‘‘อิมมฺปิ โข, อุปาลิ, มม สาวกา อตฺตนิ ธมฺมํ สมฺปสฺสมานา อรญฺญวนปตฺถานิ ปนฺตานิ เสนาสนานิ ปฏิเสวนฺติ , โน จ โข ตาว อนุปฺปตฺตสทตฺถา วิหรนฺติฯ

‘‘ปุน จปรํ, อุปาลิ, ภิกฺขุ สพฺพโส เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม สญฺญาเวทยิตนิโรธํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ; ปญฺญาย จสฺส ทิสฺวา อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติฯ ตํ กิํ มญฺญสิ, อุปาลิ, ‘นนฺวายํ วิหาโร ปุริเมหิ วิหาเรหิ อภิกฺกนฺตตโร จ ปณีตตโร จา’’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ฯ

‘‘อิมมฺปิ โข, อุปาลิ, มม สาวกา อตฺตนิ ธมฺมํ สมฺปสฺสมานา อรญฺญวนปตฺถานิ ปนฺตานิ เสนาสนานิ ปฏิเสวนฺติ, อนุปฺปตฺตสทตฺถา จ วิหรนฺติฯ อิงฺฆ ตฺวํ, อุปาลิ, สงฺเฆ วิหราหิฯ สงฺเฆ เต วิหรโต ผาสุ ภวิสฺสตี’’ติฯ นวมํฯ

10. อภพฺพสุตฺตํ

[100] ‘‘ทสยิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ทส? ราคํ, โทสํ, โมหํ, โกธํ, อุปนาหํ, มกฺขํ, ปฬาสํ, อิสฺสํ, มจฺฉริยํ, มานํ – อิเม โข ภิกฺขเว, ทส ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ

‘‘ทสยิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ทส? ราคํ, โทสํ, โมหํ, โกธํ, อุปนาหํ, มกฺขํ, ปฬาสํ, อิสฺสํ, มจฺฉริยํ, มานํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ทส ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติฯ ทสมํฯ

อุปาลิวคฺโค ปญฺจโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

กามโภคี ภยํ ทิฏฺฐิ, วชฺชิยมาหิตุตฺติยา;

โกกนุโท อาหุเนยฺโย, เถโร อุปาลิ อภพฺโพติฯ

ทุติยปณฺณาสกํ สมตฺตํฯ

3. ตติยปณฺณาสกํ

(11) 1. สมณสญฺญาวคฺโค

1. สมณสญฺญาสุตฺตํ

[101] ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, สมณสญฺญา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต ธมฺเม ปริปูเรนฺติฯ กตมา ติสฺโส? เววณฺณิยมฺหิ อชฺฌุปคโต, ปรปฏิพทฺธา เม ชีวิกา, อญฺโญ เม อากปฺโป กรณีโยติ – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติสฺโส สมณสญฺญา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต ธมฺเม ปริปูเรนฺติฯ

‘‘กตเม สตฺต? สนฺตตการี [สตตการี (สฺยา. ปี. ก.)] โหติ สนฺตตวุตฺติ [สตตวุตฺติ (สฺยา. ปี.)] สีเลสุ, อนภิชฺฌาลุ โหติ, อพฺยาปชฺโช โหติ, อนติมานี โหติ, สิกฺขากาโม โหติ , อิทมตฺถํติสฺส โหติ ชีวิตปริกฺขาเรสุ, อารทฺธวีริโย จ [อารทฺธวิริโย จ (สี. ปี.), อารทฺธวิริโย (สฺยา.)] วิหรติฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ติสฺโส สมณสญฺญา ภาวิตา พหุลีกตา อิเม สตฺต ธมฺเม ปริปูเรนฺตี’’ติฯ ปฐมํฯ

2. โพชฺฌงฺคสุตฺตํ

[102] ‘‘สตฺติเม, ภิกฺขเว, โพชฺฌงฺคา ภาวิตา พหุลีกตา ติสฺโส วิชฺชา ปริปูเรนฺติฯ กตเม สตฺต? สติสมฺโพชฺฌงฺโค, ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค, วีริยสมฺโพชฺฌงฺโค, ปีติสมฺโพชฺฌงฺโค, ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺโค, สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค, อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค – อิเม โข, ภิกฺขเว, สตฺต โพชฺฌงฺคา ภาวิตา พหุลีกตา ติสฺโส วิชฺชา ปริปูเรนฺติฯ กตมา ติสฺโส? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, เสยฺยถิทํ – เอกมฺปิ ชาติํ ทฺเวปิ ชาติโย ติสฺโสปิ ชาติโย…เป.… อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติฯ ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน…เป.… ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติ ฯ อาสวานํ ขยา…เป.… สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, สตฺต โพชฺฌงฺคา ภาวิตา พหุลีกตา อิมา ติสฺโส วิชฺชา ปริปูเรนฺตี’’ติฯ ทุติยํฯ