9. ปริกฺกมนสุตฺตํ

[175] ‘‘สปริกฺกมโน อยํ, ภิกฺขเว, ธมฺโม, นายํ ธมฺโม อปริกฺกมโนฯ กถญฺจ, ภิกฺขเว, สปริกฺกมโน อยํ ธมฺโม, นายํ ธมฺโม อปริกฺกมโน? ปาณาติปาติสฺส, ภิกฺขเว, ปาณาติปาตา เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ อทินฺนาทายิสฺส, ภิกฺขเว, อทินฺนาทานา เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ กาเมสุมิจฺฉาจาริสฺส, ภิกฺขเว, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ มุสาวาทิสฺส, ภิกฺขเว, มุสาวาทา เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ ปิสุณวาจสฺส , ภิกฺขเว, ปิสุณาย วาจาย เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ ผรุสวาจสฺส, ภิกฺขเว, ผรุสาย วาจาย เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ สมฺผปฺปลาปิสฺส, ภิกฺขเว, สมฺผปฺปลาปา เวรมณี ปริกฺกมนํ โหติฯ อภิชฺฌาลุสฺส, ภิกฺขเว, อนภิชฺฌา ปริกฺกมนํ โหติฯ พฺยาปนฺนจิตฺตสฺส [พฺยาปาทสฺส (สี. ปี. ก.), พฺยาปนฺนสฺส (สฺยา.)], ภิกฺขเว, อพฺยาปาโท ปริกฺกมนํ โหติฯ มิจฺฉาทิฏฺฐิสฺส, ภิกฺขเว, สมฺมาทิฏฺฐิ ปริกฺกมนํ โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, สปริกฺกมโน อยํ ธมฺโม, นายํ ธมฺโม อปริกฺกมโน’’ติฯ นวมํฯ

10. จุนฺทสุตฺตํ

[176] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา ปาวายํ [จมฺปายํ (ก. สี.) ที. นิ. 2.189 ปสฺสิตพฺพํ] วิหรติ จุนฺทสฺส กมฺมารปุตฺตสฺส อมฺพวเนฯ อถ โข จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข จุนฺทํ กมฺมารปุตฺตํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘กสฺส โน ตฺวํ, จุนฺท, โสเจยฺยานิ โรเจสี’’ติ? ‘‘พฺราหฺมณา, ภนฺเต, ปจฺฉาภูมกา กมณฺฑลุกา เสวาลมาลิกา [เสวาลมาลกา (สี. สฺยา. ปี.)] อคฺคิปริจาริกา อุทโกโรหกา โสเจยฺยานิ ปญฺญเปนฺติ; เตสาหํ โสเจยฺยานิ โรเจมี’’ติฯ

‘‘ยถา กถํ ปน, จุนฺท, พฺราหฺมณา ปจฺฉาภูมกา กมณฺฑลุกา เสวาลมาลิกา อคฺคิปริจาริกา อุทโกโรหกา โสเจยฺยานิ ปญฺญเปนฺตี’’ติ? ‘‘อิธ, ภนฺเต, พฺราหฺมณา ปจฺฉาภูมกา กมณฺฑลุกา เสวาลมาลิกา อคฺคิปริจาริกา อุทโกโรหกาฯ เต สาวกํ [สาวเก (สฺยา. ก.)] เอวํ สมาทเปนฺติ – ‘เอหิ ตฺวํ, อมฺโภ ปุริส, กาลสฺเสว [สกาลสฺเสว (สฺยา.)] อุฏฺฐหนฺโตว [อุฏฺฐหนฺโต (สฺยา.), วุฏฺฐหนฺโตว (ปี. ก.)] สยนมฺหา ปถวิํ อามเสยฺยาสิ; โน เจ ปถวิํ อามเสยฺยาสิ, อลฺลานิ โคมยานิ อามเสยฺยาสิ; โน เจ อลฺลานิ โคมยานิ อามเสยฺยาสิ, หริตานิ ติณานิ อามเสยฺยาสิ; โน เจ หริตานิ ติณานิ อามเสยฺยาสิ, อคฺคิํ ปริจเรยฺยาสิ; โน เจ อคฺคิํ ปริจเรยฺยาสิ, ปญฺชลิโก อาทิจฺจํ นมสฺเสยฺยาสิ; โน เจ ปญฺชลิโก อาทิจฺจํ นมสฺเสยฺยาสิ, สายตติยกํ อุทกํ โอโรเหยฺยาสี’ติฯ

