กตเม จตฺตาโร? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อนุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ; อุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย… อนุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อุปฺปาทาย… อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ฐิติยา อสมฺโมสาย ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ ฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ เจตโสวินิพนฺธานํ ปหานาย อิเม จตฺตาโร สมฺมปฺปธานา ภาเวตพฺพา’’ติฯ ทสมํฯ

สมฺมปฺปธานวคฺโค ตติโยฯ

(9) 4. อิทฺธิปาทวคฺโค

1. สิกฺขสุตฺตํ

[83] ‘‘ปญฺจิมานิ , ภิกฺขเว, สิกฺขาทุพฺพลฺยานิฯ กตมานิ ปญฺจ? ปาณาติปาโต…เป.… สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานํ – อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ สิกฺขาทุพฺพลฺยานิฯ

‘‘อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ สิกฺขาทุพฺพลฺยานํ ปหานาย จตฺตาโร อิทฺธิปาทา ภาเวตพฺพาฯ กตเม จตฺตาโร? อิธ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีริยสมาธิ… จิตฺตสมาธิ… วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ สิกฺขาทุพฺพลฺยานํ ปหานาย อิเม จตฺตาโร อิทฺธิปาทา ภาเวตพฺพา’’ติฯ ปฐมํฯ

[84-91] (ยถา สติปฏฺฐานวคฺเค ตถา อิทฺธิปาทวเสน วิตฺถาเรตพฺพาฯ)

10. เจตโสวินิพนฺธสุตฺตํ

[92] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, เจตโสวินิพนฺธาฯ กตเม ปญฺจ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กาเมสุ อวีตราโค โหติ…เป.… อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ เจตโสวินิพนฺธาฯ

‘‘อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ เจตโสวินิพนฺธานํ ปหานาย อิเม จตฺตาโร อิทฺธิปาทา ภาเวตพฺพาฯ กตเม จตฺตาโร? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีริยสมาธิ… จิตฺตสมาธิ… วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ เจตโสวินิพนฺธานํ ปหานาย อิเม จตฺตาโร อิทฺธิปาทา ภาเวตพฺพา’’ติฯ ทสมํฯ

อิทฺธิปาทวคฺโค จตุตฺโถฯ

ยเถว สติปฏฺฐานา, ปธานา จตุโรปิ จ;

จตฺตาโร อิทฺธิปาทา จ, ตเถว สมฺปโยชเยติฯ

(10) 5. ราคเปยฺยาลํ

[93] ‘‘ราคสฺส , ภิกฺขเว, อภิญฺญาย นว ธมฺมา ภาเวตพฺพาฯ กตเม นว? อสุภสญฺญา, มรณสญฺญา, อาหาเร ปฏิกูลสญฺญา, สพฺพโลเก อนภิรตสญฺญา, อนิจฺจสญฺญา, อนิจฺเจ ทุกฺขสญฺญา, ทุกฺเข อนตฺตสญฺญา, ปหานสญฺญา, วิราคสญฺญา – ราคสฺส, ภิกฺขเว อภิญฺญาย อิเม นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ

[94] ‘‘ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย นว ธมฺมา ภาเวตพฺพาฯ กตเม นว? ปฐมํ ฌานํ, ทุติยํ ฌานํ, ตติยํ ฌานํ, จตุตฺถํ ฌานํ, อากาสานญฺจายตนํ, วิญฺญาณญฺจายตนํ, อากิญฺจญฺญายตนํ, เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ, สญฺญาเวทยิตนิโรโธ – ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย อิเม นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ

[95-112] ‘‘ราคสฺส, ภิกฺขเว, ปริญฺญาย…เป.… ปริกฺขยาย…เป.… ปหานาย…เป.… ขยาย…เป.… วยาย…เป.… วิราคาย…เป.… นิโรธาย…เป.… จาคาย…เป.… ปฏินิสฺสคฺคาย…เป.… อิเม นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ฯ

[113-432] ‘‘โทสสฺส…เป.… โมหสฺส… โกธสฺส… อุปนาหสฺส… มกฺขสฺส… ปฬาสสฺส… อิสฺสาย… มจฺฉริยสฺส… มายาย… สาเฐยฺยสฺส… ถมฺภสฺส… สารมฺภสฺส… มานสฺส… อติมานสฺส… มทสฺส… ปมาทสฺส อภิญฺญาย…เป.… ปริญฺญาย… ปริกฺขยาย… ปหานาย… ขยาย… วยาย… วิราคาย… นิโรธาย … จาคาย… ปฏินิสฺสคฺคาย…เป.… อิเม นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ

ราคเปยฺยาลํ นิฏฺฐิตํฯ

นวกนิปาตปาฬิ นิฏฺฐิตาฯ