กตเมสุ ทสสุ? ทสสุ อกุสเลสุ กมฺมปเถสุ – อิเมสุ โข, ภิกฺขเว, ทสสุ ธมฺเมสุ ภิกฺขุ สมฺมา นิพฺพินฺทมาโน สมฺมา วิรชฺชมาโน สมฺมา วิมุจฺจมาโน สมฺมา ปริยนฺตทสฺสาวี สมฺมทตฺถํ อภิสเมจฺจ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ ฯ ‘ทส ปญฺหา ทสุทฺเทสา ทส เวยฺยากรณานี’ติ, อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺต’’นฺติฯ สตฺตมํฯ

8. ทุติยมหาปญฺหาสุตฺตํ

[28] เอกํ สมยํ ภควา กชงฺคลายํ วิหรติ เวฬุวเนฯ อถ โข สมฺพหุลา กชงฺคลกา อุปาสกา เยน กชงฺคลิกา ภิกฺขุนี เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา กชงฺคลิกํ ภิกฺขุนิํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข กชงฺคลกา อุปาสกา กชงฺคลิกํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจุํ –

‘‘วุตฺตมิทํ, อยฺเย, ภควตา มหาปญฺเหสุ – ‘เอโก ปญฺโห เอโก อุทฺเทโส เอกํ เวยฺยากรณํ, ทฺเว ปญฺหา ทฺเว อุทฺเทสา ทฺเว เวยฺยากรณานิ, ตโย ปญฺหา ตโย อุทฺเทสา ตีณิ เวยฺยากรณานิ, จตฺตาโร ปญฺหา จตฺตาโร อุทฺเทสา จตฺตาริ เวยฺยากรณานิ, ปญฺจ ปญฺหา ปญฺจุทฺเทสา ปญฺจ เวยฺยากรณานิ, ฉ ปญฺหา ฉ อุทฺเทสา ฉ เวยฺยากรณานิ, สตฺต ปญฺหา สตฺตุทฺเทสา สตฺต เวยฺยากรณานิ, อฏฺฐ ปญฺหา อฏฺฐุทฺเทสา อฏฺฐ เวยฺยากรณานิ, นว ปญฺหา นวุทฺเทสา นว เวยฺยากรณานิ, ทส ปญฺหา ทสุทฺเทสา ทส เวยฺยากรณานี’ติฯ อิมสฺส นุ โข, อยฺเย, ภควตา สํขิตฺเตน ภาสิตสฺส กถํ วิตฺถาเรน อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ’’ติ?

‘‘น โข ปเนตํ, อาวุโส, ภควโต สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ, นปิ มโนภาวนียานํ ภิกฺขูนํ สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ; อปิ จ, ยถา เมตฺถ ขายติ ตํ สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ, ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, อยฺเย’’ติ, โข กชงฺคลกา อุปาสกา กชงฺคลิกาย ภิกฺขุนิยา ปจฺจสฺโสสุํฯ กชงฺคลิกา ภิกฺขุนี เอตทโวจ –

‘‘‘เอโก ปญฺโห เอโก อุทฺเทโส เอกํ เวยฺยากรณ’นฺติ, อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? เอกธมฺเม, อาวุโส, ภิกฺขุ สมฺมา นิพฺพินฺทมาโน สมฺมา วิรชฺชมาโน สมฺมา วิมุจฺจมาโน สมฺมา ปริยนฺตทสฺสาวี สมฺมทตฺถํ อภิสเมจฺจ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติฯ