5. อุชฺชยสุตฺตํ

[55] อถ โข อุชฺชโย พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อุชฺชโย พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘มยํ, โภ โคตม, ปวาสํ คนฺตุกามาฯ เตสํ โน ภวํ โคตโม อมฺหากํ ตถา ธมฺมํ เทเสตุ – เย อมฺหากํ อสฺสุ ธมฺมา ทิฏฺฐธมฺมหิตาย, ทิฏฺฐธมฺมสุขาย, สมฺปรายหิตาย, สมฺปรายสุขายา’’ติฯ

‘‘จตฺตาโรเม, พฺราหฺมณ, ธมฺมา กุลปุตฺตสฺส ทิฏฺฐธมฺมหิตาย สํวตฺตนฺติ, ทิฏฺฐธมฺมสุขายฯ กตเม จตฺตาโร? อุฏฺฐานสมฺปทา , อารกฺขสมฺปทา, กลฺยาณมิตฺตตา, สมชีวิตาฯ กตมา จ, พฺราหฺมณ, อุฏฺฐานสมฺปทา? อิธ, พฺราหฺมณ, กุลปุตฺโต เยน กมฺมฏฺฐาเนน ชีวิกํ กปฺเปติ – ยทิ กสิยา, ยทิ วณิชฺชาย, ยทิ โครกฺเขน, ยทิ อิสฺสตฺเตน, ยทิ ราชโปริเสน, ยทิ สิปฺปญฺญตเรน – ตตฺถ ทกฺโข โหติ อนลโส, ตตฺรุปายาย วีมํสาย สมนฺนาคโต, อลํ กาตุํ อลํ สํวิธาตุํฯ อยํ วุจฺจติ, พฺราหฺมณ, อุฏฺฐานสมฺปทาฯ

‘‘กตมา จ, พฺราหฺมณ, อารกฺขสมฺปทา? อิธ, พฺราหฺมณ, กุลปุตฺตสฺส โภคา โหนฺติ อุฏฺฐานวีริยาธิคตา, พาหาพลปริจิตา, เสทาวกฺขิตฺตา, ธมฺมิกา ธมฺมลทฺธาฯ เต อารกฺเขน คุตฺติยา สมฺปาเทติ – ‘กินฺติ เม อิเม โภเค เนว ราชาโน หเรยฺยุํ, น โจรา หเรยฺยุํ, น อคฺคิ ฑเหยฺย, น อุทกํ วเหยฺย, น อปฺปิยา ทายาทา หเรยฺยุ’นฺติฯ อยํ วุจฺจติ, พฺราหฺมณ, อารกฺขสมฺปทาฯ

‘‘กตมา จ, พฺราหฺมณ, กลฺยาณมิตฺตตา? อิธ, พฺราหฺมณ, กุลปุตฺโต ยสฺมิํ คาเม วา นิคเม วา ปฏิวสติ ตตฺร เย เต โหนฺติ – คหปตี วา คหปติปุตฺตา วา ทหรา วา วุทฺธสีลิโน, วุทฺธา วา วุทฺธสีลิโน, สทฺธาสมฺปนฺนา, สีลสมฺปนฺนา, จาคสมฺปนฺนา, ปญฺญาสมฺปนฺนา – เตหิ สทฺธิํ สนฺติฏฺฐติ สลฺลปติ สากจฺฉํ สมาปชฺชติ; ยถารูปานํ สทฺธาสมฺปนฺนานํ สทฺธาสมฺปทํ อนุสิกฺขติ, ยถารูปานํ สีลสมฺปนฺนานํ สีลสมฺปทํ อนุสิกฺขติ, ยถารูปานํ จาคสมฺปนฺนานํ จาคสมฺปทํ อนุสิกฺขติ, ยถารูปานํ ปญฺญาสมฺปนฺนานํ ปญฺญาสมฺปทํ อนุสิกฺขติฯ อยํ วุจฺจติ, พฺราหฺมณ, กลฺยาณมิตฺตตาฯ