เอวํ โข, ภนฺเต, พฺราหฺมณา ปจฺฉาภูมกา กมณฺฑลุกา เสวาลมาลิกา อคฺคิปริจาริกา อุทโกโรหกา โสเจยฺยานิ ปญฺญเปนฺติ; เตสาหํ โสเจยฺยานิ โรเจมี’’ติฯ

‘‘อญฺญถา โข, จุนฺท, พฺราหฺมณา ปจฺฉาภูมกา กมณฺฑลุกา เสวาลมาลิกา อคฺคิปริจาริกา อุทโกโรหกา โสเจยฺยานิ ปญฺญเปนฺติ, อญฺญถา จ ปน อริยสฺส วินเย โสเจยฺยํ โหตี’’ติฯ ‘‘ยถา กถํ ปน, ภนฺเต, อริยสฺส วินเย โสเจยฺยํ โหติ? สาธุ เม, ภนฺเต, ภควา ตถา ธมฺมํ เทเสตุ ยถา อริยสฺส วินเย โสเจยฺยํ โหตี’’ติฯ

‘‘เตน หิ, จุนฺท, สุณาหิ, สาธุกํ มนสิ กโรหิ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต ภควโต ปจฺจสฺโสสิฯ ภควา เอตทโวจ –

‘‘ติวิธํ โข, จุนฺท, กาเยน อโสเจยฺยํ โหติ; จตุพฺพิธํ วาจาย อโสเจยฺยํ โหติ; ติวิธํ มนสา อโสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ, จุนฺท, ติวิธํ กาเยน อโสเจยฺยํ โหติ? ‘‘อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ ลุทฺโท โลหิตปาณิ หตปหเต นิวิฏฺโฐ อทยาปนฺโน สพฺพปาณภูเตสุ [ปาณภูเตสุ (ก.)]ฯ

‘‘อทินฺนาทายี โหติฯ ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ คามคตํ วา อรญฺญคตํ วา ตํ อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทาตา โหติฯ

‘‘กาเมสุมิจฺฉาจารี โหติฯ ยา ตา มาตุรกฺขิตา ปิตุรกฺขิตา มาตาปิตุรกฺขิตา [นตฺถิ สี. สฺยา. ปี. โปตฺถเกสุ] ภาตุรกฺขิตา ภคินิรกฺขิตา ญาติรกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตา [นตฺถิ สี. สฺยา. ปี. โปตฺถเกสุ] ธมฺมรกฺขิตา สสามิกา สปริทณฺฑา อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปิ, ตถารูปาสุ จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติฯ เอวํ โข, จุนฺท, ติวิธํ กาเยน อโสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ , จุนฺท, จตุพฺพิธํ วาจาย อโสเจยฺยํ โหติ? อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ มุสาวาที โหติฯ

สภคฺคโต วา ปริสคฺคโต วา ญาติมชฺฌคโต วา ปูคมชฺฌคโต วา ราชกุลมชฺฌคโต วา อภินีโต สกฺขิปุฏฺโฐ – ‘เอหมฺโภ ปุริส, ยํ ชานาสิ ตํ วเทหี’ติ [โส อชานํ วา อหํ ชานามีติ, ชานํ วา อหํ น ชานามีติ, อปสฺสํ วา อหํ ปสฺสามีติ, ปสฺสํ วา อหํ น ปสฺสามีติ (ปี. ก.) เอวมุปริปิ], โส อชานํ วา อาห ‘ชานามี’ติ, ชานํ วา อาห ‘น ชานามี’ติ; อปสฺสํ วา อาห ‘ปสฺสามี’ติ, ปสฺสํ วา อาห ‘น ปสฺสามี’ติ [โส อชานํ วา อหํ ชานามีติ, ชานํ วา อหํ น ชานามีติ, อปสฺสํ วา อหํ ปสฺสามีติ, ปสฺสํ วา อหํ น ปสฺสามีติ (ปี. ก.) เอวมุปริปิ]ฯ อิติ อตฺตเหตุ วา ปรเหตุ วา อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ วา สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหติฯ

‘‘ปิสุณวาโจ โหติฯ อิโต สุตฺวา อมุตฺร อกฺขาตา อิเมสํ เภทาย, อมุตฺร วา สุตฺวา อิเมสํ อกฺขาตา อมูสํ เภทายฯ อิติ สมคฺคานํ วา เภตฺตา [เภทาตา (ก.)], ภินฺนานํ วา อนุปฺปทาตา, วคฺคาราโม วคฺครโต วคฺคนนฺที วคฺคกรณิํ วาจํ ภาสิตา โหติฯ

