เมนู

233. ตสฺสุทฺทานํ

ราชคหโก เนคโม, ทิสฺวา เวสาลิยํ คณิํ;

ปุน ราชคหํ คนฺตฺวา, รญฺโญ ตํ ปฏิเวทยิฯ

ปุตฺโต สาลวติกาย, อภยสฺส หิ อตฺรโช;

ชีวตีติ กุมาเรน, สงฺขาโต ชีวโก อิติฯ

โส หิ ตกฺกสีลํ คนฺตฺวา, อุคฺคเหตฺวา มหาภิโส;

สตฺตวสฺสิกอาพาธํ, นตฺถุกมฺเมน นาสยิฯ

รญฺโญ ภคนฺทลาพาธํ, อาเลเปน อปากฑฺฒิ;

มมญฺจ อิตฺถาคารญฺจ, พุทฺธสงฺฆํ จุปฏฺฐหิฯ

ราชคหโก จ เสฏฺฐิ, อนฺตคณฺฐิ ติกิจฺฉิตํ;

ปชฺโชตสฺส มหาโรคํ, ฆตปาเนน นาสยิฯ

อธิการญฺจ สิเวยฺยํ, อภิสนฺนํ สิเนหติ;

ตีหิ อุปฺปลหตฺเถหิ, สมตฺติํสวิเรจนํฯ

ปกตตฺตํ วรํ ยาจิ, สิเวยฺยญฺจ ปฏิคฺคหิ;

จีวรญฺจ คิหิทานํ, อนุญฺญาสิ ตถาคโตฯ

ราชคเห ชนปเท พหุํ, อุปฺปชฺชิ จีวรํ;

ปาวาโร โกสิยญฺเจว, โกชโว อฑฺฒกาสิกํฯ

อุจฺจาวจา จ สนฺตุฏฺฐิ, นาคเมสาคเมสุํ จ;

ปฐมํ ปจฺฉา สทิสา, กติกา จ ปฏิหรุํฯ

ภณฺฑาคารํ อคุตฺตญฺจ, วุฏฺฐาเปนฺติ ตเถว จ;

อุสฺสนฺนํ โกลาหลญฺจ, กถํ ภาเช กถํ ทเทฯ

สกาติเรกภาเคน, ปฏิวีโส กถํ ทเท;

ฉกเณน สีตุทกา [สีตุนฺที จ (สี.), สีตุณฺหิ จ (กตฺถจิ)], อุตฺตริตุ น ชานเรฯ

อาโรเปนฺตา ภาชนญฺจ, ปาติยา จ ฉมาย จ;

อุปจิกามชฺเฌ ชีรนฺติ, เอกโต ปตฺถินฺเนน จฯ

ผรุสาจฺฉินฺนจฺฉิพนฺธา , อทฺทสาสิ อุพฺภณฺฑิเต;

วีมํสิตฺวา สกฺยมุนิ, อนุญฺญาสิ ติจีวรํฯ

อญฺเญน อติเรเกน, อุปฺปชฺชิ ฉิทฺทเมว จ;

จาตุทฺทีโป วรํ ยาจิ, ทาตุํ วสฺสิกสาฏิกํฯ

อาคนฺตุคมิคิลานํ, อุปฏฺฐากญฺจ เภสชฺชํ;

ธุวํ อุทกสาฏิญฺจ, ปณีตํ อติขุทฺทกํฯ

ถุลฺลกจฺฉุมุขํ โขมํ, ปริปุณฺณํ อธิฏฺฐานํ;

ปจฺฉิมํ กโต ครุโก, วิกณฺโณ สุตฺตโมกิริฯ

ลุชฺชนฺติ นปฺปโหนฺติ, จ อนฺวาธิกํ พหูนิ จ;

อนฺธวเน อสฺสติยา, เอโก วสฺสํ อุตุมฺหิ จฯ

ทฺเว ภาตุกา ราชคเห, อุปนนฺโท ปุน ทฺวิสุ;

กุจฺฉิวิกาโร คิลาโน, อุโภ เจว คิลานกา [คิลายนา (ก.)]

