เมนู

‘‘โส โข อหํ, ภิกฺขเว, อปเรน สมเยน อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต โอภาสญฺเจว สญฺชานามิ, รูปานิ จ ปสฺสามิ, ตาหิ จ เทวตาหิ สทฺธิํ สนฺติฏฺฐามิ สลฺลปามิ สากจฺฉํ สมาปชฺชามิ, ตา จ เทวตา ชานามิ – ‘อิมา เทวตา อมุกมฺหา วา อมุกมฺหา วา เทวนิกายา’ติ, ตา จ เทวตา ชานามิ – ‘อิมา เทวตา อิมสฺส กมฺมสฺส วิปาเกน อิโต จุตา ตตฺถ อุปปนฺนา’ติ, ตา จ เทวตา ชานามิ – ‘อิมา เทวตา เอวมาหารา เอวํสุขทุกฺขปฺปฏิสํเวทินิโย’ติ , ตา จ เทวตา ชานามิ – ‘อิมา เทวตา เอวํทีฆายุกา เอวํจิรฏฺฐิติกา’ติ, ตา จ เทวตา ชานามิ ยทิ วา เม เทวตาหิ สทฺธิํ สนฺนิวุตฺถปุพฺพํ ยทิ วา น สนฺนิวุตฺถปุพฺพนฺติฯ

‘‘ยาวกีวญฺจ เม, ภิกฺขเว, เอวํ อฏฺฐปริวฏฺฏํ อธิเทวญาณทสฺสนํ น สุวิสุทฺธํ อโหสิ, เนว ตาวาหํ, ภิกฺขเว, ‘สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุทฺโธ’ติ [อภิสมฺพุทฺโธ (สี. สฺยา. ปี.)] ปจฺจญฺญาสิํฯ ยโต จ โข เม , ภิกฺขเว, เอวํ อฏฺฐปริวฏฺฏํ อธิเทวญาณทสฺสนํ สุวิสุทฺธํ อโหสิ, อถาหํ, ภิกฺขเว, ‘สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุทฺโธ’ติ ปจฺจญฺญาสิํ; ญาณญฺจ ปน เม ทสฺสนํ อุทปาทิ; อกุปฺปา เม เจโตวิมุตฺติ [วิมุตฺติ (ก. สี. ก.)]; อยมนฺติมา ชาติ นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. อภิภายตนสุตฺตํ

[65] [ที. นิ. 3.338, 358; อ. นิ. 10.29] ‘‘อฏฺฐิมานิ, ภิกฺขเว, อภิภายตนานิฯ กตมานิ อฏฺฐ? อชฺฌตฺตํ รูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ ปริตฺตานิ สุวณฺณทุพฺพณฺณานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ปฐมํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ รูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ อปฺปมาณานิ สุวณฺณทุพฺพณฺณานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ทุติยํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ ปริตฺตานิ สุวณฺณทุพฺพณฺณานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ตติยํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ อปฺปมาณานิ สุวณฺณทุพฺพณฺณานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ จตุตฺถํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ นีลานิ นีลวณฺณานิ นีลนิทสฺสนานิ นีลนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ปญฺจมํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ ปีตานิ ปีตวณฺณานิ ปีตนิทสฺสนานิ ปีตนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ ฉฏฺฐํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ โลหิตกานิ โลหิตกวณฺณานิ โลหิตกนิทสฺสนานิ โลหิตกนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ สตฺตมํ อภิภายตนํฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสติ โอทาตานิ โอทาตวณฺณานิ โอทาตนิทสฺสนานิ โอทาตนิภาสานิฯ ‘ตานิ อภิภุยฺย ชานามิ ปสฺสามี’ติ, เอวํสญฺญี โหติฯ อิทํ อฏฺฐมํ อภิภายตนํฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ อภิภายตนานี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. วิโมกฺขสุตฺตํ

[66] ‘‘อฏฺฐิเม, ภิกฺขเว, วิโมกฺขาฯ กตเม อฏฺฐ? รูปี รูปานิ ปสฺสติฯ อยํ ปฐโม วิโมกฺโขฯ

‘‘อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี, พหิทฺธา [อรูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา (สฺยา. ปี. ก.) ที. นิ. 2.129; ที. นิ. 3.338, 358; อ. นิ. 8.119; ม. นิ. 2.248 ปสฺสิตพฺพํ] รูปานิ ปสฺสติฯ อยํ ทุติโย วิโมกฺโขฯ

‘‘สุภนฺเตว อธิมุตฺโต โหติฯ อยํ ตติโย วิโมกฺโขฯ