‘‘อตฺตนา จ สีลสมฺปนฺโน โหติ, สีลสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา โหติฯ ‘สีลสมฺปนฺโน ภิกฺขุ สีลสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา’ติ ปาสํสเมตํ ฐานํฯ

‘‘อตฺตนา จ สมาธิสมฺปนฺโน โหติ, สมาธิสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา โหติฯ ‘สมาธิสมฺปนฺโน ภิกฺขุ สมาธิสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา’ติ ปาสํสเมตํ ฐานํฯ

‘‘อตฺตนา จ ปญฺญาสมฺปนฺโน โหติ, ปญฺญาสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา โหติฯ ‘ปญฺญาสมฺปนฺโน ภิกฺขุ ปญฺญาสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา’ติ ปาสํสเมตํ ฐานํฯ

‘‘อตฺตนา จ วิมุตฺติสมฺปนฺโน โหติ, วิมุตฺติสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา โหติฯ ‘วิมุตฺติสมฺปนฺโน ภิกฺขุ วิมุตฺติสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา’ติ ปาสํสเมตํ ฐานํฯ

‘‘อตฺตนา จ วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปนฺโน โหติ, วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา โหติฯ ‘วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปนฺโน ภิกฺขุ วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปทากถญฺจ ภิกฺขูนํ กตฺตา’ติ ปาสํสเมตํ ฐานํฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ทส ปาสํสานิ ฐานานี’’ติฯ ทสมํฯ

ยมกวคฺโค ทุติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อวิชฺชา ตณฺหา นิฏฺฐา จ, อเวจฺจ ทฺเว สุขานิ จ;

นฬกปาเน ทฺเว วุตฺตา, กถาวตฺถูปเร ทุเวติฯ

(8) 3. อากงฺขวคฺโค

1. อากงฺขสุตฺตํ

[71] [อ. นิ. 4.12; อิติวุ. 111] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติฯ ‘‘ภทนฺเต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –

‘‘สมฺปนฺนสีลา , ภิกฺขเว, วิหรถ สมฺปนฺนปาติโมกฺขา, ปาติโมกฺขสํวรสํวุตา วิหรถ อาจารโคจรสมฺปนฺนา อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวิโน, สมาทาย สิกฺขถ สิกฺขาปเทสุฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘สพฺรหฺมจารีนํ ปิโย จสฺสํ มนาโป จ ครุ จ ภาวนีโย จา’ติ, สีเลสฺเววสฺส ปริปูรการี อชฺฌตฺตํ เจโตสมถมนุยุตฺโต อนิรากตชฺฌาโน วิปสฺสนาย สมนฺนาคโต พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘ลาภี อสฺสํ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาราน’นฺติ, สีเลสฺเววสฺส ปริปูรการี อชฺฌตฺตํ เจโตสมถมนุยุตฺโต อนิรากตชฺฌาโน วิปสฺสนาย สมนฺนาคโต พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘เยสาหํ ปริภุญฺชามิ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ เตสํ เต การา มหปฺผลา อสฺสุ มหานิสํสา’ติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว , ภิกฺขุ ‘เย เม [เย มํ (ม. นิ. 1.65)] เปตา ญาตี สาโลหิตา กาลงฺกตา [กาลกตา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ปสนฺนจิตฺตา อนุสฺสรนฺติ เตสํ ตํ มหปฺผลํ อสฺส มหานิสํส’นฺติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘สนฺตุฏฺโฐ อสฺสํ อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรนา’ติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘ขโม อสฺสํ สีตสฺส อุณฺหสฺส ชิฆจฺฉาย ปิปาสาย ฑํสมกสวาตาตปสรีสปสมฺผสฺสานํ, ทุรุตฺตานํ ทุราคตานํ วจนปถานํ อุปฺปนฺนานํ สารีริกานํ เวทนานํ ทุกฺขานํ ติพฺพานํ [ติปฺปานํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ขรานํ กฏุกานํ อสาตานํ อมนาปานํ ปาณหรานํ อธิวาสกชาติโก อสฺส’นฺติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘อรติรติสโห อสฺสํ, น จ มํ อรติรติ สเหยฺย, อุปฺปนฺนํ อรติรติํ อภิภุยฺย อภิภุยฺย วิหเรยฺย’นฺติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘ภยเภรวสโห อสฺสํ, น จ มํ ภยเภรโว สเหยฺย, อุปฺปนฺนํ ภยเภรวํ อภิภุยฺย อภิภุยฺย วิหเรยฺย’นฺติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี อสฺสํ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี’ติ, สีเลสฺเววสฺส…เป.… พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘อากงฺเขยฺย เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหเรยฺย’นฺติ, สีเลสฺเววสฺส ปริปูรการี อชฺฌตฺตํ เจโตสมถมนุยุตฺโต อนิรากตชฺฌาโน วิปสฺสนาย สมนฺนาคโต พฺรูเหตา สุญฺญาคารานํฯ

‘‘‘สมฺปนฺนสีลา, ภิกฺขเว, วิหรถ สมฺปนฺนปาติโมกฺขา, ปาติโมกฺขสํวรสํวุตา วิหรถ อาจารโคจรสมฺปนฺนา อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวิโน, สมาทาย สิกฺขถ สิกฺขาปเทสู’ติ, อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ, อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺต’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. กณฺฏกสุตฺตํ

[72] เอกํ สมยํ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํ สมฺพหุเลหิ อภิญฺญาเตหิ อภิญฺญาเตหิ เถเรหิ สาวเกหิ สทฺธิํ – อายสฺมตา จ จาเลน [ปาเลน (สฺยา.)], อายสฺมตา จ อุปจาเลน [อุปฺปาเลน (สฺยา.)], อายสฺมตา จ กุกฺกุเฏน [กกฺกเฏน (สี. สฺยา.)], อายสฺมตา จ กฬิมฺเภน [กวิมฺเภน (สี.)], อายสฺมตา จ นิกเฏน [กเฏน (สี.)], อายสฺมตา จ กฏิสฺสเหน; อญฺเญหิ จ อภิญฺญาเตหิ อภิญฺญาเตหิ เถเรหิ สาวเกหิ สทฺธิํฯ

เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา อภิญฺญาตา อภิญฺญาตา ลิจฺฉวี ภทฺเรหิ ภทฺเรหิ ยาเนหิ ปรปุราย [ปรํปุราย (สฺยา. อฏฺฐ.)] อุจฺจาสทฺทา มหาสทฺทา มหาวนํ อชฺโฌคาหนฺติ ภควนฺตํ ทสฺสนายฯ