เมนู

149. สพฺพนีลิกาทิปฏิกฺเขโป

[246] เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สพฺพนีลิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ…เป.… สพฺพปีติกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ… สพฺพโลหิติกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ… สพฺพมญฺชิฏฺฐิกา [สพฺพมญฺเชฏฺฐิกา (ก.)] อุปาหนาโย ธาเรนฺติ … สพฺพกณฺหา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ… สพฺพมหารงฺครตฺตา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ… สพฺพมหานามรตฺตา อุปาหนาโย ธาเรนฺติฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ, ‘‘เสยฺยถาปิ คิหี กามโภคิโน’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, สพฺพนีลิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา…เป.… น สพฺพปีติกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น สพฺพโลหิติกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น สพฺพมญฺชิฏฺฐิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น สพฺพกณฺหา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น สพฺพมหารงฺครตฺตา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น สพฺพมหานามรตฺตา อุปาหนา ธาเรตพฺพาฯ โย ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู นีลกวทฺธิกา [วฏฺฏิกา (สี.)] อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, ปีตกวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, โลหิตกวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, มญฺชิฏฺฐิกวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, กณฺหวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, มหารงฺครตฺตวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, มหานามรตฺตวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ, ‘‘เสยฺยถาปิ คิหี กามโภคิโน’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, นีลกวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา…เป.… น ปีตกวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น โลหิตกวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น มญฺชิฏฺฐิกวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น กณฺหวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น มหารงฺครตฺตวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น มหานามรตฺตวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพาฯ โย ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ขลฺลกพทฺธา […พนฺธา (ก.)] อุปาหนาโย ธาเรนฺติ…เป.… ปุฏพทฺธา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, ปาลิคุณฺฐิมา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, ตูลปุณฺณิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ , ติตฺติรปตฺติกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, เมณฺฑวิสาณวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, อชวิสาณวทฺธิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, วิจฺฉิกาฬิกา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, โมรปิญฺฉ [โมรปิญฺช (สี. สฺยา.)] ปริสิพฺพิตา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, จิตฺรา อุปาหนาโย ธาเรนฺติฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ, ‘‘เสยฺยถาปิ คิหี กามโภคิโน’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ

น, ภิกฺขเว , ขลฺลกพทฺธา อุปาหนา ธาเรตพฺพา…เป.… น ปุฏพทฺธา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น ปาลิคุณฺฐิมา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น ตูลปุณฺณิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น ติตฺติรปตฺติกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น เมณฺฑวิสาณวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น อชวิสาณวทฺธิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น วิจฺฉิกาฬิกา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น โมรปิญฺฉปริสิพฺพิตา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น จิตฺรา อุปาหนา ธาเรตพฺพาฯ โย ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สีหจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ…เป.… พฺยคฺฆจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, ทีปิจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, อชินจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, อุทฺทจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, มชฺชารจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, กาฬกจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนาโย ธาเรนฺติ, ลุวกจมฺมปริกฺขฏา [อุลูกจมฺมปริกฺขฏา (โยชนา)] อุปาหนาโย ธาเรนฺติฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ, ‘‘เสยฺยถาปิ คิหี กามโภคิโน’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, สีหจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา…เป.… น พฺยคฺฆจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น ทีปิจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น อชินจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น อุทฺทจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น มชฺชารจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น กาฬกจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพา, น ลุวกจมฺมปริกฺขฏา อุปาหนา ธาเรตพฺพาฯ โย ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

