ยานิ จ โข อิมานิ, ภิกฺขเว, นิสฺสาย ทฺเว อายตนานิ – เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติ จ สญฺญาเวทยิตนิโรโธ จ, ฌายีเหเต , ภิกฺขเว, สมาปตฺติกุสเลหิ สมาปตฺติวุฏฺฐานกุสเลหิ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐหิตฺวา สมฺมา อกฺขาตพฺพานีติ วทามี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. อานนฺทสุตฺตํ

[37] เอกํ สมยํ อายสฺมา อานนฺโท โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเมฯ ตตฺร โข อายสฺมา อานนฺโท ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อาวุโส ภิกฺขเว’’ติฯ ‘‘อาวุโส’’ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต อานนฺทสฺส ปจฺจสฺโสสุํฯ อายสฺมา อานนฺโท เอตทโวจ –

‘‘อจฺฉริยํ, อาวุโส, อพฺภุตํ, อาวุโส! ยาวญฺจิทํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน สมฺพาเธ โอกาสาธิคโม อนุพุทฺโธ สตฺตานํ วิสุทฺธิยา โสกปริเทวานํ สมติกฺกมาย ทุกฺขโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมาย ญายสฺส อธิคมาย นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายฯ ตเทว นาม จกฺขุํ ภวิสฺสติ เต รูปา ตญฺจายตนํ โน ปฏิสํเวทิสฺสติ [ปฏิสํเวทยติ (ก.)]ฯ ตเทว นาม โสตํ ภวิสฺสติ เต สทฺทา ตญฺจายตนํ โน ปฏิสํเวทิสฺสติฯ ตเทว นาม ฆานํ ภวิสฺสติ เต คนฺธา ตญฺจายตนํ โน ปฏิสํเวทิสฺสติฯ สาว นาม ชิวฺหา ภวิสฺสติ เต รสา ตญฺจายตนํ โน ปฏิสํเวทิสฺสติฯ โสว นาม กาโย ภวิสฺสติ เต โผฏฺฐพฺพา ตญฺจายตนํ โน ปฏิสํเวทิสฺสตี’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต อายสฺมา อุทายี อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ เอตทโวจ – ‘‘สญฺญีเมว นุ โข, อาวุโส อานนฺท, ตทายตนํ โน ปฏิสํเวเทติ อุทาหุ อสญฺญี’’ติ? ‘‘สญฺญีเมว โข, อาวุโส, ตทายตนํ โน ปฏิสํเวเทติ, โน อสญฺญี’’ติฯ

‘‘กิํสญฺญี ปนาวุโส, ตทายตนํ โน ปฏิสํเวเทตี’’ติ? ‘‘อิธาวุโส, ภิกฺขุ, สพฺพโส รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา ปฏิฆสญฺญานํ อตฺถงฺคมา นานตฺตสญฺญานํ อมนสิการา ‘อนนฺโต อากาโส’ติ อากาสานญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ เอวํสญฺญีปิ โข, อาวุโส, ตทายตนํ โน ปฏิสํเวเทติฯ