10. สีหนาทสุตฺตํ

[64] [ม. นิ. 1.148; วิภ. 760; อ. นิ. 10.21; ปฏิ. ม. 2.44] ‘‘ฉยิมานิ , ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลานิ, เยหิ พเลหิ สมนฺนาคโต ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ กตมานิ ฉ? อิธ, ภิกฺขเว, ตถาคโต ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ปชานาติฯ ยมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคโต ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ, ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ตถาคโต อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ ฐานโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ปชานาติฯ ยมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคโต อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ ฐานโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ, ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ตถาคโต ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺฐานํ ยถาภูตํ ปชานาติฯ ยมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคโต…เป.… อิทมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ, ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ตถาคโต อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, เสยฺยถิทํ – เอกมฺปิ ชาติํ, ทฺเวปิ ชาติโย…เป.… อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติฯ ยมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคโต อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, เสยฺยถิทํ – เอกมฺปิ ชาติํ, ทฺเวปิ ชาติโย…เป.… อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติฯ อิทมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ, ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ตถาคโต ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน…เป.… ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติฯ

ยมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคโต ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน…เป.… ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติ, อิทมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ, ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ตถาคโต อาสวานํ ขยา…เป.… สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ ยมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคโต อาสวานํ ขยา…เป.… สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติ, อิทมฺปิ, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ, ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว , ฉ ตถาคตสฺส ตถาคตพลานิ, เยหิ พเลหิ สมนฺนาคโต ตถาคโต อาสภํ ฐานํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติฯ

‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ปเร ตถาคตํ ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ญาเณน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉนฺติฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ญาณํ วิทิตํ ตถา ตถา เตสํ ตถาคโต ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ญาเณน ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากโรติฯ

‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ปเร ตถาคตํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ ฐานโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ญาเณน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉนฺติฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ ฐานโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ญาณํ วิทิตํ ตถา ตถา เตสํ ตถาคโต อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ ฐานโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ญาเณน ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากโรติฯ

‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ปเร ตถาคตํ ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺฐานํ ยถาภูตํ ญาเณน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉนฺติฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺฐานํ ยถาภูตํ ญาณํ วิทิตํ, ตถา ตถา เตสํ ตถาคโต ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺฐานํ ยถาภูตํ ญาเณน ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากโรติฯ

‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ปเร ตถาคตํ ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติํ ยถาภูตํ ญาเณน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉนฺติฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติํ ยถาภูตํ ญาณํ วิทิตํ, ตถา ตถา เตสํ ตถาคโต ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติํ ยถาภูตํ ญาเณน ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากโรติฯ

‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ปเร ตถาคตํ สตฺตานํ จุตูปปาตํ ยถาภูตํ ญาเณน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉนฺติฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส สตฺตานํ จุตูปปาตํ ยถาภูตํ ญาณํ วิทิตํ, ตถา ตถา เตสํ ตถาคโต สตฺตานํ จุตูปปาตํ ยถาภูตํ ญาเณน ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากโรติฯ

‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ปเร ตถาคตํ อาสวานํ ขยา…เป.… ยถาภูตํ ญาเณน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉนฺติฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, ตถาคตสฺส อาสวานํ ขยา…เป.… ยถาภูตํ ญาณํ วิทิตํ, ตถา ตถา เตสํ ตถาคโต อาสวานํ ขยา…เป.… ยถาภูตํ ญาเณน ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากโรติฯ

‘‘ตตฺร, ภิกฺขเว, ยมฺปิทํ [ยมิทํ (สี. ปี.), ยทิทํ (ก.)] ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ญาณํ ตมฺปิ สมาหิตสฺส วทามิ โน อสมาหิตสฺสฯ ยมฺปิทํ [ยทิทํ (ก.)] อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ ฐานโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ญาณํ ตมฺปิ สมาหิตสฺส วทามิ โน อสมาหิตสฺสฯ ยมฺปิทํ [ยทิทํ (ก.)] ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺฐานํ ยถาภูตํ ญาณํ ตมฺปิ สมาหิตสฺส วทามิ โน อสมาหิตสฺสฯ ยมฺปิทํ [ยทิทํ (ก.)] ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติํ ยถาภูตํ ญาณํ ตมฺปิ สมาหิตสฺส วทามิ โน อสมาหิตสฺสฯ ยมฺปิทํ [ยทิทํ (ก.)] สตฺตานํ จุตูปปาตํ ยถาภูตํ ญาณํ ตมฺปิ สมาหิตสฺส วทามิ โน อสมาหิตสฺสฯ ยมฺปิทํ [ยทิทํ (ก.)] อาสวานํ ขยา…เป.… ยถาภูตํ ญาณํ ตมฺปิ สมาหิตสฺส วทามิ โน อสมาหิตสฺสฯ อิติ โข , ภิกฺขเว, สมาธิ มคฺโค, อสมาธิ กุมฺมคฺโค’’ติฯ ทสมํฯ

มหาวคฺโค ฉฏฺโฐฯ [ปฐโม (สฺยา. ก.)]

ตสฺสุทฺทานํ –

โสโณ ผคฺคุโน ภิชาติ, อาสวา ทารุหตฺถิ จ;

มชฺเฌ ญาณํ นิพฺเพธิกํ, สีหนาโทติ เต ทสาติฯ

7. เทวตาวคฺโค

1. อนาคามิผลสุตฺตํ

[65] ‘‘ฉ , ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อนาคามิผลํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ฉ? อสฺสทฺธิยํ, อหิริกํ, อโนตฺตปฺปํ, โกสชฺชํ, มุฏฺฐสฺสจฺจํ, ทุปฺปญฺญตํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อนาคามิผลํ สจฺฉิกาตุํฯ

‘‘ฉ, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อนาคามิผลํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ฉ? อสฺสทฺธิยํ, อหิริกํ, อโนตฺตปฺปํ, โกสชฺชํ, มุฏฺฐสฺสจฺจํ, ทุปฺปญฺญตํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อนาคามิผลํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. อรหตฺตสุตฺตํ

[66] ‘‘ฉ, ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ฉ? ถินํ [ถีนํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], มิทฺธํ, อุทฺธจฺจํ, กุกฺกุจฺจํ, อสฺสทฺธิยํ, ปมาทํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ

‘‘ฉ , ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ฉ? ถินํ, มิทฺธํ, อุทฺธจฺจํ, กุกฺกุจฺจํ, อสฺสทฺธิยํ, ปมาทํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติฯ ทุติยํฯ