4. สีหเสนาปติสุตฺตํ
[34] เอกํ สมยํ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํฯ อถ โข สีโห เสนาปติ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข สีโห เสนาปติ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘สกฺกา นุ โข, ภนฺเต, ภควา สนฺทิฏฺฐิกํ ทานผลํ ปญฺญาเปตุ’’นฺติ?
‘‘สกฺกา, สีหา’’ติ ภควา อโวจ – ‘‘ทายโก, สีห, ทานปติ พหุโน ชนสฺส ปิโย โหติ มนาโปฯ ยมฺปิ, สีห, ทายโก ทานปติ พหุโน ชนสฺส ปิโย โหติ มนาโป, อิทมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ ทานผลํฯ
‘‘ปุน จปรํ, สีห, ทายกํ ทานปติํ สนฺโต สปฺปุริสา ภชนฺติฯ ยมฺปิ, สีห, ทายกํ ทานปติํ สนฺโต สปฺปุริสา ภชนฺติ, อิทมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ ทานผลํฯ
‘‘ปุน จปรํ, สีห, ทายกสฺส ทานปติโน กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติฯ ยมฺปิ, สีห, ทายกสฺส ทานปติโน กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ, อิทมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ ทานผลํฯ
‘‘ปุน จปรํ, สีห, ทายโก ทานปติ ยํ ยเทว ปริสํ อุปสงฺกมติ – ยทิ ขตฺติยปริสํ ยทิ พฺราหฺมณปริสํ ยทิ คหปติปริสํ ยทิ สมณปริสํ – วิสารโท [วิสารโทว (สี.) อ. นิ. 7.57 ปสฺสิตพฺพํ] อุปสงฺกมติ อมงฺกุภูโตฯ ยมฺปิ, สีห, ทายโก ทานปติ ยํ ยเทว ปริสํ อุปสงฺกมติ – ยทิ ขตฺติยปริสํ ยทิ พฺราหฺมณปริสํ ยทิ คหปติปริสํ ยทิ สมณปริสํ – วิสารโท อุปสงฺกมติ อมงฺกุภูโต, อิทมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ ทานผลํฯ
‘‘ปุน จปรํ, สีห, ทายโก ทานปติ กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติฯ ยมฺปิ, สีห, ทายโก ทานปติ กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ, อิทํ [อิทมฺปิ สีห (ก.)] สมฺปรายิกํ ทานผล’’นฺติฯ
เอวํ วุตฺเต สีโห เสนาปติ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ยานิมานิ, ภนฺเต, ภควตา จตฺตาริ สนฺทิฏฺฐิกานิ ทานผลานิ อกฺขาตานิ, นาหํ เอตฺถ ภควโต สทฺธาย คจฺฉามิ; อหํ เปตานิ ชานามิฯ อหํ, ภนฺเต, ทายโก ทานปติ พหุโน ชนสฺส ปิโย มนาโปฯ อหํ, ภนฺเต, ทายโก ทานปติ; มํ สนฺโต สปฺปุริสา ภชนฺติฯ
อหํ, ภนฺเต, ทายโก ทานปติ; มยฺหํ กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคโต – ‘สีโห เสนาปติ ทายโก การโก สงฺฆุปฏฺฐาโก’ติฯ อหํ, ภนฺเต , ทายโก ทานปติ ยํ ยเทว ปริสํ อุปสงฺกมามิ – ยทิ ขตฺติยปริสํ ยทิ พฺราหฺมณปริสํ ยทิ คหปติปริสํ ยทิ สมณปริสํ – วิสารโท อุปสงฺกมามิ อมงฺกุภูโตฯ ยานิมานิ, ภนฺเต, ภควตา จตฺตาริ สนฺทิฏฺฐิกานิ ทานผลานิ อกฺขาตานิ, นาหํ เอตฺถ ภควโต สทฺธาย คจฺฉามิ; อหํ เปตานิ ชานามิฯ ยญฺจ โข มํ, ภนฺเต, ภควา เอวมาห – ‘ทายโก, สีห, ทานปติ กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชตี’ติ, เอตาหํ น ชานามิ; เอตฺถ จ ปนาหํ ภควโต สทฺธาย คจฺฉามี’’ติฯ ‘‘เอวเมตํ, สีห, เอวเมตํ, สีห! ทายโก ทานปติ กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชตี’’ติฯ