‘‘ผรุสวาโจ โหติฯ ยา สา วาจา อณฺฑกา กกฺกสา ปรกฏุกา ปราภิสชฺชนี โกธสามนฺตา อสมาธิสํวตฺตนิกา, ตถารูปิํ วาจํ ภาสิตา โหติฯ

‘‘สมฺผปฺปลาปี โหติ อกาลวาที อภูตวาที อนตฺถวาที อธมฺมวาที อวินยวาที; อนิธานวติํ วาจํ ภาสิตา โหติ อกาเลน อนปเทสํ อปริยนฺตวติํ อนตฺถสํหิตํฯ เอวํ โข, จุนฺท, จตุพฺพิธํ วาจาย อโสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ, จุนฺท, ติวิธํ มนสา อโสเจยฺยํ โหติ? อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ อภิชฺฌาลุ โหติฯ ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ ตํ อภิชฺฌาตา [อภิชฺฌิตา (ก.) ม. นิ. 1.440 ปสฺสิตพฺพํ] โหติ – ‘อโห วต ยํ ปรสฺส ตํ มมสฺสา’ติฯ

‘‘พฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ ปทุฏฺฐมนสงฺกปฺโป – ‘อิเม สตฺตา หญฺญนฺตุ วา พชฺฌนฺตุ วา อุจฺฉิชฺชนฺตุ วา วินสฺสนฺตุ วา มา วา อเหสุ’นฺติ [มา วา อเหสุํ อิติ วา ติ (สี. ปี. ก.)]ฯ

‘‘มิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติ วิปรีตทสฺสโน – ‘นตฺถิ ทินฺนํ, นตฺถิ ยิฏฺฐํ, นตฺถิ หุตํ, นตฺถิ สุกฏทุกฺกฏานํ [นตฺเถตฺถ ปาฐเภโท] กมฺมานํ ผลํ วิปาโก, นตฺถิ อยํ โลโก, นตฺถิ ปโร โลโก, นตฺถิ มาตา, นตฺถิ ปิตา, นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา, นตฺถิ โลเก สมณพฺราหฺมณา สมฺมคฺคตา สมฺมาปฏิปนฺนา เย อิมญฺจ โลกํ ปรญฺจ โลกํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตี’ติฯ เอวํ โข, จุนฺท, มนสา ติวิธํ อโสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘อิเม โข, จุนฺท, ทส อกุสลกมฺมปถา [อกุสลา กมฺมปถา (?)]ฯ อิเมหิ โข, จุนฺท, ทสหิ อกุสเลหิ กมฺมปเถหิ สมนฺนาคโต กาลสฺเสว อุฏฺฐหนฺโตว สยนมฺหา ปถวิํ เจปิ อามสติ, อสุจิเยว โหติ; โน เจปิ ปถวิํ อามสติ, อสุจิเยว โหติฯ

‘‘อลฺลานิ เจปิ โคมยานิ อามสติ, อสุจิเยว โหติ; โน เจปิ อลฺลานิ โคมยานิ อามสติ, อสุจิเยว โหติฯ

‘‘หริตานิ เจปิ ติณานิ อามสติ, อสุจิเยว โหติ; โน เจปิ หริตานิ ติณานิ อามสติ, อสุจิเยว โหติฯ

‘‘อคฺคิํ เจปิ ปริจรติ, อสุจิเยว โหติ, โน เจปิ อคฺคิํ ปริจรติ, อสุจิเยว โหติฯ

‘‘ปญฺชลิโก เจปิ อาทิจฺจํ นมสฺสติ, อสุจิเยว โหติ; โน เจปิ ปญฺชลิโก อาทิจฺจํ นมสฺสติ, อสุจิเยว โหติฯ

‘‘สายตติยกํ เจปิ อุทกํ โอโรหติ, อสุจิเยว โหติ; โน เจปิ สายตติยกํ อุทกํ โอโรหติ, อสุจิเยว โหติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อิเม, จุนฺท, ทส อกุสลกมฺมปถา อสุจีเยว [อสุจิจฺเจว (สฺยา.)] โหนฺติ อสุจิกรณา จฯ

‘‘อิเมสํ ปน, จุนฺท, ทสนฺนํ อกุสลานํ กมฺมปถานํ สมนฺนาคมนเหตุ นิรโย ปญฺญายติ, ติรจฺฉานโยนิ ปญฺญายติ, เปตฺติวิสโย ปญฺญายติ, ยา วา [ยา จ (ก.)] ปนญฺญาปิ กาจิ ทุคฺคติโย [ทุคฺคติ โหติ (สฺยา. ก.)]ฯ

