เมนู

(16) 1. สทฺธมฺมวคฺโค

1. ปฐมสมฺมตฺตนิยามสุตฺตํ

[151] ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? กถํ ปริโภติ, กถิกํ [กถิตํ (ก.)] ปริโภติ, อตฺตานํ ปริโภติ, วิกฺขิตฺตจิตฺโต ธมฺมํ สุณาติ, อเนกคฺคจิตฺโต อโยนิโส จ [อโยนิโส (สฺยา. กํ.)] มนสิ กโรติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? น กถํ ปริโภติ, น กถิกํ ปริโภติ, น อตฺตานํ ปริโภติ, อวิกฺขิตฺตจิตฺโต ธมฺมํ สุณาติ, เอกคฺคจิตฺโต โยนิโส จ มนสิ กโรติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺต’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยสมฺมตฺตนิยามสุตฺตํ

[152] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? กถํ ปริโภติ, กถิกํ ปริโภติ, อตฺตานํ ปริโภติ, ทุปฺปญฺโญ โหติ ชโฬ เอฬมูโค, อนญฺญาเต อญฺญาตมานี โหติฯ อิเมหิ โข , ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ

‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ

กตเมหิ ปญฺจหิ? น กถํ ปริโภติ, น กถิกํ ปริโภติ, น อตฺตานํ ปริโภติ, ปญฺญวา โหติ อชโฬ อเนฬมูโค, น อนญฺญาเต อญฺญาตมานี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺต’’นฺติฯ ทุติยํฯ

3. ตติยสมฺมตฺตนิยามสุตฺตํ

[153] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? มกฺขี ธมฺมํ สุณาติ มกฺขปริยุฏฺฐิโต, อุปารมฺภจิตฺโต [สอุปารมฺภจิตฺโต (สฺยา. กํ.)] ธมฺมํ สุณาติ รนฺธคเวสี, ธมฺมเทสเก อาหตจิตฺโต โหติ ขีลชาโต [ขิลชาโต (สฺยา. ปี.)], ทุปฺปญฺโญ โหติ ชโฬ เอฬมูโค, อนญฺญาเต อญฺญาตมานี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อมกฺขี ธมฺมํ สุณาติ น มกฺขปริยุฏฺฐิโต, อนุปารมฺภจิตฺโต ธมฺมํ สุณาติ น รนฺธคเวสี, ธมฺมเทสเก อนาหตจิตฺโต โหติ อขีลชาโต, ปญฺญวา โหติ อชโฬ อเนฬมูโค, น อนญฺญาเต อญฺญาตมานี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺต’’นฺติฯ ตติยํฯ

4. ปฐมสทฺธมฺมสมฺโมสสุตฺตํ

[154] ‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺมา สทฺธมฺมสฺส สมฺโมสาย อนฺตรธานาย สํวตฺตนฺติฯ กตเม ปญฺจ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขู น สกฺกจฺจํ ธมฺมํ สุณนฺติ, น สกฺกจฺจํ ธมฺมํ ปริยาปุณนฺติ, น สกฺกจฺจํ ธมฺมํ ธาเรนฺติ, น สกฺกจฺจํ ธาตานํ [ธตานํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกฺขนฺติ, น สกฺกจฺจํ อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมํ ปฏิปชฺชนฺติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺมา สทฺธมฺมสฺส สมฺโมสาย อนฺตรธานาย สํวตฺตนฺติฯ

‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺมา สทฺธมฺมสฺส ฐิติยา อสมฺโมสาย อนนฺตรธานาย สํวตฺตนฺติฯ