10. อานิสํสวคฺโค

1. ปาตุภาวสุตฺตํ

[96] ‘‘ฉนฺนํ , ภิกฺขเว, ปาตุภาโว ทุลฺลโภ โลกสฺมิํฯ กตเมสํ ฉนฺนํ? ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาโว ทุลฺลโภ โลกสฺมิํ, ตถาคตปฺปเวทิตสฺส ธมฺมวินยสฺส เทเสตา ปุคฺคโล ทุลฺลโภ โลกสฺมิํ, อริยายตเน ปจฺจาชาติ ทุลฺลภา [ปจฺจาชาโต ทุลฺลโภ (สฺยา.)] โลกสฺมิํ, อินฺทฺริยานํ อเวกลฺลตา ทุลฺลภา โลกสฺมิํ, อชฬตา อเนฬมูคตา ทุลฺลภา โลกสฺมิํ, กุสเล ธมฺเม ฉนฺโท [กุสลธมฺมจฺฉนฺโท (สี. สฺยา. ปี.)] ทุลฺลโภ โลกสฺมิํฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ฉนฺนํ ปาตุภาโว ทุลฺลโภ โลกสฺมิ’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. อานิสํสสุตฺตํ

[97] ‘‘ฉยิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยายฯ กตเม ฉ? สทฺธมฺมนิยโต โหติ, อปริหานธมฺโม โหติ, ปริยนฺตกตสฺส ทุกฺขํ โหติ [ทุกฺขํ น โหติ (สฺยา. ปี. ก.)], อสาธารเณน ญาเณน สมนฺนาคโต โหติ, เหตุ จสฺส สุทิฏฺโฐ, เหตุสมุปฺปนฺนา จ ธมฺมาฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ อานิสํสา โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยายา’’ติฯ ทุติยํฯ

3. อนิจฺจสุตฺตํ

[98] ‘‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กญฺจิ สงฺขารํ นิจฺจโต สมนุปสฺสนฺโต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตี’ติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ ‘อนุโลมิกาย ขนฺติยา อสมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตี’ติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ ‘สมฺมตฺตนิยามํ อโนกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ [อรหตฺตผลํ (ก.) ปฏิ. ม. 3.36] วา สจฺฉิกริสฺสตี’ติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ

‘‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สพฺพสงฺขาเร [สพฺพสงฺขารํ (สี. ปี.)] อนิจฺจโต สมนุปสฺสนฺโต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตี’ติ ฐานเมตํ วิชฺชติฯ ‘อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตี’ติ ฐานเมตํ วิชฺชติฯ

‘สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตี’ติ ฐานเมตํ วิชฺชตี’’ติฯ ตติยํฯ

4. ทุกฺขสุตฺตํ

[99] ‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กญฺจิ สงฺขารํ สุขโต สมนุปสฺสนฺโต…เป.… สพฺพสงฺขาเร ทุกฺขโต สมนุปสฺสนฺโต…เป.… ฐานเมตํ วิชฺชติ’’ฯ จตุตฺถํฯ

5. อนตฺตสุตฺตํ

[100] ‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กญฺจิ ธมฺมํ อตฺตโต สมนุปสฺสนฺโต…เป.… สพฺพธมฺเม [สพฺพธมฺมํ (สี. ปี.), กิญฺจิธมฺมํ (ก.) ปฏิ. ม. 3.36] อนตฺตโต สมนุปสฺสนฺโต…เป.… ฐานเมตํ วิชฺชติ’’ฯ ปญฺจมํฯ

6. นิพฺพานสุตฺตํ

[101] ‘‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิพฺพานํ ทุกฺขโต สมนุปสฺสนฺโต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตี’ติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ ‘อนุโลมิกาย ขนฺติยา อสมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตี’ติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ ‘สมฺมตฺตนิยามํ อโนกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตี’ติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ

‘‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิพฺพานํ สุขโต สมนุปสฺสนฺโต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตี’ติ ฐานเมตํ วิชฺชติฯ ‘อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตี’ติ ฐานเมตํ วิชฺชติฯ ‘สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตี’ติ ฐานเมตํ วิชฺชตี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