‘‘ติวิธํ โข, จุนฺท, กาเยน โสเจยฺยํ โหติ; จตุพฺพิธํ วาจาย โสเจยฺยํ โหติ; ติวิธํ มนสา โสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘กถํ , จุนฺท, ติวิธํ กาเยน โสเจยฺยํ โหติ? อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ, ลชฺชี ทยาปนฺโน, สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติฯ

‘‘อทินฺนาทานํ ปหาย, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติฯ ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ คามคตํ วา อรญฺญคตํ วา, น ตํ อทินฺนํ [ตํ นาทินฺนํ (ก. สี., ม. นิ. 1.441)] เถยฺยสงฺขาตํ อาทาตา โหติฯ

‘‘กาเมสุมิจฺฉาจารํ ปหาย, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ ยา ตา มาตุรกฺขิตา ปิตุรกฺขิตา มาตาปิตุรกฺขิตา ภาตุรกฺขิตา ภคินิรกฺขิตา ญาติรกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตา ธมฺมรกฺขิตา สสามิกา สปริทณฺฑา อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปิ, ตถารูปาสุ น จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติฯ เอวํ โข, จุนฺท, ติวิธํ กาเยน โสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ, จุนฺท, จตุพฺพิธํ วาจาย โสเจยฺยํ โหติ? อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ มุสาวาทํ ปหาย มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติฯ สภคฺคโต วา ปริสคฺคโต วา ญาติมชฺฌคโต วา ปูคมชฺฌคโต วา ราชกุลมชฺฌคโต วา อภินีโต สกฺขิปุฏฺโฐ – ‘เอหมฺโภ ปุริส, ยํ ชานาสิ ตํ วเทหี’ติ, โส อชานํ วา อาห ‘น ชานามี’ติ, ชานํ วา อาห ‘ชานามี’ติ, อปสฺสํ วา อาห ‘น ปสฺสามี’ติ, ปสฺสํ วา อาห ‘ปสฺสามี’ติฯ อิติ อตฺตเหตุ วา ปรเหตุ วา อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ วา น สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหติฯ

‘‘ปิสุณํ วาจํ ปหาย, ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ – น อิโต สุตฺวา อมุตฺร อกฺขาตา อิเมสํ เภทาย, น อมุตฺร วา สุตฺวา อิเมสํ อกฺขาตา อมูสํ เภทายฯ อิติ ภินฺนานํ วา สนฺธาตา สหิตานํ วา อนุปฺปทาตา สมคฺคาราโม สมคฺครโต สมคฺคนนฺที สมคฺคกรณิํ วาจํ ภาสิตา โหติฯ

‘‘ผรุสํ วาจํ ปหาย, ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติฯ ยา สา วาจา เนลา กณฺณสุขา เปมนียา หทยงฺคมา โปรี พหุชนกนฺตา พหุชนมนาปา, ตถารูปิํ วาจํ ภาสิตา โหติฯ

‘‘สมฺผปฺปลาปํ ปหาย, สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรโต โหติ กาลวาที ภูตวาที อตฺถวาที ธมฺมวาที วินยวาที; นิธานวติํ วาจํ ภาสิตา โหติ กาเลน สาปเทสํ ปริยนฺตวติํ อตฺถสํหิตํฯ เอวํ โข, จุนฺท , จตุพฺพิธํ วาจาย โสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ , จุนฺท, ติวิธํ มนสา โสเจยฺยํ โหติ? อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ อนภิชฺฌาลุ โหติฯ ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ ตํ อนภิชฺฌิตา โหติ – ‘อโห วต ยํ ปรสฺส ตํ มมสฺสา’ติฯ

‘‘อพฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ อปฺปทุฏฺฐมนสงฺกปฺโป – ‘อิเม สตฺตา อเวรา โหนฺตุ [อิทํ ปทํ สี. สฺยา. ปี. โปตฺถเกสุ นตฺถิ, ตถา ม. นิ. 1.441] อพฺยาปชฺชา, อนีฆา สุขี อตฺตานํ ปริหรนฺตู’ติฯ

‘‘สมฺมาทิฏฺฐิโก โหติ อวิปรีตทสฺสโน – ‘อตฺถิ ทินฺนํ, อตฺถิ ยิฏฺฐํ, อตฺถิ หุตํ, อตฺถิ สุกฏทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลํ วิปาโก, อตฺถิ อยํ โลโก, อตฺถิ ปโร โลโก, อตฺถิ มาตา, อตฺถิ ปิตา, อตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา, อตฺถิ โลเก สมณพฺราหฺมณา สมฺมคฺคตา สมฺมาปฏิปนฺนา เย อิมญฺจ โลกํ ปรญฺจ โลกํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตี’ติฯ เอวํ โข, จุนฺท, ติวิธํ มนสา โสเจยฺยํ โหติฯ