นคฺคา กุสา วากจีรํ, ผลโก เกสกมฺพลํ;

วาฬอุลูกปกฺขญฺจ, อชินํ อกฺกนาฬกํฯ

โปตฺถกํ นีลปีตญฺจ, โลหิตํ มญฺชิฏฺเฐน จ;

กณฺหา มหารงฺคนาม, อจฺฉินฺนทสิกา ตถาฯ

ทีฆปุปฺผผณทสา , กญฺจุติรีฏเวฐนํ;

อนุปฺปนฺเน ปกฺกมติ, สงฺโฆ ภิชฺชติ ตาวเทฯ

ปกฺเข ททนฺติ สงฺฆสฺส, อายสฺมา เรวโต ปหิ;

วิสฺสาสคาหาธิฏฺฐาติ, อฏฺฐ จีวรมาติกาติฯ

อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู ฉนฺนวุติฯ

จีวรกฺขนฺธโก นิฏฺฐิโตฯ

9. จมฺเปยฺยกฺขนฺธโก

234. กสฺสปโคตฺตภิกฺขุวตฺถุ

[380] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา จมฺปายํ วิหรติ คคฺคราย โปกฺขรณิยา ตีเรฯ เตน โข ปน สมเยน กาสีสุ ชนปเท วาสภคาโม นาม โหติฯ ตตฺถ กสฺสปโคตฺโต นาม ภิกฺขุ อาวาสิโก โหติ ตนฺติพทฺโธ อุสฺสุกฺกํ อาปนฺโน – กินฺติ อนาคตา จ เปสลา ภิกฺขู อาคจฺเฉยฺยุํ, อาคตา จ เปสลา ภิกฺขู ผาสุ วิหเรยฺยุํ, อยญฺจ อาวาโส วุทฺธิํ วิรุฬฺหิํ เวปุลฺลํ อาปชฺเชยฺยาติฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู กาสีสุ จาริกํ จรมานา เยน วาสภคาโม ตทวสรุํฯ อทฺทสา โข กสฺสปโคตฺโต ภิกฺขุ เต ภิกฺขู ทูรโตว อาคจฺฉนฺเต, ทิสฺวาน อาสนํ ปญฺญเปสิ, ปาโททกํ ปาทปีฐํ ปาทกถลิกํ อุปนิกฺขิปิ, ปจฺจุคฺคนฺตฺวา ปตฺตจีวรํ ปฏิคฺคเหสิ, ปานีเยน อาปุจฺฉิ, นหาเน อุสฺสุกฺกํ อกาสิ, อุสฺสุกฺกมฺปิ อกาสิ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมิํฯ อถ โข เตสํ อาคนฺตุกานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘ภทฺทโก โข อยํ, อาวุโส, อาวาสิโก ภิกฺขุ นหาเน อุสฺสุกฺกํ กโรติ, อุสฺสุกฺกมฺปิ กโรติ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมิํฯ หนฺท, มยํ, อาวุโส, อิเธว วาสภคาเม นิวาสํ กปฺเปมา’’ติฯ อถ โข เต อาคนฺตุกา ภิกฺขู ตตฺเถว วาสภคาเม นิวาสํ กปฺเปสุํฯ

อถ โข กสฺสปโคตฺตสฺส ภิกฺขุโน เอตทโหสิ – ‘‘โย โข อิเมสํ อาคนฺตุกานํ ภิกฺขูนํ อาคนฺตุกกิลมโถ โส ปฏิปฺปสฺสทฺโธฯ เยปิเม โคจเร อปฺปกตญฺญุโน เตทานิเม โคจเร ปกตญฺญุโนฯ ทุกฺกรํ โข ปน ปรกุเลสุ ยาวชีวํ อุสฺสุกฺกํ กาตุํ, วิญฺญตฺติ จ มนุสฺสานํ อมนาปาฯ ยํนูนาหํ น อุสฺสุกฺกํ กเรยฺยํ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมิ’’นฺติฯ โส น อุสฺสุกฺกํ อกาสิ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมิํฯ อถ โข เตสํ อาคนฺตุกานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘ปุพฺเพ ขฺวายํ, อาวุโส, อาวาสิโก ภิกฺขุ นหาเน อุสฺสุกฺกํ อกาสิ, อุสฺสุกฺกมฺปิ อกาสิ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมิํฯ โสทานายํ น อุสฺสุกฺกํ กโรติ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมิํฯ ทุฏฺโฐทานายํ, อาวุโส, อาวาสิโก ภิกฺขุฯ หนฺท, มยํ, อาวุโส, อาวาสิกํ [อิมํ อาวาสิกํ (สฺยา.)] ภิกฺขุํ อุกฺขิปามา’’ติฯ