เมนู

2. นาถวคฺโค

1. เสนาสนสุตฺตํ

[11] ‘‘ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคตํ เสนาสนํ เสวมาโน ภชมาโน นจิรสฺเสว อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหเรยฺยฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สทฺโธ โหติ; สทฺทหติ ตถาคตสฺส โพธิํ – ‘อิติปิ โส ภควา…เป.… ภควา’ติ; อปฺปาพาโธ โหติ อปฺปาตงฺโก, สมเวปากินิยา คหณิยา สมนฺนาคโต นาติสีตาย นาจฺจุณฺหาย มชฺฌิมาย ปธานกฺขมาย; อสโฐ โหติ อมายาวี, ยถาภูตํ อตฺตานํ อาวิกตฺตา สตฺถริ วา วิญฺญูสุ วา สพฺรหฺมจารีสุ; อารทฺธวีริโย วิหรติ, อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทาย; ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสุ; ปญฺญวา โหติ, อุทยตฺถคามินิยา ปญฺญาย สมนฺนาคโต อริยาย นิพฺเพธิกาย สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินิยาฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, เสนาสนํ ปญฺจงฺคสมนฺนาคตํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เสนาสนํ นาติทูรํ โหติ นาจฺจาสนฺนํ คมนาคมนสมฺปนฺนํ ทิวา อปฺปากิณฺณํ รตฺติํ อปฺปสทฺทํ อปฺปนิคฺโฆสํ อปฺปฑํสมกสวาตาตปสรีสปสมฺผสฺสํ [อปฺปฑํส… สิริํสปสมฺผสฺสํ (สี. สฺยา. ปี.)]; ตสฺมิํ โข ปน เสนาสเน วิหรนฺตสฺส อปฺปกสิเรน อุปฺปชฺชนฺติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารา; ตสฺมิํ โข ปน เสนาสเน เถรา ภิกฺขู วิหรนฺติ พหุสฺสุตา อาคตาคมา ธมฺมธรา วินยธรา มาติกาธรา; เต กาเลน กาลํ อุปสงฺกมิตฺวา ปริปุจฺฉติ ปริปญฺหติ – ‘อิทํ, ภนฺเต, กถํ, อิมสฺส โก อตฺโถ’ติ; ตสฺส เต อายสฺมนฺโต อวิวฏญฺเจว วิวรนฺติ อนุตฺตานีกตญฺจ อุตฺตานิํ กโรนฺติ อเนกวิหิเตสุ จ กงฺขาฐานิเยสุ ธมฺเมสุ กงฺขํ ปฏิวิโนเทนฺติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, เสนาสนํ ปญฺจงฺคสมนฺนาคตํ โหติฯ

ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคตํ เสนาสนํ เสวมาโน ภชมาโน นจิรสฺเสว อาสวานํ ขยา…เป.… สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหเรยฺยา’’ติฯ ปฐมํฯ

2. ปญฺจงฺคสุตฺตํ

[12] ‘‘ปญฺจงฺควิปฺปหีโน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ‘เกวลี วุสิตวา อุตฺตมปุริโส’ติ วุจฺจติฯ กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺควิปฺปหีโน โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน กามจฺฉนฺโท ปหีโน โหติ, พฺยาปาโท ปหีโน โหติ, ถินมิทฺธํ [ถีนมิทฺธํ (สี. สฺยา. ปี.)] ปหีนํ โหติ, อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ ปหีนํ โหติ, วิจิกิจฺฉา ปหีนา โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺควิปฺปหีโน โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อเสเขน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมาธิกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน ปญฺญากฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน วิมุตฺติกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต โหติฯ

‘‘ปญฺจงฺควิปฺปหีโน โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปญฺจงฺคสมนฺนาคโต อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ‘เกวลี วุสิตวา อุตฺตมปุริโส’ติ วุจฺจติฯ

‘‘กามจฺฉนฺโท จ พฺยาปาโท, ถินมิทฺธญฺจ ภิกฺขุโน;

อุทฺธจฺจํ วิจิกิจฺฉา จ, สพฺพโสว น วิชฺชติฯ

‘‘อเสเขน จ สีเลน, อเสเขน สมาธินา;

วิมุตฺติยา จ สมฺปนฺโน, ญาเณน จ ตถาวิโธฯ

‘‘ส เว ปญฺจงฺคสมฺปนฺโน, ปญฺจ องฺเค [ปญฺจงฺคานิ (สฺยา.)] วิวชฺชยํ [วิวชฺชิย (ก.)];

อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย, เกวลี อิติ วุจฺจตี’’ติฯ ทุติยํ;