3. วสฺสูปนายิกกฺขนฺธโก

107. วสฺสูปนายิกานุชานนา

[184] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ เตน โข ปน สมเยน ภควตา ภิกฺขูนํ วสฺสาวาโส อปญฺญตฺโต โหติฯ เตอิธ ภิกฺขู เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จรนฺติฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม สมณา สกฺยปุตฺติยา เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จริสฺสนฺติ, หริตานิ ติณานิ สมฺมทฺทนฺตา, เอกินฺทฺริยํ ชีวํ วิเหเฐนฺตา, พหู ขุทฺทเก ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตาฯ อิเม หิ นาม อญฺญติตฺถิยา ทุรกฺขาตธมฺมา วสฺสาวาสํ อลฺลียิสฺสนฺติ สงฺกสายิสฺสนฺติฯ อิเม หิ นาม สกุนฺตกา รุกฺขคฺเคสุ กุลาวกานิ กริตฺวา วสฺสาวาสํ อลฺลียิสฺสนฺติ สงฺกสายิสฺสนฺติ [สงฺกาสยิสฺสนฺติ (สี. สฺยา.)]ฯ อิเม ปน สมณา สกฺยปุตฺติยา เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จรนฺติ, หริตานิ ติณานิ สมฺมทฺทนฺตา, เอกินฺทฺริยํ ชีวํ วิเหเฐนฺตา, พหู ขุทฺทเก ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตา’’ติฯ อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขิยฺยนฺตานํ วิปาเจนฺตานํฯ อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วสฺสํ อุปคนฺตุ’’นฺติฯ อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กทา นุ โข วสฺสํ อุปคนฺตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วสฺสาเน วสฺสํ อุปคนฺตุนฺติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กติ นุ โข วสฺสูปนายิกา’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ

อาโรเจสุํฯ ทฺเวมา, ภิกฺขเว, วสฺสูปนายิกา – ปุริมิกา, ปจฺฉิมิกาฯ อปรชฺชุคตาย อาสาฬฺหิยา ปุริมิกา อุปคนฺตพฺพา, มาสคตาย อาสาฬฺหิยา ปจฺฉิมิกา อุปคนฺตพฺพา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว วสฺสูปนายิกาติฯ

วสฺสูปนายิกานุชานนา นิฏฺฐิตาฯ

108. วสฺสาเน จาริกาปฏิกฺเขปาทิ

[185] เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู วสฺสํ อุปคนฺตฺวา อนฺตราวสฺสํ จาริกํ จรนฺติฯ มนุสฺสา ตเถว อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม สมณา สกฺยปุตฺติยา เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จริสฺสนฺติ, หริตานิ ติณานิ สมฺมทฺทนฺตา, เอกินฺทฺริยํ ชีวํ วิเหเฐนฺตา, พหู ขุทฺทเก ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตาฯ อิเม หิ นาม อญฺญติตฺถิยา ทุรกฺขาตธมฺมา วสฺสาวาสํ อลฺลียิสฺสนฺติ สงฺกสายิสฺสนฺติฯ อิเม หิ นาม สกุนฺตกา รุกฺขคฺเคสุ กุลาวกานิ กริตฺวา วสฺสาวาสํ อลฺลียิสฺสนฺติ สงฺกสายิสฺสนฺติฯ อิเม ปน สมณา สกฺยปุตฺติยา เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จรนฺติ, หริตานิ ติณานิ สมฺมทฺทนฺตา, เอกินฺทฺริยํ ชีวํ วิเหเฐนฺตา, พหู ขุทฺทเก ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตา’’ติฯ อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขิยฺยนฺตานํ วิปาเจนฺตานํฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู วสฺสํ อุปคนฺตฺวา อนฺตราวสฺสํ จาริกํ จริสฺสนฺตี’’ติ? อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘น, ภิกฺขเว, วสฺสํ อุปคนฺตฺวา ปุริมํ วา เตมาสํ ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ อวสิตฺวา จาริกา ปกฺกมิตพฺพาฯ โย ปกฺกเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

[186] เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู น อิจฺฉนฺติ วสฺสํ อุปคนฺตุํฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, วสฺสํ น อุปคนฺตพฺพํฯ โย น อุปคจฺเฉยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ตทหุ วสฺสูปนายิกาย วสฺสํ อนุปคนฺตุกามา สญฺจิจฺจ อาวาสํ อติกฺกมนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, ตทหุ วสฺสูปนายิกาย วสฺสํ อนุปคนฺตุกาเมน สญฺจิจฺจ อาวาโส อติกฺกมิตพฺโพฯ โย อติกฺกเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร วสฺสํ อุกฺกฑฺฒิตุกาโม

ภิกฺขูนํ สนฺติเก ทูตํ ปาเหสิ – ยทิ ปนายฺยา อาคเม ชุณฺเห วสฺสํ อุปคจฺเฉยฺยุนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ราชูนํ อนุวตฺติตุนฺติฯ

วสฺสาเน จาริกาปฏิกฺเขปาทิ นิฏฺฐิตาฯ