เมนู

ปาปานิ ปริวชฺเชติ, ส มุนี เตน โส มุนิ;

โย มุนาติ อุโภ โลเก, ‘‘มุนิ’’ เตน ปวุจฺจติฯ

[270]

น เตน อริโย โหติ, เยน ปาณานิ หิํสติ;

อหิํสา สพฺพปาณานํ, ‘‘อริโย’’ติ ปวุจฺจติฯ

[271]

น สีลพฺพตมตฺเตน, พาหุสจฺเจน วา ปน;

อถ วา สมาธิลาเภน, วิวิตฺตสยเนน วาฯ

[272]

ผุสามิ เนกฺขมฺมสุขํ, อปุถุชฺชนเสวิตํ;

ภิกฺขุ วิสฺสาสมาปาทิ, อปฺปตฺโต อาสวกฺขยํฯ

ธมฺมฏฺฐวคฺโค เอกูนวีสติโม นิฏฺฐิโตฯ

20. มคฺควคฺโค

[273]

มคฺคานฏฺฐงฺคิโก เสฏฺโฐ, สจฺจานํ จตุโร ปทา;

วิราโค เสฏฺโฐ ธมฺมานํ, ทฺวิปทานญฺจ จกฺขุมาฯ

[274]

เอเสว [เอโสว (สี. ปี.)] มคฺโค นตฺถญฺโญ, ทสฺสนสฺส วิสุทฺธิยา;

เอตญฺหิ ตุมฺเห ปฏิปชฺชถ, มารสฺเสตํ ปโมหนํฯ

[275]

เอตญฺหิ ตุมฺเห ปฏิปนฺนา, ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสถ;

อกฺขาโต โว [อกฺขาโต เว (สี. ปี.)] มยา มคฺโค, อญฺญาย สลฺลกนฺตนํ [สลฺลสนฺถนํ (สี. ปี.), สลฺลสตฺถนํ (สฺยา.)]

[276]

ตุมฺเหหิ กิจฺจมาตปฺปํ, อกฺขาตาโร ตถาคตา;

ปฏิปนฺนา ปโมกฺขนฺติ, ฌายิโน มารพนฺธนาฯ

[277]

‘‘สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา’’ติ, ยทา ปญฺญาย ปสฺสติ;

อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข, เอส มคฺโค วิสุทฺธิยาฯ

[278]

‘‘สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา’’ติ, ยทา ปญฺญาย ปสฺสติ;

อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข, เอส มคฺโค วิสุทฺธิยาฯ

[279]

‘‘สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา’’ติ, ยทา ปญฺญาย ปสฺสติ;

อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข, เอส มคฺโค วิสุทฺธิยาฯ

[280]

อุฏฺฐานกาลมฺหิ อนุฏฺฐหาโน, ยุวา พลี อาลสิยํ อุเปโต;

สํสนฺนสงฺกปฺปมโน [อสมฺปนฺนสงฺกปฺปมโน (ก.)] กุสีโต, ปญฺญาย มคฺคํ อลโส น วินฺทติฯ

[281]

วาจานุรกฺขี มนสา สุสํวุโต, กาเยน จ นากุสลํ กยิรา [อกุสลํ น กยิรา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)];

เอเต ตโย กมฺมปเถ วิโสธเย, อาราธเย มคฺคมิสิปฺปเวทิตํฯ

[282]

โยคา เว ชายตี [ชายเต (กตฺถจิ)] ภูริ, อโยคา ภูริสงฺขโย;

เอตํ ทฺเวธาปถํ ญตฺวา, ภวาย วิภวาย จ;

ตถาตฺตานํ นิเวเสยฺย, ยถา ภูริ ปวฑฺฒติฯ

[283]

วนํ ฉินฺทถ มา รุกฺขํ, วนโต ชายเต ภยํ;

เฉตฺวา วนญฺจ วนถญฺจ, นิพฺพนา โหถ ภิกฺขโวฯ

[284]

ยาว หิ วนโถ น ฉิชฺชติ, อณุมตฺโตปิ นรสฺส นาริสุ;

ปฏิพทฺธมโนว [ปฏิพนฺธมโนว (ก.)] ตาว โส, วจฺโฉ ขีรปโกว [ขีรปาโนว (ปี.)] มาตริฯ

[285]

อุจฺฉินฺท สิเนหมตฺตโน กุมุทํ สารทิกํว [ปาณินา];

สนฺติมคฺคเมว พฺรูหย, นิพฺพานํ สุคเตน เทสิตํฯ

[286]

อิธ วสฺสํ วสิสฺสามิ, อิธ เหมนฺตคิมฺหิสุ;

อิติ พาโล วิจินฺเตติ, อนฺตรายํ น พุชฺฌติฯ

[287]

ตํ ปุตฺตปสุสมฺมตฺตํ, พฺยาสตฺตมนสํ นรํ;

สุตฺตํ คามํ มโหโฆว, มจฺจุ อาทาย คจฺฉติฯ

[288]

สนฺติ ปุตฺตา ตาณาย, น ปิตา นาปิ พนฺธวา;

อนฺตเกนาธิปนฺนสฺส, นตฺถิ ญาตีสุ ตาณตาฯ

[289]

เอตมตฺถวสํ ญตฺวา, ปณฺฑิโต สีลสํวุโต;

นิพฺพานคมนํ มคฺคํ, ขิปฺปเมว วิโสธเยฯ

มคฺควคฺโค วีสติโม นิฏฺฐิโตฯ

21. ปกิณฺณกวคฺโค

[290]

มตฺตาสุขปริจฺจาคา , ปสฺเส เจ วิปุลํ สุขํ;

จเช มตฺตาสุขํ ธีโร, สมฺปสฺสํ วิปุลํ สุขํฯ

[291]

ปรทุกฺขูปธาเนน, อตฺตโน [โย อตฺตโน (สฺยา. ปี. ก.)] สุขมิจฺฉติ;

เวรสํสคฺคสํสฏฺโฐ, เวรา โส น ปริมุจฺจติฯ

[292]

ยญฺหิ กิจฺจํ อปวิทฺธํ [ตทปวิทฺธํ (สี. สฺยา.)], อกิจฺจํ ปน กยิรติ;

อุนฺนฬานํ ปมตฺตานํ, เตสํ วฑฺฒนฺติ อาสวาฯ

[293]

เยสญฺจ สุสมารทฺธา, นิจฺจํ กายคตา สติ;

อกิจฺจํ เต น เสวนฺติ, กิจฺเจ สาตจฺจการิโน;

สตานํ สมฺปชานานํ, อตฺถํ คจฺฉนฺติ อาสวาฯ

[294]

มาตรํ ปิตรํ หนฺตฺวา, ราชาโน ทฺเว จ ขตฺติเย;

รฏฺฐํ สานุจรํ หนฺตฺวา, อนีโฆ ยาติ พฺราหฺมโณฯ

[295]

มาตรํ ปิตรํ หนฺตฺวา, ราชาโน ทฺเว จ โสตฺถิเย;

เวยคฺฆปญฺจมํ หนฺตฺวา, อนีโฆ ยาติ พฺราหฺมโณฯ

[296]

สุปฺปพุทฺธํ ปพุชฺฌนฺติ, สทา โคตมสาวกา;

เยสํ ทิวา จ รตฺโต จ, นิจฺจํ พุทฺธคตา สติฯ

[297]

สุปฺปพุทฺธํ ปพุชฺฌนฺติ, สทา โคตมสาวกา;

เยสํ ทิวา จ รตฺโต จ, นิจฺจํ ธมฺมคตา สติฯ

[298]