2. อลํสุตฺตํ

[62] ‘‘ฉหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน อลํ ปเรสํฯ กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; สุตานญฺจ ธมฺมานํ ธารณชาติโก [ธารกชาติโก (สี. สฺยา. ปี.) อ. นิ. 8.78] โหติ; ธาตานญฺจ [ธตานญฺจ (สี. สฺยา. ปี.)] ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา [อตฺถูปวริกฺขี (สี. สฺยา. ปี.)] โหติ; อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน จ โหติ; กลฺยาณวาโจ จ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณ, โปริยา วาจาย สมนฺนาคโต วิสฺสฏฺฐาย อเนลคฬาย อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; สนฺทสฺสโก จ โหติ สมาทปโก [สมาทาปโก (?)] สมุตฺเตชโก สมฺปหํสโก สพฺรหฺมจารีนํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน อลํ ปเรสํฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน อลํ ปเรสํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ น เหว โข ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; สุตานญฺจ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ; ธาตานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน จ โหติ; กลฺยาณวาโจ จ โหติ…เป.… อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; สนฺทสฺสโก จ โหติ สมาทปโก สมุตฺเตชโก สมฺปหํสโก สพฺรหฺมจารีนํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน อลํ ปเรสํฯ

‘‘จตูหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน นาลํ ปเรสํฯ กตเมหิ จตูหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; สุตานญฺจ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ ; ธาตานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน จ โหติ; โน จ กลฺยาณวาโจ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณ, โปริยา วาจาย สมนฺนาคโต วิสฺสฏฺฐาย อเนลคฬาย อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; โน จ สนฺทสฺสโก โหติ สมาทปโก สมุตฺเตชโก สมฺปหํสโก สพฺรหฺมจารีนํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน นาลํ ปเรสํฯ

‘‘จตูหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ ปเรสํ นาลํ อตฺตโนฯ กตเมหิ จตูหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; สุตานญฺจ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ; โน จ ธาตานํ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; น จ อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน โหติ; กลฺยาณวาโจ จ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณ…เป.… อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; สนฺทสฺสโก จ โหติ…เป.… สพฺรหฺมจารีนํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ ปเรสํ, นาลํ อตฺตโนฯ

‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน นาลํ ปเรสํฯ

กตเมหิ ตีหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ น เหว โข ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; สุตานญฺจ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ; ธาตานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน จ โหติ; โน จ กลฺยาณวาโจ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณ, โปริยา วาจาย สมนฺนาคโต วิสฺสฏฺฐาย อเนลคฬาย อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; โน จ สนฺทสฺสโก โหติ สมาทปโก สมุตฺเตชโก สมฺปหํสโก สพฺรหฺมจารีนํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน, นาลํ ปเรสํฯ

‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ ปเรสํ, นาลํ อตฺตโนฯ กตเมหิ ตีหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ น เหว โข ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; สุตานญฺจ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ; โน จ ธาตานํ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; โน จ อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน โหติ; กลฺยาณวาโจ จ โหติ…เป.… อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; สนฺทสฺสโก จ โหติ สมาทปโก สมุตฺเตชโก สมฺปหํสโก สพฺรหฺมจารีนํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ ปเรสํ, นาลํ อตฺตโนฯ

‘‘ทฺวีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน, นาลํ ปเรสํฯ กตเมหิ ทฺวีหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ น เหว โข ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; โน จ สุตานํ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ; ธาตานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน จ โหติ; โน จ กลฺยาณวาโจ โหติ…เป.… อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; โน จ สนฺทสฺสโก โหติ…เป.… สพฺรหฺมจารีนํ ฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ทฺวีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ อตฺตโน, นาลํ ปเรสํฯ

‘‘ทฺวีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ ปเรสํ, นาลํ อตฺตโนฯ กตเมหิ ทฺวีหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ น เหว โข ขิปฺปนิสนฺติ จ โหติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ; โน จ สุตานํ ธมฺมานํ ธารณชาติโก โหติ; โน จ ธาตานํ ธมฺมานํ อตฺถูปปริกฺขิตา โหติ; โน จ อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน โหติ; กลฺยาณวาโจ จ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณ, โปริยา วาจาย สมนฺนาคโต วิสฺสฏฺฐาย อเนลคฬาย อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; สนฺทสฺสโก จ โหติ สมาทปโก สมุตฺเตชโก สมฺปหํสโก สพฺรหฺมจารีนํฯ

อิเมหิ โข, ภิกฺขเว , ทฺวีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อลํ ปเรสํ, นาลํ อตฺตโน’’ติฯ ทุติยํฯ

3. สํขิตฺตสุตฺตํ

[63] อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ…เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘สาธุ เม, ภนฺเต, ภควา สํขิตฺเตน ธมฺมํ เทเสตุ, ยมหํ ภควโต ธมฺมํ สุตฺวา เอโก วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหเรยฺย’’นฺติฯ ‘‘เอวเมวํ ปนิเธกจฺเจ โมฆปุริสา มมญฺเญว อชฺเฌสนฺติฯ ธมฺเม จ ภาสิเต มมญฺเญว อนุพนฺธิตพฺพํ มญฺญนฺตี’’ติฯ ‘‘เทเสตุ เม, ภนฺเต, ภควา สํขิตฺเตน ธมฺมํ, เทเสตุ สุคโต สํขิตฺเตน ธมฺมํฯ อปฺเปว นามาหํ ภควโต ภาสิตสฺส อตฺถํ อาชาเนยฺยํ, อปฺเปว นามาหํ ภควโต ภาสิตสฺส ทายาโท อสฺส’’นฺติฯ ‘‘ตสฺมาติห เต, ภิกฺขุ เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อชฺฌตฺตํ เม จิตฺตํ ฐิตํ ภวิสฺสติ สุสณฺฐิตํ, น จ อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา จิตฺตํ ปริยาทาย ฐสฺสนฺตี’ติฯ เอวญฺหิ เต, ภิกฺขุ, สิกฺขิตพฺพํ’’ฯ

‘‘ยโต โข เต, ภิกฺขุ, อชฺฌตฺตํ จิตฺตํ ฐิตํ โหติ สุสณฺฐิตํ, น จ อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐนฺติ, ตโต เต, ภิกฺขุ, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘เมตฺตา เม เจโตวิมุตฺติ ภาวิตา ภวิสฺสติ พหุลีกตา ยานีกตา วตฺถุกตา อนุฏฺฐิตา ปริจิตา สุสมารทฺธา’ติฯ เอวญฺหิ เต, ภิกฺขุ, สิกฺขิตพฺพํฯ

‘‘ยโต โข เต, ภิกฺขุ, อยํ สมาธิ เอวํ ภาวิโต โหติ พหุลีกโต, ตโต ตฺวํ, ภิกฺขุ, อิมํ สมาธิํ สวิตกฺกมฺปิ สวิจารํ [สวิตกฺกสวิจารมฺปิ (ก.)] ภาเวยฺยาสิ, อวิตกฺกมฺปิ วิจารมตฺตํ [อวิตกฺกวิจารมตฺตมฺปิ (ก.) วิสุทฺธิ. 1.271 ปสฺสิตพฺพํ] ภาเวยฺยาสิ, อวิตกฺกมฺปิ อวิจารํ [อวิตกฺกอวิจารมฺปิ (ก.)] ภาเวยฺยาสิ, สปฺปีติกมฺปิ ภาเวยฺยาสิ, นิปฺปีติกมฺปิ ภาเวยฺยาสิ, สาตสหคตมฺปิ ภาเวยฺยาสิ, อุเปกฺขาสหคตมฺปิ ภาเวยฺยาสิฯ