สิกฺขมานาย, ภิกฺขเว…เป.… สามเณรสฺส, ภิกฺขเว… สามเณริยา, ภิกฺขเว… สิกฺขาปจฺจกฺขาตกสฺส ภิกฺขเว… อนฺติมวตฺถุํ อชฺฌาปนฺนกสฺส, ภิกฺขเว … อุมฺมตฺตกสฺส, ภิกฺขเว… ขิตฺตจิตฺตสฺส, ภิกฺขเว… เวทนาฏฺฏสฺส, ภิกฺขเว… อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว… อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว… ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว… ปณฺฑกสฺส, ภิกฺขเว… เถยฺยสํวาสกสฺส, ภิกฺขเว… ติตฺถิยปกฺกนฺตกสฺส, ภิกฺขเว … ติรจฺฉานคตสฺส ภิกฺขเว… มาตุฆาตกสฺส, ภิกฺขเว… ปิตุฆาตกสฺส, ภิกฺขเว… อรหนฺตฆาตกสฺส, ภิกฺขเว… ภิกฺขุนิทูสกสฺส, ภิกฺขเว… สงฺฆเภทกสฺส, ภิกฺขเว… โลหิตุปฺปาทกสฺส, ภิกฺขเว… อุภโตพฺยญฺชนกสฺส, ภิกฺขเว… นานาสํวาสกสฺส, ภิกฺขเว… นานาสีมาย ฐิตสฺส, ภิกฺขเว… อิทฺธิยา เวหาเส ฐิตสฺส, ภิกฺขเว, ยสฺส สงฺโฆ กมฺมํ กโรติ, ตสฺส จ [ตสฺส (สฺยา.)], ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ ปฏิกฺโกสนา น รุหติฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ ปฏิกฺโกสนา น รุหติฯ

กสฺส จ, ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ ปฏิกฺโกสนา รุหติ? ภิกฺขุสฺส, ภิกฺขเว, ปกตตฺตสฺส

สมานสํวาสกสฺส สมานสีมาย ฐิตสฺส อนฺตมโส อานนฺตริกสฺสาปิ [อนนฺตริกสฺสาปิ (สฺยา.)] ภิกฺขุโน วิญฺญาเปนฺตสฺส สงฺฆมชฺเฌ ปฏิกฺโกสนา รุหติฯ อิมสฺส โข, ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ ปฏิกฺโกสนา รุหติฯ

ปาริวาสิกาทิกถา นิฏฺฐิตาฯ

239. ทฺเวนิสฺสารณาทิกถา

[395] ทฺเวมา, ภิกฺขเว, นิสฺสารณาฯ อตฺถิ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต นิสฺสารณํฯ ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ, เอกจฺโจ สุนิสฺสาริโต, เอกจฺโจ ทุนฺนิสฺสาริโตฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต นิสฺสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ – ทุนฺนิสฺสาริโต? อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สุทฺโธ โหติ อนาปตฺติโกฯ ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ – ทุนฺนิสฺสาริโตฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต นิสฺสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ – ทุนฺนิสฺสาริโตฯ

กตโม จ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต นิสฺสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ – สุนิสฺสาริโต? อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ พาโล โหติ อพฺยตฺโต อาปตฺติพหุโล อนปทาโน, คิหิสํสฏฺโฐ วิหรติ อนนุโลมิเกหิ คิหิสํสคฺเคหิ, ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ – สุนิสฺสาริโตฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต นิสฺสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ – สุนิสฺสาริโตฯ

[396] ทฺเวมา , ภิกฺขเว, โอสารณาฯ

อตฺถิ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต โอสารณํ ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ, เอกจฺโจ โสสาริโต, เอกจฺโจ โทสาริโตฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โทสาริโต? ปณฺฑโก, ภิกฺขเว, อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โทสาริโตฯ เถยฺยสํวาสโก, ภิกฺขเว, อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โทสาริโตฯ ติตฺถิยปกฺกนฺตโก, ภิกฺขเว…เป.… ติรจฺฉานคโต, ภิกฺขเว… มาตุฆาตโก, ภิกฺขเว… ปิตุฆาตโก, ภิกฺขเว… อรหนฺตฆาตโก, ภิกฺขเว… ภิกฺขุนิทูสโก, ภิกฺขเว… สงฺฆเภทโก, ภิกฺขเว… โลหิตุปฺปาทโก, ภิกฺขเว… อุภโตพฺยญฺชนโก, ภิกฺขเว, อปฺปตฺโต, โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โทสาริโตฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โทสาริโตฯ อิเม วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, ปุคฺคลา อปฺปตฺตา โอสารณํ, เต เจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โทสาริตาฯ

