อถ โข ชีวโก โกมารภจฺโจ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ยาว, ภนฺเต, ภควโต กาโย ปกตตฺโต โหติ, อลํ [อหํ ตาว ยูสปิณฺฏปาเตนาติ (สี.), อลํ ยูสปิณฺฏเกนาติ (สฺยา.)] ยูสปิณฺฑปาเตนา’’ติฯ

สมตฺติํสวิเรจนกถา นิฏฺฐิตาฯ

210. วรยาจนากถา

[337] อถ โข ภควโต กาโย นจิรสฺเสว ปกตตฺโต อโหสิฯ อถ โข ชีวโก โกมารภจฺโจ ตํ สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคํ อาทาย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ , อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ชีวโก โกมารภจฺโจ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘เอกาหํ, ภนฺเต, ภควนฺตํ วรํ ยาจามี’’ติฯ ‘‘อติกฺกนฺตวรา โข, ชีวก, ตถาคตา’’ติฯ ‘‘ยญฺจ, ภนฺเต, กปฺปติ ยญฺจ อนวชฺช’’นฺติฯ ‘‘วเทหิ, ชีวกา’’ติฯ ‘‘ภควา, ภนฺเต, ปํสุกูลิโก, ภิกฺขุสงฺโฆ จฯ อิทํ เม, ภนฺเต, สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคํ รญฺญา ปชฺโชเตน ปหิตํ – พหูนํ ทุสฺสานํ พหูนํ ทุสฺสยุคานํ พหูนํ ทุสฺสยุคสตานํ พหูนํ ทุสฺสยุคสหสฺสานํ พหูนํ ทุสฺสยุคสตสหสฺสานํ อคฺคญฺจ เสฏฺฐญฺจ โมกฺขญฺจ อุตฺตมญฺจ ปวรญฺจฯ ปฏิคฺคณฺหาตุ เม, ภนฺเต, ภควา สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคํ; ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ คหปติจีวรํ อนุชานาตู’’ติฯ ปฏิคฺคเหสิ ภควา สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคํฯ อถ โข ภควา ชีวกํ โกมารภจฺจํ ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิฯ อถ โข ชีวโก โกมารภจฺโจ ภควตา ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺสิโต สมาทปิโต สมุตฺเตชิโต สมฺปหํสิโต อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คหปติจีวรํฯ โย อิจฺฉติ, ปํสุกูลิโก โหตุฯ โย อิจฺฉติ, คหปติจีวรํ สาทิยตุฯ อิตรีตเรนปาหํ [ปหํ (สี.), จาหํ (สฺยา.)], ภิกฺขเว, สนฺตุฏฺฐิํ วณฺเณมี’’ติฯ

อสฺโสสุํ โข ราชคเห มนุสฺสา – ‘‘ภควตา กิร ภิกฺขูนํ คหปติจีวรํ อนุญฺญาต’’นฺติฯ เต จ มนุสฺสา หฏฺฐา อเหสุํ อุทคฺคา ‘‘อิทานิ โข มยํ ทานานิ ทสฺสาม ปุญฺญานิ กริสฺสาม, ยโต ภควตา ภิกฺขูนํ คหปติจีวรํ อนุญฺญาต’’นฺติฯ เอกาเหเนว ราชคเห พหูนิ จีวรสหสฺสานิ อุปฺปชฺชิํสุฯ

อสฺโสสุํ โข ชานปทา มนุสฺสา – ‘‘ภควตา กิร ภิกฺขูนํ คหปติจีวรํ อนุญฺญาต’’นฺติฯ เต จ มนุสฺสา หฏฺฐา อเหสุํ อุทคฺคา – ‘‘อิทานิ โข มยํ ทานานิ ทสฺสาม ปุญฺญานิ กริสฺสาม, ยโต ภควตา ภิกฺขูนํ คหปติจีวรํ อนุญฺญาต’’นฺติฯ ชนปเทปิ เอกาเหเนว พหูนิ จีวรสหสฺสานิ อุปฺปชฺชิํสุฯ

เตน โข ปน สมเยน สงฺฆสฺส ปาวาโร อุปฺปนฺโน โหติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปาวารนฺติฯ

โกเสยฺยปาวาโร อุปฺปนฺโน โหติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โกเสยฺยปาวารนฺติฯ

โกชวํ อุปฺปนฺนํ โหติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โกชวนฺติฯ

วรยาจนากถา นิฏฺฐิตาฯ

ปฐมภาณวาโร นิฏฺฐิโตฯ

211. กมฺพลานุชานนาทิกถา

[338] เตน โข ปน สมเยน กาสิราชา ชีวกสฺส โกมารภจฺจสฺส อฑฺฒกาสิกํ กมฺพลํ ปาเหสิ อุปฑฺฒกาสินํ ขมมานํฯ อถ โข ชีวโก โกมารภจฺโจ ตํ อฑฺฒกาสิกํ กมฺพลํ อาทาย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ชีวโก โกมารภจฺโจ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อยํ เม, ภนฺเต, อฑฺฒกาสิโก กมฺพโล กาสิรญฺญา ปหิโต อุปฑฺฒกาสินํ ขมมาโนฯ ปฏิคฺคณฺหาตุ เม, ภนฺเต, ภควา กมฺพลํ, ยํ มมสฺส ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายา’’ติฯ ปฏิคฺคเหสิ ภควา กมฺพลํฯ อถ โข ภควา ชีวกํ โกมารภจฺจํ ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ…เป.… ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, กมฺพล’’นฺติฯ

[339] เตน โข ปน สมเยน สงฺฆสฺส อุจฺจาวจานิ จีวรานิ อุปฺปนฺนานิ โหนฺติฯ