เมนู

83. ปาติโมกฺขุทฺเทสกอชฺเฌสนาทิ

[155] อถ โข ภควา ราชคเห ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน โจทนาวตฺถุ เตน จาริกํ ปกฺกามิฯ อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน โจทนาวตฺถุ ตทวสริฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ ฯ ตตฺถ เถโร ภิกฺขุ พาโล โหติ อพฺยตฺโตฯ โส น ชานาติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ อถ โข เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘ภควตา ปญฺญตฺตํ ‘เถราธิกํ ปาติโมกฺข’นฺติ, อยญฺจ อมฺหากํ เถโร พาโล อพฺยตฺโต, น ชานาติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ กถํ นุ โข อมฺเหหิ ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โย ตตฺถ ภิกฺขุ พฺยตฺโต ปฏิพโล ตสฺสาเธยฺยํ ปาติโมกฺขนฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ เต เถรํ อชฺเฌสิํสุ – ‘‘อุทฺทิสตุ, ภนฺเต, เถโร ปาติโมกฺข’’นฺติฯ โส เอวมาห – ‘‘น เม, อาวุโส, วตฺตตี’’ติฯ ทุติยํ เถรํ อชฺเฌสิํสุ – ‘‘อุทฺทิสตุ, ภนฺเต, เถโร ปาติโมกฺข’’นฺติฯ โสปิ เอวมาห – ‘‘น เม, อาวุโส, วตฺตตี’’ติฯ ตติยํ เถรํ อชฺเฌสิํสุ – ‘‘อุทฺทิสตุ , ภนฺเต, เถโร ปาติโมกฺข’’นฺติฯ โสปิ เอวมาห – ‘‘น เม, อาวุโส, วตฺตตี’’ติฯ เอเตเนว อุปาเยน ยาว สงฺฆนวกํ อชฺเฌสิํสุ – ‘‘อุทฺทิสตุ อายสฺมา ปาติโมกฺข’’นฺติฯ โสปิ เอวมาห – ‘‘น เม, ภนฺเต, วตฺตตี’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ เต เถรํ อชฺเฌสนฺติ – ‘‘อุทฺทิสตุ, ภนฺเต, เถโร ปาติโมกฺข’’นฺติฯ โส เอวํ วเทติ – ‘‘น เม, อาวุโส, วตฺตตี’’ติฯ ทุติยํ เถรํ อชฺเฌสนฺติ – ‘‘อุทฺทิสตุ, ภนฺเต, เถโร ปาติโมกฺข’’นฺติฯ โสปิ เอวํ วเทติ – ‘‘น เม, อาวุโส, วตฺตตี’’ติฯ