เมนู

8. นวงฺคุโปสถสุตฺตํ

[18] ‘‘นวหิ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต อุโปสโถ อุปวุตฺโถ มหปฺผโล โหติ มหานิสํโส มหาชุติโก มหาวิปฺผาโรฯ กถํ อุปวุตฺโถ จ, ภิกฺขเว, นวหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อุโปสโถ มหปฺผโล โหติ มหานิสํโส มหาชุติโก มหาวิปฺผาโร? อิธ, ภิกฺขเว, อริยสาวโก อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ – ‘ยาวชีวํ อรหนฺโต ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรตา นิหิตทณฺฑา นิหิตสตฺถา ลชฺชี ทยาปนฺนา สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปิโน วิหรนฺติ; อหมฺปชฺช อิมญฺจ รตฺติํ อิมญฺจ ทิวสํ ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ ลชฺชี ทยาปนฺโน สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรามิฯ อิมินาปงฺเคน [อิมินาปิ องฺเคน (ก. สี.)] อรหตํ อนุกโรมิ; อุโปสโถ จ เม อุปวุตฺโถ ภวิสฺสตี’ติฯ อิมินา ปฐเมน องฺเคน สมนฺนาคโต โหติ…เป. …ฯ

‘‘‘ยาวชีวํ อรหนฺโต อุจฺจาสยนมหาสยนํ ปหาย อุจฺจาสยนมหาสยนา ปฏิวิรตา นีจเสยฺยํ กปฺเปนฺติ – มญฺจเก วา ติณสนฺถารเก วา; อหมฺปชฺช อิมญฺจ รตฺติํ อิมญฺจ ทิวสํ อุจฺจาสยนมหาสยนํ ปหาย อุจฺจาสยนมหาสยนา ปฏิวิรโต นีจเสยฺยํ กปฺเปมิ – มญฺจเก วา ติณสนฺถารเก วาฯ อิมินาปงฺเคน อรหตํ อนุกโรมิ; อุโปสโถ จ เม อุปวุตฺโถ ภวิสฺสตี’ติฯ อิมินา อฏฺฐเมน องฺเคน สมนฺนาคโต โหติฯ

‘‘เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ ตถา ตติยํ ตถา จตุตฺถํฯ อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ เมตฺตาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเชน [อพฺยาปชฺเฌน (ก.), อพฺยาพชฺเฌน (?)] ผริตฺวา วิหรติฯ อิมินา นวเมน องฺเคน สมนฺนาคโต โหติฯ เอวํ อุปวุตฺโถ โข, ภิกฺขเว, นวหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อุโปสโถ มหปฺผโล โหติ มหานิสํโส มหาชุติโก มหาวิปฺผาโร’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. เทวตาสุตฺตํ

[19] ‘‘อิมญฺจ, ภิกฺขเว, รตฺติํ สมฺพหุลา เทวตา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยนาหํ เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา มํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐํสุฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข, ภิกฺขเว, ตา เทวตา มํ เอตทโวจุํ – ‘อุปสงฺกมิํสุ โน, ภนฺเต, ปุพฺเพ มนุสฺสภูตานํ ปพฺพชิตา อคารานิฯ เต มยํ, ภนฺเต, ปจฺจุฏฺฐิมฺห, โน จ โข อภิวาทิมฺหฯ ตา มยํ, ภนฺเต, อปริปุณฺณกมฺมนฺตา วิปฺปฏิสารินิโย ปจฺจานุตาปินิโย หีนํ กายํ อุปปนฺนา’’’ติฯ

‘‘อปราปิ มํ, ภิกฺขเว, สมฺพหุลา เทวตา อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ – ‘อุปสงฺกมิํสุ โน, ภนฺเต, ปุพฺเพ มนุสฺสภูตานํ ปพฺพชิตา อคารานิฯ เต มยํ, ภนฺเต, ปจฺจุฏฺฐิมฺห อภิวาทิมฺห [ปจฺจุฏฺฐิมฺห จ อภิวาทิมฺห จ (สฺยา.)], โน จ เตสํ อาสนํ อทมฺหฯ ตา มยํ, ภนฺเต, อปริปุณฺณกมฺมนฺตา วิปฺปฏิสารินิโย ปจฺจานุตาปินิโย หีนํ กายํ อุปปนฺนา’’’ติฯ

‘‘อปราปิ มํ, ภิกฺขเว, สมฺพหุลา เทวตา อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ – ‘อุปสงฺกมิํสุ โน, ภนฺเต, ปุพฺเพ มนุสฺสภูตานํ ปพฺพชิตา อคารานิฯ เต มยํ, ภนฺเต, ปจฺจุฏฺฐิมฺห อภิวาทิมฺห [ปจฺจุฏฺฐิมฺห จ อภิวาทิมฺห จ (สฺยา.)] อาสนํ [อาสนญฺจ (สี. สฺยา.)] อทมฺห, โน จ โข ยถาสตฺติ ยถาพลํ สํวิภชิมฺห…เป.… ยถาสตฺติ ยถาพลํ [ยถาพลํ จ (?)] สํวิภชิมฺห, โน จ โข อุปนิสีทิมฺห ธมฺมสฺสวนาย…เป.… อุปนิสีทิมฺห [อุปนิสีทิมฺห จ (สฺยา.)] ธมฺมสฺสวนาย, โน จ โข โอหิตโสตา ธมฺมํ สุณิมฺห…เป.… โอหิตโสตา จ ธมฺมํ สุณิมฺห, โน จ โข สุตฺวา ธมฺมํ ธารยิมฺห…เป.… สุตฺวา จ ธมฺมํ ธารยิมฺห, โน จ โข ธาตานํ ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกฺขิมฺห…เป.… ธาตานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกฺขิมฺห, โน จ โข อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมํ ปฏิปชฺชิมฺหฯ ตา มยํ, ภนฺเต, อปริปุณฺณกมฺมนฺตา วิปฺปฏิสารินิโย ปจฺจานุตาปินิโย หีนํ กายํ อุปปนฺนา’’’ติฯ

