105. วชฺชนียปุคฺคลสนฺทสฺสนา

[183] น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา นิสินฺนปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ น สิกฺขมานาย…เป.… น สามเณรสฺส …เป.… น สามเณริยา…เป.… น สิกฺขาปจฺจกฺขาตกสฺส…เป.… น อนฺติมวตฺถุํ อชฺฌาปนฺนกสฺส นิสินฺนปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

น อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิตฺตกสฺส นิสินฺนปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพฯ น อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม อุกฺขิตฺตกสฺส นิสินฺนปริสาย…เป.… น ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค อุกฺขิตฺตกสฺส นิสินฺนปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพฯ

น ปณฺฑกสฺส นิสินฺนปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ น เถยฺยสํวาสกสฺส…เป.… น ติตฺถิยปกฺกนฺตกสฺส…เป.… น ติรจฺฉานคตสฺส…เป.… น มาตุฆาตกสฺส…เป.… น ปิตุฆาตกสฺส…เป.… น อรหนฺตฆาตกสฺส…เป.… น ภิกฺขุนิทูสกสฺส…เป.… น สงฺฆเภทกสฺส…เป.… น โลหิตุปฺปาทกสฺส…เป.… น อุภโตพฺยญฺชนกสฺส นิสินฺนปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

น, ภิกฺขเว, ปาริวาสิกปาริสุทฺธิทาเนน อุโปสโถ กาตพฺโพ, อญฺญตฺร อวุฏฺฐิตาย ปริสายฯ น จ, ภิกฺขเว, อนุโปสเถ อุโปสโถ กาตพฺโพ, อญฺญตฺร สงฺฆสามคฺคิยาติฯ

วชฺชนียปุคฺคลสนฺทสฺสนา นิฏฺฐิตาฯ

ตติยภาณวาโร นิฏฺฐิโตฯ

อุโปสถกฺขนฺธโก ทุติโยฯ

106. ตสฺสุทฺทานํ

ติตฺถิยา พิมฺพิสาโร จ, สนฺนิปติตุํ ตุณฺหิกา;

ธมฺมํ รโห ปาติโมกฺขํ, เทวสิกํ ตทา สกิํฯ

ยถาปริสา สมคฺคํ, สามคฺคี มทฺทกุจฺฉิ จ;

สีมา มหตี นทิยา, อนุ ทฺเว ขุทฺทกานิ จฯ

นวา ราชคเห เจว, สีมา อวิปฺปวาสนา;

สมฺมนฺเน [สมฺมเน (ก.)] ปฐมํ สีมํ, ปจฺฉา สีมํ สมูหเนฯ

อสมฺมตา คามสีมา, นทิยา สมุทฺเท สเร;

อุทกุกฺเขโป ภินฺทนฺติ, ตเถวชฺโฌตฺถรนฺติ จฯ

กติ กมฺมานิ อุทฺเทโส, สวรา อสตีปิ จ;

ธมฺมํ วินยํ ตชฺเชนฺติ, ปุน วินยตชฺชนาฯ

โจทนา กเต โอกาเส, อธมฺมปฺปฏิกฺโกสนา;

จตุปญฺจปรา อาวิ, สญฺจิจฺจ เจปิ วายเมฯ

สคหฏฺฐา อนชฺฌิฏฺฐา, โจทนมฺหิ น ชานติ;

สมฺพหุลา น ชานนฺติ, สชฺชุกํ น จ คจฺฉเรฯ

กติมี กีวติกา ทูเร, อาโรเจตุญฺจ นสฺสริ;

อุกฺลาปํ อาสนํ ทีโป, ทิสา อญฺโญ พหุสฺสุโตฯ

สชฺชุกํ [สชฺชุวสฺสรุโปสโถ (ก.)] วสฺสุโปสโถ, สุทฺธิกมฺมญฺจ ญาตกา;

คคฺโค จตุตโย ทฺเวโก, อาปตฺติสภาคา สริฯ

สพฺโพ สงฺโฆ เวมติโก, น ชานนฺติ พหุสฺสุโต;

พหู สมสมา โถกา, ปริสา อวุฏฺฐิตาย จฯ

เอกจฺจา วุฏฺฐิตา สพฺพา, ชานนฺติ จ เวมติกา;

กปฺปเตวาติ กุกฺกุจฺจา, ชานํ ปสฺสํ สุณนฺติ จฯ

อาวาสิเกน อาคนฺตุ, จาตุปนฺนรโส ปุน;

ปาฏิปโท ปนฺนรโส, ลิงฺคสํวาสกา อุโภฯ

ปาริวาสานุโปสโถ , อญฺญตฺร สงฺฆสามคฺคิยา;

เอเต วิภตฺตา อุทฺทานา, วตฺถุวิภูตการณาติฯ

อิมสฺมิํ ขนฺธเก วตฺถูนิ ฉอสีติฯ

อุโปสถกฺขนฺธโก นิฏฺฐิโตฯ

3. วสฺสูปนายิกกฺขนฺธโก

107. วสฺสูปนายิกานุชานนา

[184] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ เตน โข ปน สมเยน ภควตา ภิกฺขูนํ วสฺสาวาโส อปญฺญตฺโต โหติฯ เตอิธ ภิกฺขู เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จรนฺติฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม สมณา สกฺยปุตฺติยา เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จริสฺสนฺติ, หริตานิ ติณานิ สมฺมทฺทนฺตา, เอกินฺทฺริยํ ชีวํ วิเหเฐนฺตา, พหู ขุทฺทเก ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตาฯ อิเม หิ นาม อญฺญติตฺถิยา ทุรกฺขาตธมฺมา วสฺสาวาสํ อลฺลียิสฺสนฺติ สงฺกสายิสฺสนฺติฯ อิเม หิ นาม สกุนฺตกา รุกฺขคฺเคสุ กุลาวกานิ กริตฺวา วสฺสาวาสํ อลฺลียิสฺสนฺติ สงฺกสายิสฺสนฺติ [สงฺกาสยิสฺสนฺติ (สี. สฺยา.)]ฯ อิเม ปน สมณา สกฺยปุตฺติยา เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จรนฺติ, หริตานิ ติณานิ สมฺมทฺทนฺตา, เอกินฺทฺริยํ ชีวํ วิเหเฐนฺตา, พหู ขุทฺทเก ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตา’’ติฯ อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขิยฺยนฺตานํ วิปาเจนฺตานํฯ อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วสฺสํ อุปคนฺตุ’’นฺติฯ อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กทา นุ โข วสฺสํ อุปคนฺตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วสฺสาเน วสฺสํ อุปคนฺตุนฺติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กติ นุ โข วสฺสูปนายิกา’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ

อาโรเจสุํฯ ทฺเวมา, ภิกฺขเว, วสฺสูปนายิกา – ปุริมิกา, ปจฺฉิมิกาฯ อปรชฺชุคตาย อาสาฬฺหิยา ปุริมิกา อุปคนฺตพฺพา, มาสคตาย อาสาฬฺหิยา ปจฺฉิมิกา อุปคนฺตพฺพา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว วสฺสูปนายิกาติฯ

วสฺสูปนายิกานุชานนา นิฏฺฐิตาฯ