223. อุปนนฺทสกฺยปุตฺตวตฺถุ

[364] เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต สาวตฺถิยํ วสฺสํวุฏฺโฐ อญฺญตรํ คามกาวาสํ อคมาสิฯ ตตฺถ จ ภิกฺขู จีวรํ ภาเชตุกามา สนฺนิปติํสุฯ เต เอวมาหํสุ – ‘‘อิมานิ โข, อาวุโส, สงฺฆิกานิ จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ, สาทิยิสฺสสิ ภาค’’นฺติ? ‘‘อามาวุโส, สาทิยิสฺสามี’’ติฯ ตโต จีวรภาคํ คเหตฺวา อญฺญํ อาวาสํ อคมาสิฯ ตตฺถปิ ภิกฺขู จีวรํ ภาเชตุกามา สนฺนิปติํสุฯ เตปิ เอวมาหํสุ – ‘‘อิมานิ โข, อาวุโส, สงฺฆิกานิ จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ, สาทิยิสฺสสิ ภาค’’นฺติ? ‘‘อามาวุโส, สาทิยิสฺสามี’’ติฯ ตโตปิ จีวรภาคํ คเหตฺวา อญฺญํ อาวาสํ อคมาสิฯ ตตฺถปิ ภิกฺขู จีวรํ ภาเชตุกามา สนฺนิปติํสุฯ เตปิ เอวมาหํสุ – ‘‘อิมานิ โข, อาวุโส, สงฺฆิกานิ จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ, สาทิยิสฺสสิ ภาค’’นฺติ? ‘‘อามาวุโส, สาทิยิสฺสามี’’ติฯ ตโตปิ จีวรภาคํ คเหตฺวา มหนฺตํ จีวรภณฺฑิกํ อาทาย ปุนเทว สาวตฺถิํ ปจฺจาคญฺฉิฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘‘มหาปุญฺโญสิ ตฺวํ , อาวุโส อุปนนฺท, พหุํ เต จีวรํ อุปฺปนฺน’’นฺติฯ ‘‘กุโต เม , อาวุโส, ปุญฺญํ? อิธาหํ, อาวุโส, สาวตฺถิยํ วสฺสํวุฏฺโฐ อญฺญตรํ คามกาวาสํ อคมาสิํฯ ตตฺถ ภิกฺขู จีวรํ ภาเชตุกามา สนฺนิปติํสุฯ เต มํ เอวมาหํสุ – ‘อิมานิ โข, อาวุโส, สงฺฆิกานิ จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ, สาทิยิสฺสสิ ภาค’นฺติ? ‘อามาวุโส, สาทิยิสฺสามี’ติฯ ตโต จีวรภาคํ คเหตฺวา อญฺญํ อาวาสํ อคมาสิํฯ ตตฺถปิ ภิกฺขู จีวรํ ภาเชตุกามา สนฺนิปติํสุฯ เตปิ มํ เอวมาหํสุ – ‘อิมานิ โข, อาวุโส, สงฺฆิกานิ จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ, สาทิยิสฺสสิ ภาค’’’นฺติ? ‘อามาวุโส, สาทิยิสฺสามี’ติฯ ตโตปิ จีวรภาคํ คเหตฺวา อญฺญํ อาวาสํ อคมาสิํฯ ตตฺถปิ ภิกฺขู จีวรํ ภาเชตุกามา สนฺนิปติํสุฯ เตปิ มํ เอวมาหํสุ – ‘อิมานิ โข, อาวุโส, สงฺฆิกานิ จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ, สาทิยิสฺสสิ ภาค’นฺติ? ‘อามาวุโส, สาทิยิสฺสามี’ติฯ ตโตปิ จีวรภาคํ อคฺคเหสิํฯ เอวํ เม พหุํ จีวรํ อุปฺปนฺนนฺติฯ ‘‘กิํ ปน ตฺวํ, อาวุโส อุปนนฺท, อญฺญตฺร วสฺสํวุฏฺโฐ อญฺญตฺร จีวรภาคํ สาทิยี’’ติ? ‘‘เอวมาวุโส’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต อญฺญตฺร วสฺสํวุฏฺโฐ อญฺญตฺร จีวรภาคํ สาทิยิสฺสตี’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… ‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุปนนฺท, อญฺญตฺร วสฺสํวุฏฺโฐ อญฺญตฺร จีวรภาคํ สาทิยี’’ติ? ‘‘สจฺจํ ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, อญฺญตฺร วสฺสํวุฏฺโฐ อญฺญตฺร จีวรภาคํ สาทิยิสฺสสิฯ เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… วิครหิตฺวา…เป.… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘น, ภิกฺขเว, อญฺญตฺร วสฺสํวุฏฺเฐน อญฺญตฺร จีวรภาโค สาทิตพฺโพฯ โย สาทิเยยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เอโก ทฺวีสุ อาวาเสสุ วสฺสํ วสิ – ‘‘เอวํ เม พหุํ จีวรํ อุปฺปชฺชิสฺสตี’’ติฯ อถ โข เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กถํ นุ โข อายสฺมโต อุปนนฺทสฺส สกฺยปุตฺตสฺส จีวรปฏิวีโส ทาตพฺโพ’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ เทถ, ภิกฺขเว, โมฆปุริสสฺส เอกาธิปฺปายํฯ อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอโก ทฺวีสุ อาวาเสสุ วสฺสํ วสติ – ‘‘เอวํ เม พหุํ จีวรํ อุปฺปชฺชิสฺสตี’’ติฯ สเจ อมุตฺร อุปฑฺฒํ อมุตฺร อุปฑฺฒํ วสติ, อมุตฺร อุปฑฺโฒ อมุตฺร อุปฑฺโฒ จีวรปฏิวีโส ทาตพฺโพฯ ยตฺถ วา ปน พหุตรํ วสติ, ตโต จีวรปฏิวีโส ทาตพฺโพติฯ