กตโม จ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โสสาริโต? หตฺถจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว, อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ, โสสาริโตฯ ปาทจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว…เป.… หตฺถปาทจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว… กณฺณจฺฉินฺโน , ภิกฺขเว… นาสจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว… กณฺณนาสจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว… องฺคุลิจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว… อฬจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว… กณฺฑรจฺฉินฺโน, ภิกฺขเว… ผณหตฺถโก, ภิกฺขเว… ขุชฺโช, ภิกฺขเว… วามโน, ภิกฺขเว… คลคณฺฑี, ภิกฺขเว… ลกฺขณาหโต, ภิกฺขเว… กสาหโต, ภิกฺขเว… ลิขิตโก, ภิกฺขเว… สีปทิโก, ภิกฺขเว… ปาปโรคี, ภิกฺขเว… ปริสทูสโก, ภิกฺขเว… กาโณ, ภิกฺขเว… กุณี, ภิกฺขเว… ขญฺโช, ภิกฺขเว… ปกฺขหโต, ภิกฺขเว… ฉินฺนิริยาปโถ, ภิกฺขเว… ชราทุพฺพโล, ภิกฺขเว… อนฺโธ, ภิกฺขเว… มูโค, ภิกฺขเว… พธิโร, ภิกฺขเว… อนฺธมูโค, ภิกฺขเว… อนฺธพธิโร, ภิกฺขเว… มูคพธิโร, ภิกฺขเว… อนฺธมูคพธิโร, ภิกฺขเว, อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โสสาริโตฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โสสาริโตฯ อิเม วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, ปุคฺคลา อปฺปตฺตา โอสารณํ, เต เจ สงฺโฆ โอสาเรติ – โสสาริตาฯ

ทฺเวนิสฺสารณาทิกถา นิฏฺฐิตาฯ

วาสภคามภาณวาโร นิฏฺฐิโต ปฐโมฯ

240. อธมฺมกมฺมาทิกถา

[397] อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพาฯ ตเมนํ โจเทติ สงฺโฆ วา สมฺพหุลา วา เอกปุคฺคโล วา – ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, อาวุโส, อาปนฺโน, ปสฺสเสตํ อาปตฺติ’’นฺติ? โส เอวํ วเทติ – ‘‘นตฺถิ เม, อาวุโส, อาปตฺติ, ยมหํ ปสฺเสยฺย’’นฺติฯ ตํ สงฺโฆ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปติ – อธมฺมกมฺมํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ปฏิกาตพฺพาฯ ตเมนํ โจเทติ สงฺโฆ วา สมฺพหุลา วา เอกปุคฺคโล วา – ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, อาวุโส, อาปนฺโน, ปฏิกโรหิ ตํ อาปตฺติ’’นฺติฯ โส เอวํ วเทติ – ‘‘นตฺถิ เม, อาวุโส, อาปตฺติ, ยมยํ ปฏิกเรยฺย’’นฺติฯ ตํ สงฺโฆ อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม อุกฺขิปติ – อธมฺมกมฺมํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส น โหติ ปาปิกา ทิฏฺฐิ ปฏินิสฺสชฺเชตาฯ ตเมนํ โจเทติ สงฺโฆ วา สมฺพหุลา วา เอกปุคฺคโล วา – ‘‘ปาปิกา เต, อาวุโส, ทิฏฺฐิ, ปฏินิสฺสชฺเชตํ ปาปิกํ ทิฏฺฐิ’’นฺติฯ โส เอวํ วเทติ – ‘‘นตฺถิ เม, อาวุโส, ปาปิกา ทิฏฺฐิ, ยมหํ ปฏินิสฺสชฺเชยฺย’’นฺติฯ ตํ สงฺโฆ ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค อุกฺขิปติ – อธมฺมกมฺมํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา, น โหติ อาปตฺติ ปฏิกาตพฺพาฯ ตเมนํ โจเทติ สงฺโฆ วา สมฺพหุลา วา เอกปุคฺคโล วา – ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, อาวุโส, อาปนฺโน, ปสฺสเสตํ อาปตฺติ? ปฏิกโรหิ ตํ อาปตฺติ’’นฺติฯ โส เอวํ วเทติ – ‘‘นตฺถิ เม, อาวุโส, อาปตฺติ, ยมหํ ปสฺเสยฺยํฯ นตฺถิ เม, อาวุโส, อาปตฺติ, ยมหํ ปฏิกเรยฺย’’นฺติฯ ตํ สงฺโฆ อทสฺสเน วา อปฺปฏิกมฺเม วา อุกฺขิปติ – อธมฺมกมฺมํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา, น โหติ ปาปิกา ทิฏฺฐิ ปฏินิสฺสชฺเชตาฯ ตเมนํ โจเทติ สงฺโฆ วา สมฺพหุลา วา เอกปุคฺคโล วา – ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, อาวุโส, อาปนฺโน, ปสฺสเสตํ อาปตฺติํ? ปาปิกา เต ทิฏฺฐิ, ปฏินิสฺสชฺเชตํ ปาปิกํ ทิฏฺฐิ’’นฺติฯ โส เอวํ วเทติ – ‘‘นตฺถิ เม, อาวุโส, อาปตฺติ, ยมหํ ปสฺเสยฺยํ; นตฺถิ เม, อาวุโส, ปาปิกา ทิฏฺฐิ, ยมหํ ปฏินิสฺสชฺเชยฺย’’นฺติฯ ตํ สงฺโฆ อทสฺสเน วา อปฺปฏินิสฺสคฺเค วา อุกฺขิปติ – อธมฺมกมฺมํฯ