‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ ปริตฺตานิ สุวณฺณทุพฺพณฺณานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ตติยํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ อปฺปมาณานิ สุวณฺณทุพฺพณฺณานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ จตุตฺถํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ นีลานิ นีลวณฺณานิ นีลนิทสฺสนานิ นีลนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ปญฺจมํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ ปีตานิ ปีตวณฺณานิ ปีตนิทสฺสนานิ ปีตนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ฉฏฺฐํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ โลหิตกานิ โลหิตกวณฺณานิ โลหิตกนิทสฺสนานิ โลหิตกนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ สตฺตมํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ โอทาตานิ โอทาตวณฺณานิ โอทาตนิทสฺสนานิ โอทาตนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ อฏฺฐมํ อภิภายตนํฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ อภิภายตนานี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. วิโมกฺขสุตฺตํ

[66] ‘‘อฏฺฐิเม, ภิกฺขเว, วิโมกฺขาฯ กตเม อฏฺฐ? รูปี รูปานิ ปสฺสติฯ อยํ ปฐโม วิโมกฺโขฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี, พหิทฺธา [อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา (สฺยา. ปี. ก.) ที. นิ. 2.129; ที. นิ. 3.338, 358; อ. นิ. 8.119; ม. นิ. 2.248 ปสฺสิตพฺพํ] รูปานิ ปสฺสติฯ อยํ ทุติโย วิโมกฺโขฯ

‘‘สุภนฺเตว อธิมุตฺโต โหติฯ อยํ ตติโย วิโมกฺโขฯ

‘‘สพฺพโส รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา ปฏิฆสญฺญานํ อตฺถงฺคมา นานตฺตสญฺญานํ อมนสิการา ‘อนนฺโต อากาโส’ติ อากาสานญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ จตุตฺโถ วิโมกฺโขฯ

‘‘สพฺพโส อากาสานญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘อนนฺตํ วิญฺญาณ’นฺติ วิญฺญาณญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ ปญฺจโม วิโมกฺโขฯ

‘‘สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘นตฺถิ กิญฺจี’ติ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ ฉฏฺโฐ วิโมกฺโขฯ

‘‘สพฺพโส อากิญฺจญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ สตฺตโม วิโมกฺโขฯ

‘‘สพฺพโส เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม สญฺญาเวทยิตนิโรธํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ อฏฺฐโม วิโมกฺโขฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ วิโมกฺขา’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. อนริยโวหารสุตฺตํ

[67] ‘‘อฏฺฐิเม , ภิกฺขเว, อนริยโวหาราฯ กตเม อฏฺฐ? อทิฏฺเฐ ทิฏฺฐวาทิตา, อสุเต สุตวาทิตา, อมุเต มุตวาทิตา, อวิญฺญาเต วิญฺญาตวาทิตา, ทิฏฺเฐ อทิฏฺฐวาทิตา, สุเต อสุตวาทิตา, มุเต อมุตวาทิตา, วิญฺญาเต อวิญฺญาตวาทิตาฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ อนริยโวหารา’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. อริยโวหารสุตฺตํ

[68] ‘‘อฏฺฐิเม, ภิกฺขเว, อริยโวหาราฯ กตเม อฏฺฐ? อทิฏฺเฐ อทิฏฺฐวาทิตา, อสุเต อสุตวาทิตา, อมุเต อมุตวาทิตา, อวิญฺญาเต อวิญฺญาตวาทิตา, ทิฏฺเฐ ทิฏฺฐวาทิตา, สุเต สุตวาทิตา, มุเต มุตวาทิตา, วิญฺญาเต วิญฺญาตวาทิตาฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ อริยโวหารา’’ติฯ อฏฺฐมํฯ