‘‘เสยฺยถาปิ , อานนฺท, ปุริโส มหโต ตฬากสฺส ปฏิกจฺเจว [ปฏิคจฺเจว (สี. ปี.)] อาฬิํ พนฺเธยฺย ยาวเทว อุทกสฺส อนติกฺกมนาย; เอวเมวํ โข, อานนฺท, มยา ปฏิกจฺเจว ภิกฺขุนีนํ อฏฺฐ ครุธมฺมา ปญฺญตฺตา ยาวชีวํ อนติกฺกมนียา’’ติฯ ปฐมํฯ

2. โอวาทสุตฺตํ

[52] เอกํ สมยํ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํฯ อถ โข อายสฺมา อานนฺโท เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กติหิ นุ โข, ภนฺเต, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมนฺนิตพฺโพ’’ติ?

[ปาจิ. 147] ‘‘อฏฺฐหิ โข, อานนฺท, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมนฺนิตพฺโพฯ กตเมหิ อฏฺฐหิ? อิธานนฺท, ภิกฺขุ สีลวา โหติ…เป.… สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ; พหุสฺสุโต โหติ…เป.… ทิฏฺฐิยา สุปฺปฏิวิทฺธา; อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ วิตฺถาเรน สฺวาคตานิ โหนฺติ สุวิภตฺตานิ สุปฺปวตฺตีนิ สุวินิจฺฉิตานิ สุตฺตโส อนุพฺยญฺชนโส; กลฺยาณวาโจ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณ, โปริยา วาจาย สมนฺนาคโต วิสฺสฏฺฐาย [วิสฏฺฐาย (ก.)] อเนลคฬาย [อเนฬคฬาย (สี. ก.)] อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา; ปฏิพโล โหติ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสตุํ สมาทเปตุํ สมุตฺเตเชตุํ สมฺปหํเสตุํ; เยภุยฺเยน ภิกฺขุนีนํ ปิโย โหติ มนาโป; น โข ปเนตํ ภควนฺตํ อุทฺทิสฺส ปพฺพชิตาย กาสายวตฺถนิวสนาย ครุธมฺมํ อชฺฌาปนฺนปุพฺโพ โหติ; วีสติวสฺโส วา โหติ อติเรกวีสติวสฺโส วาฯ อิเมหิ โข, อานนฺท, อฏฺฐหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมนฺนิตพฺโพ’’ติฯ ทุติยํฯ

3. สํขิตฺตสุตฺตํ

[53] [จูฬว. 406] เอกํ สมยํ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํฯ อถ โข มหาปชาปตี โคตมี เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข สา มหาปชาปตี โคตมี ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘สาธุ เม, ภนฺเต, ภควา สํขิตฺเตน ธมฺมํ เทเสตุ, ยมหํ ภควโต ธมฺมํ สุตฺวา เอกา วูปกฏฺฐา อปฺปมตฺตา อาตาปินี ปหิตตฺตา วิหเรยฺย’’นฺติฯ ‘‘เย โข ตฺวํ, โคตมิ, ธมฺเม ชาเนยฺยาสิ – ‘อิเม ธมฺมา สราคาย สํวตฺตนฺติ, โน วิราคาย; สํโยคาย สํวตฺตนฺติ, โน วิสํโยคาย; อาจยาย สํวตฺตนฺติ, โน อปจยาย; มหิจฺฉตาย สํวตฺตนฺติ, โน อปฺปิจฺฉตาย; อสนฺตุฏฺฐิยา สํวตฺตนฺติ, โน สนฺตุฏฺฐิยา; สงฺคณิกาย สํวตฺตนฺติ, โน ปวิเวกาย; โกสชฺชาย สํวตฺตนฺติ, โน วีริยารมฺภาย; ทุพฺภรตาย สํวตฺตนฺติ, โน สุภรตายา’ติ, เอกํเสน, โคตมิ, ธาเรยฺยาสิ – ‘เนโส ธมฺโม, เนโส วินโย, เนตํ สตฺถุสาสน’’’นฺติ ฯ

‘‘เย จ โข ตฺวํ, โคตมิ, ธมฺเม ชาเนยฺยาสิ – ‘อิเม ธมฺมา วิราคาย สํวตฺตนฺติ, โน สราคาย; วิสํโยคาย สํวตฺตนฺติ, โน สํโยคาย; อปจยาย สํวตฺตนฺติ, โน อาจยาย; อปฺปิจฺฉตาย สํวตฺตนฺติ, โน มหิจฺฉตาย; สนฺตุฏฺฐิยา สํวตฺตนฺติ, โน อสนฺตุฏฺฐิยา; ปวิเวกาย สํวตฺตนฺติ, โน สงฺคณิกาย ; วีริยารมฺภาย สํวตฺตนฺติ, โน โกสชฺชาย; สุภรตาย สํวตฺตนฺติ, โน ทุพฺภรตายา’ติ, เอกํเสน, โคตมิ, ธาเรยฺยาสิ – ‘เอโส ธมฺโม, เอโส วินโย, เอตํ สตฺถุสาสน’’’นฺติฯ ตติยํฯ

4. ทีฆชาณุสุตฺตํ

[54] เอกํ สมยํ ภควา โกลิเยสุ วิหรติ กกฺกรปตฺตํ นาม โกลิยานํ นิคโมฯ อถ โข ทีฆชาณุ โกลิยปุตฺโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ทีฆชาณุ โกลิยปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘มยํ, ภนฺเต, คิหี กามโภคิโน [กามโภคี (สี. สฺยา. ปี.)] ปุตฺตสมฺพาธสยนํ อชฺฌาวสาม, กาสิกจนฺทนํ ปจฺจนุโภม , มาลาคนฺธวิเลปนํ ธารยาม, ชาตรูปรชตํ สาทยามฯ เตสํ โน, ภนฺเต, ภควา อมฺหากํ ตถา ธมฺมํ เทเสตุ เย อมฺหากํ อสฺสุ ธมฺมา ทิฏฺฐธมฺมหิตาย ทิฏฺฐธมฺมสุขาย, สมฺปรายหิตาย สมฺปรายสุขายา’’ติฯ

‘‘จตฺตาโรเม, พฺยคฺฆปชฺช, ธมฺมา กุลปุตฺตสฺส ทิฏฺฐธมฺมหิตาย สํวตฺตนฺติ ทิฏฺฐธมฺมสุขายฯ กตเม จตฺตาโร? อุฏฺฐานสมฺปทา, อารกฺขสมฺปทา, กลฺยาณมิตฺตตา, สมชีวิตา [สมชีวิกตา (สี.) อ. นิ. 8.75]ฯ