สพฺพนีลิกาทิปฏิกฺเขโป นิฏฺฐิโตฯ

150. โอมุกฺกคุณงฺคุณูปาหนานุชานนา

[247] อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย ราชคหํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ, อญฺญตเรน ภิกฺขุนา ปจฺฉาสมเณนฯ อถ โข โส ภิกฺขุ ขญฺชมาโน ภควนฺตํ ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต อนุพนฺธิฯ อทฺทสา โข อญฺญตโร อุปาสโก คุณงฺคุณูปาหนา อาโรหิตฺวา ภควนฺตํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํ; ทิสฺวา อุปาหนา อาโรหิตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เยน โส ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ตํ ภิกฺขุํ อภิวาเทตฺวา เอตทโวจ – ‘‘กิสฺส, ภนฺเต, อยฺโย ขญฺชตี’’ติ ? ‘‘ปาทา เม, อาวุโส, ผลิตา’’ติ [ผาลิตาติ (ก.)]ฯ ‘‘หนฺท, ภนฺเต, อุปาหนาโย’’ติฯ ‘‘อลํ , อาวุโส, ปฏิกฺขิตฺตา ภควตา คุณงฺคุณูปาหนา’’ติฯ ‘‘คณฺหาเหตา, ภิกฺขุ, อุปาหนาโย’’ติฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โอมุกฺกํ คุณงฺคุณูปาหนํฯ น, ภิกฺขเว, นวา คุณงฺคุณูปาหนา ธาเรตพฺพาฯ โย ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

โอมุกฺกคุณงฺคุณูปาหนานุชานนา นิฏฺฐิตาฯ

151. อชฺฌาราเม อุปาหนปฏิกฺเขโป

[248] เตน โข ปน สมเยน ภควา อชฺโฌกาเส อนุปาหโน จงฺกมติฯ สตฺถา อนุปาหโน จงฺกมตีติ, เถราปิ ภิกฺขู อนุปาหนา จงฺกมนฺติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู, สตฺถริ อนุปาหเน จงฺกมมาเน, เถเรสุปิ ภิกฺขูสุ อนุปาหเนสุ จงฺกมมาเนสุ, สอุปาหนา จงฺกมนฺติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู, สตฺถริ อนุปาหเน จงฺกมมาเน, เถเรสุปิ ภิกฺขูสุ อนุปาหเนสุ จงฺกมมาเนสุ, สอุปาหนา จงฺกมิสฺสนฺตี’’ติฯ อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… ‘‘สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู, สตฺถริ อนุปาหเน จงฺกมมาเน, เถเรสุปิ ภิกฺขูสุ อนุปาหเนสุ จงฺกมมาเนสุ, สอุปาหนา จงฺกมนฺตี’’ติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… ‘‘กถญฺหิ นาม เต, ภิกฺขเว, โมฆปุริสา, สตฺถริ อนุปาหเน จงฺกมมาเน, เถเรสุปิ ภิกฺขูสุ อนุปาหเนสุ จงฺกมมาเนสุ, สอุปาหนา จงฺกมิสฺสนฺติฯ อิเม หิ นาม, ภิกฺขเว , คิหี โอทาตวตฺถวสนกา อภิชีวนิกสฺส สิปฺปสฺส การณา อาจริเยสุ สคารวา สปฺปติสฺสา สภาควุตฺติกา วิหริสฺสนฺติฯ อิธ โข ตํ, ภิกฺขเว, โสเภถ, ยํ ตุมฺเห เอวํ สฺวากฺขาเต ธมฺมวินเย ปพฺพชิตา สมานา อาจริเยสุ อาจริยมตฺเตสุ อุปชฺฌาเยสุ อุปชฺฌายมตฺเตสุ อคารวา อปฺปติสฺสา อสภาควุตฺติกา [สคารวา สคฺคติสฺสา สภาควุตฺติกา (ก.)] วิหเรยฺยาถฯ เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… วิครหิตฺวา…เป.… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘น, ภิกฺขเว, อาจริเยสุ อาจริยมตฺเตสุ อุปชฺฌาเยสุ อุปชฺฌายมตฺเตสุ อนุปาหเนสุ จงฺกมมาเนสุ สอุปาหเนน จงฺกมิตพฺพํฯ โย จงฺกเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ น จ, ภิกฺขเว, อชฺฌาราเม อุปาหนา ธาเรตพฺพาฯ โย ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