‘‘อิเม โข, จุนฺท, ทส กุสลกมฺมปถาฯ อิเมหิ โข, จุนฺท, ทสหิ กุสเลหิ กมฺมปเถหิ สมนฺนาคโต กาลสฺเสว อุฏฺฐหนฺโตว สยนมฺหา ปถวิํ เจปิ อามสติ, สุจิเยว โหติ; โน เจปิ ปถวิํ อามสติ, สุจิเยว โหติฯ

‘‘อลฺลานิ เจปิ โคมยานิ อามสติ, สุจิเยว โหติ; โน เจปิ อลฺลานิ โคมยานิ อามสติ, สุจิเยว โหติฯ

‘‘หริตานิ เจปิ ติณานิ อามสติ, สุจิเยว โหติ; โน เจปิ หริตานิ ติณานิ อามสติ, สุจิเยว โหติฯ

‘‘อคฺคิํ เจปิ ปริจรติ, สุจิเยว โหติ; โน เจปิ อคฺคิํ ปริจรติ, สุจิเยว โหติฯ

‘‘ปญฺชลิโก เจปิ อาทิจฺจํ นมสฺสติ, สุจิเยว โหติ; โน เจปิ ปญฺชลิโก อาทิจฺจํ นมสฺสติ , สุจิเยว โหติฯ

‘‘สายตติยกํ เจปิ อุทกํ โอโรหติ, สุจิเยว โหติ; โน เจปิ สายตติยกํ อุทกํ โอโรหติ, สุจิเยว โหติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อิเม, จุนฺท, ทส กุสลกมฺมปถา สุจีเยว โหนฺติ สุจิกรณา จฯ

‘‘อิเมสํ ปน, จุนฺท, ทสนฺนํ กุสลานํ กมฺมปถานํ สมนฺนาคมนเหตุ เทวา ปญฺญายนฺติ, มนุสฺสา ปญฺญายนฺติ, ยา วา ปนญฺญาปิ กาจิ สุคติโย’’ติ [สุคติ โหตีติ (สฺยา.), สุคติ โหติ (ก.)]ฯ

เอวํ วุตฺเต จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, ภนฺเต…เป.… อุปาสกํ มํ, ภนฺเต, ภควา ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ ทสมํฯ

11. ชาณุสฺโสณิสุตฺตํ

[177] อถ โข ชาณุสฺโสณิ พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ชาณุสฺโสณิ พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘มยมสฺสุ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา นามฯ ทานานิ เทม, สทฺธานิ กโรม – ‘อิทํ ทานํ เปตานํ ญาติสาโลหิตานํ อุปกปฺปตุ, อิทํ ทานํ เปตา ญาติสาโลหิตา ปริภุญฺชนฺตู’ติฯ กจฺจิ ตํ, โภ โคตม, ทานํ เปตานํ ญาติสาโลหิตานํ อุปกปฺปติ; กจฺจิ เต เปตา ญาติสาโลหิตา ตํ ทานํ ปริภุญฺชนฺตี’’ติ? ‘‘ฐาเน โข, พฺราหฺมณ, อุปกปฺปติ, โน อฏฺฐาเน’’ติฯ

‘‘กตมํ ปน, โภ [กตมญฺจ ปน โภ (สี. ปี.) กตมํ (สฺยา.)] โคตม, ฐานํ, กตมํ อฏฺฐาน’’นฺติ? ‘‘อิธ, พฺราหฺมณ, เอกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารี โหติ, มุสาวาที โหติ, ปิสุณวาโจ โหติ, ผรุสวาโจ โหติ, สมฺผปฺปลาปี โหติ, อภิชฺฌาลุ โหติ, พฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ, มิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติฯ โส กายสฺส เภทา ปรํ มรณา นิรยํ อุปปชฺชติฯ โย เนรยิกานํ สตฺตานํ อาหาโร, เตน โส ตตฺถ ยาเปติ, เตน โส ตตฺถ ติฏฺฐติฯ อิทมฺปิ [อิทํ (สฺยา.)] โข, พฺราหฺมณ, อฏฺฐานํ ยตฺถ ฐิตสฺส ตํ ทานํ น อุปกปฺปติฯ

‘‘อิธ ปน, พฺราหฺมณ, เอกจฺโจ ปาณาติปาตี…เป.… มิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติฯ โส กายสฺส เภทา ปรํ มรณา ติรจฺฉานโยนิํ อุปปชฺชติฯ