‘‘อปราปิ มํ, ภิกฺขเว, สมฺพหุลา เทวตา อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ – ‘อุปสงฺกมิํสุ โน, ภนฺเต, ปุพฺเพ มนุสฺสภูตานํ ปพฺพชิตา อคารานิฯ เต มยํ, ภนฺเต, ปจฺจุฏฺฐิมฺห อภิวาทิมฺห [ปจฺจุฏฺฐิมฺห จ อภิวาทิมฺห จ (สฺยา.)], อาสนํ [อาสนญฺจ (สี. สฺยา.)] อทมฺห, ยถาสตฺติ ยถาพลํ [ยถาพลํ จ (?)] สํวิภชิมฺห, อุปนิสีทิมฺห [อุปนิสีทิมฺห จ (สฺยา.)] ธมฺมสฺสวนาย, โอหิตโสตา จ ธมฺมํ สุณิมฺห, สุตฺวา จ ธมฺมํ ธารยิมฺห, ธาตานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกฺขิมฺห, อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมํ [ธมฺมานุธมฺมญฺจ (?)] ปฏิปชฺชิมฺหฯ ตา มยํ, ภนฺเต, ปริปุณฺณกมฺมนฺตา อวิปฺปฏิสารินิโย อปจฺจานุตาปินิโย ปณีตํ กายํ อุปปนฺนา’ติฯ เอตานิ, ภิกฺขเว, รุกฺขมูลานิ เอตานิ สุญฺญาคารานิฯ ฌายถ, ภิกฺขเว, มา ปมาทตฺถ, มา ปจฺฉา วิปฺปฏิสาริโน อหุวตฺถ เสยฺยถาปิ ตา ปุริมิกา เทวตา’’ติฯ นวมํฯ

10. เวลามสุตฺตํ

[20] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข อนาถปิณฺฑิโก คหปติ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อนาถปิณฺฑิกํ คหปติํ ภควา เอตทโวจ –

‘‘อปิ นุ เต, คหปติ, กุเล ทานํ ทียตี’’ติ? ‘‘ทียติ เม, ภนฺเต, กุเล ทานํ; ตญฺจ โข ลูขํ กณาชกํ พิฬงฺคทุติย’’นฺติฯ ‘‘ลูขญฺเจปิ [ลูขํ วาปิ (สฺยา.), ลูขญฺจาปิ (ก.)], คหปติ, ทานํ เทติ ปณีตํ วา; ตญฺจ อสกฺกจฺจํ เทติ, อจิตฺตีกตฺวา [อจิตฺติํ กตฺวา (ก.), อปจิตฺติํ กตฺวา (สฺยา.), อจิตฺติกตฺวา (ปี.)] เทติ, อสหตฺถา เทติ, อปวิทฺธํ [อปวิฏฺฐํ (สฺยา.)] เทติ, อนาคมนทิฏฺฐิโก เทติฯ ยตฺถ ยตฺถ ตสฺส ตสฺส ทานสฺส วิปาโก นิพฺพตฺตติ, น อุฬาราย ภตฺตโภคาย จิตฺตํ นมติ, น อุฬาราย วตฺถโภคาย จิตฺตํ นมติ, น อุฬาราย ยานโภคาย จิตฺตํ นมติ, น อุฬาเรสุ ปญฺจสุ กามคุเณสุ โภคาย จิตฺตํ นมติฯ เยปิสฺส เต โหนฺติ ปุตฺตาติ วา ทาราติ วา ทาสาติ วา เปสฺสาติ วา กมฺมกราติ วา, เตปิ น สุสฺสูสนฺติ น โสตํ โอทหนฺติ น อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เอวญฺเหตํ [เอวญฺเจตํ (สฺยา. ก.)], คหปติ, โหติ อสกฺกจฺจํ กตานํ กมฺมานํ วิปาโก’’ฯ

‘‘ลูขญฺเจปิ, คหปติ, ทานํ เทติ ปณีตํ วา; ตญฺจ สกฺกจฺจํ เทติ, จิตฺตีกตฺวา เทติ, สหตฺถา เทติ, อนปวิทฺธํ เทติ, อาคมนทิฏฺฐิโก เทติฯ ยตฺถ ยตฺถ ตสฺส ตสฺส ทานสฺส วิปาโก นิพฺพตฺตติ, อุฬาราย ภตฺตโภคาย จิตฺตํ นมติ, อุฬาราย วตฺถโภคาย จิตฺตํ นมติ, อุฬาราย ยานโภคาย จิตฺตํ นมติ, อุฬาเรสุ ปญฺจสุ กามคุเณสุ โภคาย จิตฺตํ นมติฯ เยปิสฺส เต โหนฺติ ปุตฺตาติ วา ทาราติ วา ทาสาติ วา เปสฺสาติ วา กมฺมกราติ วา, เตปิ สุสฺสูสนฺติ โสตํ โอทหนฺติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เอวญฺเหตํ, คหปติ, โหติ สกฺกจฺจํ กตานํ กมฺมานํ วิปาโกฯ

‘‘ภูตปุพฺพํ, คหปติ, เวลาโม นาม พฺราหฺมโณ อโหสิฯ โส เอวรูปํ ทานํ อทาสิ มหาทานํฯ