เมนู

‘‘กโต สงฺเฆน ปวารณาสงฺคโห, อิทานิ อุโปสถํ กริสฺสติ, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิสฺสติ, อาคเม ชุณฺเห โกมุทิยา จาตุมาสินิยา ปวาเรสฺสติฯ ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติฯ

เตหิ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ กเต ปวารณาสงฺคเห อญฺญตโร ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อิจฺฉามหํ, อาวุโส, ชนปทจาริกํ ปกฺกมิตุํ; อตฺถิ เม ชนปเท กรณีย’’นฺติ, โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘‘สาธาวุโส, ปวาเรตฺวา คจฺฉาหี’’ติฯ โส เจ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปวารยมาโน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน ปวารณํ ฐเปติ, โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘‘อนิสฺสโร โข เม ตฺวํ, อาวุโส, ปวารณาย, น ตาวาหํ ปวาเรสฺสามี’’ติฯ ตสฺส เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปวารยมานสฺส อญฺญตโร ภิกฺขุ ตสฺส ภิกฺขุโน ปวารณํ ฐเปติ, อุโภ สงฺเฆน สมนุยุญฺชิตฺวา สมนุคาหิตฺวา ยถาธมฺมํ การาเปตพฺพาฯ โส เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ชนปเท ตํ กรณียํ ตีเรตฺวา ปุนเทว อนฺโต โกมุทิยา จาตุมาสินิยา ตํ อาวาสํ อาคจฺฉติ, เตหิ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ ปวาริยมาเน อญฺญตโร ภิกฺขุ ตสฺส ภิกฺขุโน ปวารณํ ฐเปติ, โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘‘อนิสฺสโร โข เม ตฺวํ, อาวุโส, ปวารณาย; ปวาริโต อห’’นฺติฯ เตหิ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ ปวาริยมาเน โส ภิกฺขุ อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน ปวารณํ ฐเปติ, อุโภ สงฺเฆน สมนุยุญฺชิตฺวา สมนุคาหิตฺวา ยถาธมฺมํ การาเปตฺวา สงฺเฆน ปวาเรตพฺพนฺติฯ

ปวารณาสงฺคโห นิฏฺฐิโตฯ

ปวารณากฺขนฺธโก จตุตฺโถฯ

146. ตสฺสุทฺทานํ

วสฺสํวุฏฺฐา โกสเลสุ, อคมุํ สตฺถุ ทสฺสนํ;

อผาสุํ ปสุสํวาสํ, อญฺญมญฺญานุโลมตาฯ

ปวาเรนฺตา ปณามญฺจ [ปวาเรนฺตาสเน ทฺเว จ (สี. สฺยา.)], กมฺมํ คิลานญาตกา;

ราชา โจรา จ ธุตฺตา จ, ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา ตถาฯ

ปญฺจ จตุตโย ทฺเวโก, อาปนฺโน เวมตี สริ;

สพฺโพ สงฺโฆ เวมติโก, พหู สมา จ โถกิกาฯ

อาวาสิกา จาตุทฺทส, ลิงฺคสํวาสกา อุโภ;

คนฺตพฺพํ น นิสินฺนาย, ฉนฺททาเน ปวารณา [ฉนฺททานปวารณา (ก.)]

สวเรหิ เขปิตา เมโฆ, อนฺตรา จ ปวารณา;

น อิจฺฉนฺติ ปุรมฺหากํ, อฏฺฐปิตา จ ภิกฺขุโนฯ

กิมฺหิ วาติ กตมญฺจ, ทิฏฺเฐน สุตสงฺกาย;

โจทโก จุทิตโก จ, ถุลฺลจฺจยํ วตฺถุ ภณฺฑนํ;

ปวารณาสงฺคโห จ, อนิสฺสโร ปวารเยติฯ

อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถูนิ ฉจตฺตารีสาติฯ

ปวารณากฺขนฺธโก นิฏฺฐิโตฯ

5. จมฺมกฺขนฺธโก

147. โสณโกฬิวิสวตฺถุ

[242] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเตฯ เตน โข ปน สมเยน ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร อสีติยา คามสหสฺเสสุ อิสฺสริยาธิปจฺจํ รชฺชํ กาเรติฯ เตน โข ปน สมเยน จมฺปายํ โสโณ นาม โกฬิวิโส [โกฬิวีโส (สี.)] เสฏฺฐิปุตฺโต สุขุมาโล โหติฯ ตสฺส ปาทตเลสุ โลมานิ ชาตานิ โหนฺติฯ อถ โข ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร ตานิ อสีติ คามิกสหสฺสานิ สนฺนิปาตาเปตฺวา เกนจิเทว กรณีเยน โสณสฺส โกฬิวิสสฺส สนฺติเก ทูตํ ปาเหสิ – อาคจฺฉตุ โสโณ, อิจฺฉามิ โสณสฺส อาคตนฺติฯ อถ โข โสณสฺส โกฬิวิสสฺส มาตาปิตโร โสณํ โกฬิวิสํ เอตทโวจุํ – ‘‘ราชา เต, ตาต โสณ, ปาเท ทกฺขิตุกาโมฯ มา โข ตฺวํ, ตาต โสณ, เยน ราชา เตน ปาเท อภิปฺปสาเรยฺยาสิฯ รญฺโญ ปุรโต ปลฺลงฺเกน นิสีทฯ นิสินฺนสฺส เต ราชา ปาเท ทกฺขิสฺสตี’’ติฯ อถ โข โสณํ โกฬิวิสํ สิวิกาย อาเนสุํฯ อถ โข โสโณ โกฬิวิโส เยน ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา ราชานํ มาคธํ เสนิยํ พิมฺพิสารํ อภิวาเทตฺวา รญฺโญ ปุรโต ปลฺลงฺเกน นิสีทิฯ อทฺทสา โข ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร โสณสฺส โกฬิวิสสฺส ปาทตเลสุ โลมานิ ชาตานิฯ อถ โข ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร ตานิ อสีติ คามิกสหสฺสานิ ทิฏฺฐธมฺมิเก อตฺเถ อนุสาสิตฺวา อุยฺโยเชสิ – ‘‘ตุมฺเห ขฺวตฺถ, ภเณ, มยา ทิฏฺฐธมฺมิเก อตฺเถ อนุสาสิตา; คจฺฉถ, ตํ ภควนฺตํ ปยิรุปาสถ; โส โน ภควา สมฺปรายิเก อตฺเถ อนุสาสิสฺสตี’’ติฯ

อถ โข ตานิ อสีติ คามิกสหสฺสานิ เยน คิชฺฌกูโฏ ปพฺพโต เตนุปสงฺกมิํสุฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา สาคโต ภควโต อุปฏฺฐาโก โหติฯ