อุปนนฺทสกฺยปุตฺตวตฺถุ นิฏฺฐิตํฯ

224. คิลานวตฺถุกถา

[365] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน กุจฺฉิวิการาพาโธ โหติฯ โส สเก มุตฺตกรีเส ปลิปนฺโน เสติฯ อถ โข ภควา อายสฺมตา อานนฺเทน ปจฺฉาสมเณน เสนาสนจาริกํ อาหิณฺฑนฺโต เยน ตสฺส ภิกฺขุโน วิหาโร เตนุปสงฺกมิฯ อทฺทสา โข ภควา ตํ ภิกฺขุํ สเก มุตฺตกรีเส ปลิปนฺนํ สยมานํ, ทิสฺวาน เยน โส ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา ตํ ภิกฺขุํ เอตทโวจ – ‘‘กิํ เต, ภิกฺขุ, อาพาโธ’’ติ? ‘‘กุจฺฉิวิกาโร เม, ภควา’’ติฯ ‘‘อตฺถิ ปน เต, ภิกฺขุ, อุปฏฺฐาโก’’ติ? ‘‘นตฺถิ, ภควา’’ติ ฯ ‘‘กิสฺส ตํ ภิกฺขู น อุปฏฺเฐนฺตี’’ติ? ‘‘อหํ โข, ภนฺเต, ภิกฺขูนํ อการโก; เตน มํ ภิกฺขู น อุปฏฺเฐนฺตี’’ติฯ อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ – ‘‘คจฺฉานนฺท, อุทกํ อาหร, อิมํ ภิกฺขุํ นหาเปสฺสามา’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข อายสฺมา อานนฺโท ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา อุทกํ อาหริฯ ภควา อุทกํ อาสิญฺจิฯ อายสฺมา อานนฺโท ปริโธวิฯ ภควา สีสโต อคฺคเหสิฯ อายสฺมา อานนฺโท ปาทโต อุจฺจาเรตฺวา มญฺจเก นิปาเตสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ภิกฺขุสงฺฆํ สนฺนิปาตาเปตฺวา ภิกฺขู ปฏิปุจฺฉิ – ‘‘อตฺถิ, ภิกฺขเว, อมุกสฺมิํ วิหาเร ภิกฺขุ คิลาโน’’ติ? ‘‘อตฺถิ, ภควา’’ติฯ ‘‘กิํ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน อาพาโธ’’ติ? ‘‘ตสฺส, ภนฺเต, อายสฺมโต กุจฺฉิวิการาพาโธ’’ติฯ ‘‘อตฺถิ ปน, ภิกฺขเว, ตสฺส ภิกฺขุโน อุปฏฺฐาโก’’ติ? ‘‘นตฺถิ, ภควา’’ติ ฯ ‘‘กิสฺส ตํ ภิกฺขู น อุปฏฺเฐนฺตี’’ติ? ‘‘เอโส, ภนฺเต, ภิกฺขุ ภิกฺขูนํ อการโก; เตน ตํ ภิกฺขู น อุปฏฺเฐนฺตี’’ติฯ ‘‘นตฺถิ โว, ภิกฺขเว, มาตา, นตฺถิ ปิตา, เย โว อุปฏฺฐเหยฺยุํฯ ตุมฺเห เจ, ภิกฺขเว, อญฺญมญฺญํ น อุปฏฺฐหิสฺสถ, อถ โก จรหิ อุปฏฺฐหิสฺสติ? โย, ภิกฺขเว, มํ อุปฏฺฐเหยฺย โส คิลานํ อุปฏฺฐเหยฺยฯ สเจ อุปชฺฌาโย โหติ, อุปชฺฌาเยน ยาวชีวํ อุปฏฺฐาตพฺโพ; วุฏฺฐานมสฺส อาคเมตพฺพํฯ สเจ อาจริโย โหติ, อาจริเยน ยาวชีวํ อุปฏฺฐาตพฺโพ; วุฏฺฐานมสฺส อาคเมตพฺพํฯ สเจ สทฺธิวิหาริโก โหติ , สทฺธิวิหาริเกน ยาวชีวํ อุปฏฺฐาตพฺโพ; วุฏฺฐานมสฺส อาคเมตพฺพํฯ สเจ อนฺเตวาสิโก โหติ, อนฺเตวาสิเกน ยาวชีวํ อุปฏฺฐาตพฺโพ; วุฏฺฐานมสฺส อาคเมตพฺพํฯ