6. ทุติยสมฺปทาสุตฺตํ

[76] ‘‘อฏฺฐิมา , ภิกฺขเว, สมฺปทาฯ กตมา อฏฺฐ? อุฏฺฐานสมฺปทา, อารกฺขสมฺปทา, กลฺยาณมิตฺตตา, สมชีวิตา, สทฺธาสมฺปทา, สีลสมฺปทา, จาคสมฺปทา, ปญฺญาสมฺปทาฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, อุฏฺฐานสมฺปทา? อิธ, ภิกฺขเว, กุลปุตฺโต เยน กมฺมฏฺฐาเนน ชีวิตํ กปฺเปติ – ยทิ กสิยา ยทิ วณิชฺชาย ยทิ โครกฺเขน ยทิ อิสฺสตฺเตน ยทิ ราชโปริเสน ยทิ สิปฺปญฺญตเรน – ตตฺถ ทกฺโข โหติ อนลโส, ตตฺรุปายาย วีมํสาย สมนฺนาคโต, อลํ กาตุํ อลํ สํวิธาตุนฺติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อุฏฺฐานสมฺปทาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, อารกฺขสมฺปทา? อิธ, ภิกฺขเว, กุลปุตฺตสฺส โภคา โหนฺติ อุฏฺฐานวีริยาธิคตา พาหาพลปริจิตา เสทาวกฺขิตฺตา ธมฺมิกา ธมฺมลทฺธา เต อารกฺเขน คุตฺติยา สมฺปาเทติ – ‘กินฺติ เม โภเค เนว ราชาโน หเรยฺยุํ, น โจรา หเรยฺยุํ, น อคฺคิ ฑเหยฺย, น อุทกํ วเหยฺย, น อปฺปิยา ทายาทา หเรยฺยุ’นฺติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อารกฺขสมฺปทาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, กลฺยาณมิตฺตตา? อิธ, ภิกฺขเว, กุลปุตฺโต ยสฺมิํ คาเม วา นิคเม วา ปฏิวสติ, ตตฺถ เย เต โหนฺติ คหปตี วา คหปติปุตฺตา วา ทหรา วา วุทฺธสีลิโน วุทฺธา วา วุทฺธสีลิโน สทฺธาสมฺปนฺนา สีลสมฺปนฺนา จาคสมฺปนฺนา ปญฺญาสมฺปนฺนา, เตหิ สทฺธิํ สนฺติฏฺฐติ สลฺลปติ สากจฺฉํ สมาปชฺชติ; ยถารูปานํ สทฺธาสมฺปนฺนานํ สทฺธาสมฺปทํ อนุสิกฺขติ, ยถารูปานํ สีลสมฺปนฺนานํ สีลสมฺปทํ อนุสิกฺขติ, ยถารูปานํ จาคสมฺปนฺนานํ จาคสมฺปทํ อนุสิกฺขติ, ยถารูปานํ ปญฺญาสมฺปนฺนานํ ปญฺญาสมฺปทํ อนุสิกฺขติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กลฺยาณมิตฺตตาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สมชีวิตา? อิธ, ภิกฺขเว, กุลปุตฺโต อายญฺจ โภคานํ วิทิตฺวา วยญฺจ โภคานํ วิทิตฺวา สมํ ชีวิกํ กปฺเปติ นาจฺโจคาฬฺหํ นาติหีนํ – ‘เอวํ เม อาโย วยํ ปริยาทาย ฐสฺสติ, น จ เม วโย อายํ ปริยาทาย ฐสฺสตี’ติฯ เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ตุลาธาโร วา ตุลาธารนฺเตวาสี วา ตุลํ ปคฺคเหตฺวา ชานาติ – ‘เอตฺตเกน วา โอนตํ, เอตฺตเกน วา อุนฺนต’นฺติ; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, กุลปุตฺโต อายญฺจ โภคานํ วิทิตฺวา วยญฺจ โภคานํ วิทิตฺวา สมํ ชีวิกํ กปฺเปติ นาจฺโจคาฬฺหํ นาติหีนํ – ‘เอวํ เม อาโย วยํ ปริยาทาย ฐสฺสติ, น จ เม วโย อายํ ปริยาทาย ฐสฺสตี’ติฯ