‘‘ททํ ปิโย โหติ ภชนฺติ นํ พหู,
กิตฺติญฺจ ปปฺโปติ ยโส จ วฑฺฒติ [ยสสฺส วฑฺฒติ (สฺยา. กํ.), ยสํ ปวฑฺฒติ (ก.)];
อมงฺกุภูโต ปริสํ วิคาหติ,
วิสารโท โหติ นโร อมจฺฉรีฯ
‘‘ตสฺมา หิ ทานานิ ททนฺติ ปณฺฑิตา,
วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สุเขสิโน;
เต ทีฆรตฺตํ ติทิเว ปติฏฺฐิตา,
เทวานํ สหพฺยคตา รมนฺติ เต [สหพฺยตํ คตา รมนฺติ (สี.), สหพฺยตา รมนฺติ เต (ก.)]ฯ
‘‘กตาวกาสา กตกุสลา อิโต จุตา [ตโต จุตา (สี.)],
สยํปภา อนุวิจรนฺติ นนฺทนํ [นนฺทเน (สฺยา. กํ.)];
เต ตตฺถ นนฺทนฺติ รมนฺติ โมทเร,
สมปฺปิตา กามคุเณหิ ปญฺจหิ;
‘‘กตฺวาน วากฺยํ อสิตสฺส ตาทิโน,
รมนฺติ สคฺเค [รมนฺติ สุมนา (ก.), กมนฺติ สพฺเพ (สฺยา. กํ.)] สุคตสฺส สาวกา’’ติฯ จตุตฺถํ;
5. ทานานิสํสสุตฺตํ
[35] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, ทาเน อานิสํสาฯ กตเม ปญฺจ? พหุโน ชนสฺส ปิโย โหติ มนาโป; สนฺโต สปฺปุริสา ภชนฺติ; กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ; คิหิธมฺมา อนปคโต [คิหิธมฺมา อนเปโต (สี. ปี.), คิหิธมฺมมนุปคโต (ก.)] โหติ; กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ทาเน อานิสํสา’’ติฯ
‘‘ททมาโน ปิโย โหติ, สตํ ธมฺมํ อนุกฺกมํ;
สนฺโต นํ สทา ภชนฺติ [สนฺโต ภชนฺติ สปฺปุริสา (สี.)], สญฺญตา พฺรหฺมจารโยฯ
‘‘เต ตสฺส ธมฺมํ เทเสนฺติ, สพฺพทุกฺขาปนูทนํ;
ยํ โส ธมฺมํ อิธญฺญาย, ปรินิพฺพาติ อนาสโว’’ติฯ ปญฺจมํ;
6. กาลทานสุตฺตํ
[36] ‘‘ปญฺจิมานิ, ภิกฺขเว, กาลทานานิฯ กตมานิ ปญฺจ? อาคนฺตุกสฺส ทานํ เทติ; คมิกสฺส ทานํ เทติ; คิลานสฺส ทานํ เทติ; ทุพฺภิกฺเข ทานํ เทติ; ยานิ ตานิ นวสสฺสานิ นวผลานิ ตานิ ปฐมํ สีลวนฺเตสุ ปติฏฺฐาเปติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ กาลทานานี’’ติฯ
‘‘กาเล ททนฺติ สปฺปญฺญา, วทญฺญู วีตมจฺฉรา;
กาเลน ทินฺนํ อริเยสุ, อุชุภูเตสุ ตาทิสุฯ
‘‘วิปฺปสนฺนมนา ตสฺส, วิปุลา โหติ ทกฺขิณา;
เย ตตฺถ อนุโมทนฺติ, เวยฺยาวจฺจํ กโรนฺติ วา;
น เตน [น เตสํ (ปี. ก.)] ทกฺขิณา อูนา, เตปิ ปุญฺญสฺส ภาคิโนฯ
‘‘ตสฺมา ทเท อปฺปฏิวานจิตฺโต, ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ;
ปุญฺญานิ ปรโลกสฺมิํ, ปติฏฺฐา โหนฺติ ปาณิน’’นฺติฯ ฉฏฺฐํ;
