ปทสาธนํ

ฯนโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

พุทฺธมฺพุชํ นมสฺสิตฺวา สทฺธมฺมมธุ ภาชนํ,

คุณโมปทปทํ สงฺฆมธุพฺพตนิเสวิตํ;

โมคฺคลฺลายนาจริย จรญฺจ เยน ธีมตา,

กตํ ลฆุมยนฺทิทฺธมนุนํ สทฺทลกฺขณํ;

อารภิสฺสํ สมาเสน พาลตฺถํ ปทสาธนํ,

โมคฺคลฺลายนสทฺทตฺถรตนากรปทฺธติํ;

สญฺญาปริคฺคเหเนว ลกฺขเณสุ สราทโย,

ญายนฺติติ ตเมวาโท ทสฺสยิสฺสํ วิภาคโต;

ออาทโย ติตาฬีส วณณาฯ

ชินวจนานุรูปา อการเทโย นิคฺคหิตนฺตา เตจตฺตาฬี สกฺขรา ปจฺเจกํ วณฺณา นาม โหนฺติ ยถา - อ อา อิ อี อุ อู เอ โอ ก ข ค ฆ ง จ ฉ ช ฌ ญ ฏ ฐ ณ ต ถ ท ธ น ป ผ พ ภ ม ย ร ล ว ส ห ฬ อํ อิติ-กการาทิสฺวกาโร อุจฺจารณตฺโถ = วณณียติ อตฺโถ เอเตหีติ วณฺนา-ออาทิ มริยาทา ภูโต เยสนฺโต ออาทโยฯ

ออาทโยติ วตฺตเต ยาว ‘‘พินฺทุนิคฺคหีต’’นฺติ-ตญฺจโขอตฺถ วสา วิภตฺติจีปรินาโมติ สตฺตมฺยนฺตมภิสมฺพนฺธียเตฯ

ทสาโท สรา

ออาทิสฺวาทิมฺหิ นิทฺทิฏฺฐา โอทนฺตา ทสวณฺณา สรา นาม โหนฺติ-ยถา-อ อา อิ อี อุ อู เอ โอ = สรนฺติ ปวตฺตนฺตีติ สรา-ทสา โทติ วตฺตเต ตีสุ จกฺกมาเนสุฯ

ทฺเว ทฺเว สวณฺณาฯ

ออาสฺวาทิเมสุ ทสฺสุ ทฺเว ทฺเว สวณฺณา นาม โหนฺติฯ ยถากฺกมํ-ยถา-ออา อิติ, อุอู อิติ, เอ อิติ, โอ อิติ = สมานา สาทิสา วณฺณา สวณฺณา-สมานตฺตญฺจ ฐานโตฯ

ฉ วณฺณานํหิ อุปฺปตฺติฏฺฐานานิ กณฺฐาตาลุมุทฺธทนฺตโอฏฺฐานา สิกาวเสน-เตสุ อวณฺณกวคฺคหานํ กณฺโฐฐานํ-อิวณฺณ จวคฺคยานํ ตาลุ-ฏวคฺครฬานํ มุทฺธา-ตวคฺคลสานํ ทนฺตา-อุ วณฺณปวคฺคานํ โอฏฺฐา-เอวณฺณสฺส กณฺฐตาลุ-โอวณฺณสฺส กณฺโฐฏฺฐํ-วการสฺส ทนฺโตฏฺฐํ-นิคฺคหิตสฺส นาสิกา-งญณนมานํ สกฏฺฐานํ นาสิกา จ-ทฺเวทฺเวติ วตฺตเตฯ

ปุพฺโพ รสฺโส

เตสฺเจว ทสสุ เย ทฺเว ทฺเว สวณฺณา เตสุ โย โย ปุพฺโพ โส โส รสฺสสญฺโญ โหติ-ยถา-อ อิ อุ เอ โอ-เตสุ สํโยค ปุพฺพาจ ทิสฺสนฺติ ทฺเว ปนนฺติมา ทีเปตุํ ตตฺถ สาธุตฺตํ เตสมฺปิ อิธ สงฺคโห = รสฺสกาลโยคา ตพฺพนฺตตาย วา รสฺสา-ตถา ทีฆา-อิธาปิทฺเวทฺเวติ วตฺตเตฯ

ปโร ทีโฆฯ

ออาทิสฺวาทิภุเตสุ ทสสุ เย ทฺเว ทฺเว สวณฺณา เตสุ โย โย ปโร โส โส ทีฆสญฺโญ โหติ-ยถา-อา อี อูฯ

กาทโย พฺยญฺชนาฯ

ออาทิสุ กาทโย นิคฺคหีตปริยนฺตา เตตฺติํส พฺยญฺชนานาม โหนฺติ-ยถา-ก ข ค ฆ ง จ ฉ ช ฌ ญ ฏ ฐ ฑ ณ ต ถ ท ธ น ป ผ พ ภ ม ย ร ลว ส ห ฬ อํ = พฺยญฺชียติ อตฺโถ เอเตหีติ พฺยญฺชนา-กาทโยติ วตฺตเตฯ

ปญฺจ ปญฺจกา วคฺคาฯ

ออาทสุ กการาทโย มการนฺตา ปญฺจ ปญฺจกา วคฺคา นาม โหนฺติ-ยถา-กขคฆง, จฉชฌญ, ฏฐฑฒณ, ตถทธน, ปผพภมฯ = วชฺเชนฺติ ยการาทโยติ วคฺคาฯ

พินฺทุ นิคฺคหิตํ

อการาทีสุยวายํ วณฺโณ พินฺทุมตฺโต โส นิคฺคหิตสญฺโญโหติ = รสฺสสรํ นิสฺสาย คหิตมุจฺจาริตํ นิคฺคหีตํฯ

สญฺญา วิธานํฯ

สนฺธิ วุจฺจเต-ปุริส อุตฺตโม, ปญฺญา อินฺทฺริยํฯ สติอารกฺโข,โภคิ อินฺโท, จกฺขุ อายตนํ, อภิภุ อายตนํ, ธนมฺเม อตฺถิ, กุโต เอตฺถา’ ติธ-สโร โลโป สเรฯ

สโร สโร โลปนีโย โหติ-สเรโตปสิเลสิกาธารสตฺตมี ตโต วณฺณกาลวฺยวธาเน การิยํ น โหติ-ตฺวมสิ, กตมา จานนฺท อนิจฺจสญฺญา’ติ-อญฺญตฺถาปิ สํหตายโมปสิเลสกาธา เรเยว สตฺตมี-วิธีติ วตฺตมาเนฯ

สตฺตมิยํ ปุพฺพสฺสฯ