เมนู

9. อกฺขมสุตฺตํ

[139] ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค น ราชารโห โหติ น ราชโภคฺโค, น รญฺโญ องฺคํตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ ฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ รูปานํ, อกฺขโม สทฺทานํ, อกฺขโม คนฺธานํ, อกฺขโม รสานํ, อกฺขโม โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ รูปานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต หตฺถิกายํ วา ทิสฺวา อสฺสกายํ วา ทิสฺวา รถกายํ วา ทิสฺวา ปตฺติกายํ วา ทิสฺวา สํสีทติ วิสีทติ, น สนฺถมฺภติ น สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ รูปานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ สทฺทานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต หตฺถิสทฺทํ วา สุตฺวา อสฺสสทฺทํ วา สุตฺวา รถสทฺทํ วา สุตฺวา ปตฺติสทฺทํ วา สุตฺวา เภริปณวสงฺขติณวนินฺนาทสทฺทํ วา สุตฺวา สํสีทติ วิสีทติ, น สนฺถมฺภติ น สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ สทฺทานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ คนฺธานํ? อิธ , ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต เย เต รญฺโญ นาคา อภิชาตา สงฺคามาวจรา เตสํ มุตฺตกรีสสฺส คนฺธํ ฆายิตฺวา สํสีทติ วิสีทติ, น สนฺถมฺภติ น สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ คนฺธานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ รสานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต เอกิสฺสา วา ติโณทกทตฺติยา วิมานิโต [วิหนีโต (สฺยา.), วิหานิโต (กตฺถจิ)] ทฺวีหิ วา ตีหิ วา จตูหิ วา ปญฺจหิ วา ติโณทกทตฺตีหิ วิมานิโต สํสีทติ วิสีทติ, น สนฺถมฺภติ น สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ รสานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต เอเกน วา สรเวเคน วิทฺโธ, ทฺวีหิ วา ตีหิ วา จตูหิ วา ปญฺจหิ วา สรเวเคหิ วิทฺโธ สํสีทติ วิสีทติ, น สนฺถมฺภติ น สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค น ราชารโห โหติ น ราชโภคฺโค น รญฺโญ องฺคํตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ น อาหุเนยฺโย โหติ น ปาหุเนยฺโย น ทกฺขิเณยฺโย น อญฺชลิกรณีโย น อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ รูปานํ, อกฺขโม สทฺทานํ, อกฺขโม คนฺธานํ, อกฺขโม รสานํ, อกฺขโม โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ รูปานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา รชนีเย รูเป สารชฺชติ, น สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ รูปานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ สทฺทานํ? อิธ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โสเตน สทฺทํ สุตฺวา รชนีเย สทฺเท สารชฺชติ, น สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ สทฺทานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ คนฺธานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ฆาเนน คนฺธํ ฆายิตฺวา รชนีเย คนฺเธ สารชฺชติ, น สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ คนฺธานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ รสานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ชิวฺหาย รสํ สายิตฺวา รชนีเย รเส สารชฺชติ, น สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ รสานํฯ

‘‘กถญฺจ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กาเยน โผฏฺฐพฺพํ ผุสิตฺวา รชนีเย โผฏฺฐพฺเพ สารชฺชติ, น สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ น อาหุเนยฺโย โหติ น ปาหุเนยฺโย น ทกฺขิเณยฺโย น อญฺชลิกรณีโย น อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ

‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค ราชารโห โหติ ราชโภคฺโค, รญฺโญ องฺคํตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ รูปานํ, ขโม สทฺทานํ, ขโม คนฺธานํ, ขโม รสานํ, ขโม โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ รูปานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต หตฺถิกายํ วา ทิสฺวา อสฺสกายํ วา ทิสฺวา รถกายํ วา ทิสฺวา ปตฺติกายํ วา ทิสฺวา น สํสีทติ น วิสีทติ, สนฺถมฺภติ สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ รูปานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ สทฺทานํ? อิธ , ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต หตฺถิสทฺทํ วา สุตฺวา อสฺสสทฺทํ วา สุตฺวา รถสทฺทํ วา สุตฺวา ปตฺติสทฺทํ วา สุตฺวา เภริปณวสงฺขติณวนินฺนาทสทฺทํ วา สุตฺวา น สํสีทติ น วิสีทติ, สนฺถมฺภติ สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ สทฺทานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ คนฺธานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต เย เต รญฺโญ นาคา อภิชาตา สงฺคามาวจรา เตสํ มุตฺตกรีสสฺส คนฺธํ ฆายิตฺวา น สํสีทติ น วิสีทติ, สนฺถมฺภติ สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ คนฺธานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ รสานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต เอกิสฺสา วา ติโณทกทตฺติยา วิมานิโต ทฺวีหิ วา ตีหิ วา จตูหิ วา ปญฺจหิ วา ติโณทกทตฺตีหิ วิมานิโต น สํสีทติ น วิสีทติ, สนฺถมฺภติ สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ รสานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต เอเกน วา สรเวเคน วิทฺโธ, ทฺวีหิ วา ตีหิ วา จตูหิ วา ปญฺจหิ วา สรเวเคหิ วิทฺโธ น สํสีทติ น วิสีทติ, สนฺถมฺภติ สกฺโกติ สงฺคามํ โอตริตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค ราชารโห โหติ ราชโภคฺโค, รญฺโญ องฺคํตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาหุเนยฺโย โหติ ปาหุเนยฺโย ทกฺขิเณยฺโย อญฺชลิกรณีโย อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ รูปานํ, ขโม สทฺทานํ, ขโม คนฺธานํ, ขโม รสานํ, ขโม โผฏฺฐพฺพานํ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ รูปานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา รชนีเย รูเป น สารชฺชติ, สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ รูปานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ สทฺทานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โสเตน สทฺทํ สุตฺวา รชนีเย สทฺเท น สารชฺชติ, สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ สทฺทานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ คนฺธานํฯ อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ฆาเนน คนฺธํ ฆายิตฺวา รชนีเย คนฺเธ น สารชฺชติ, สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ คนฺธานํฯ

‘‘กถญฺจ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ รสานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ชิวฺหาย รสํ สายิตฺวา รชนีเย รเส น สารชฺชติ, สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ รสานํฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กาเยน โผฏฺฐพฺพํ ผุสิตฺวา รชนีเย โผฏฺฐพฺเพ น สารชฺชติ, สกฺโกติ จิตฺตํ สมาทหิตุํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ขโม โหติ โผฏฺฐพฺพานํฯ

‘‘อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาหุเนยฺโย โหติ ปาหุเนยฺโย ทกฺขิเณยฺโย อญฺชลิกรณีโย อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสา’’ติฯ นวมํฯ

10. โสตสุตฺตํ

[140] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค ราชารโห โหติ ราชโภคฺโค, รญฺโญ องฺคํตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค โสตา จ โหติ, หนฺตา จ, รกฺขิตา จ, ขนฺตา จ, คนฺตา จฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค โสตา โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ยเมนํ หตฺถิทมฺมสารถิ [หตฺถิทมฺมสารถี (สี.)] การณํ กาเรติ – ยทิ วา กตปุพฺพํ ยทิ วา อกตปุพฺพํ – ตํ อฏฺฐิํ กตฺวา [อฏฺฐิกตฺวา (สี. สฺยา. กํ. ปี.) อ. นิ. 4.114] มนสิ กตฺวา สพฺพํ เจตสา [สพฺพเจตสา (?)] สมนฺนาหริตฺวา โอหิตโสโต สุณาติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค โสตา โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค หนฺตา โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต หตฺถิมฺปิ หนติ [หนฺติ (สี. ปี.)], หตฺถารุหมฺปิ หนติ, อสฺสมฺปิ หนติ, อสฺสารุหมฺปิ หนติ, รถมฺปิ หนติ, รถิกมฺปิ [รถารุหมฺปิ (ปี.)] หนติ, ปตฺติกมฺปิ หนติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค หนฺตา โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค รกฺขิตา โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต รกฺขติ ปุริมํ กายํ, รกฺขติ ปจฺฉิมํ กายํ, รกฺขติ ปุริเม ปาเท, รกฺขติ ปจฺฉิเม ปาเท, รกฺขติ สีสํ, รกฺขติ กณฺเณ, รกฺขติ ทนฺเต, รกฺขติ โสณฺฑํ, รกฺขติ วาลธิํ, รกฺขติ หตฺถารุหํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค รกฺขิตา โหติฯ

‘‘กถญฺจ , ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขนฺตา โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค สงฺคามคโต ขโม โหติ สตฺติปฺปหารานํ อสิปฺปหารานํ อุสุปฺปหารานํ ผรสุปฺปหารานํ เภริปณวสงฺขติณวนินฺนาทสทฺทานํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ขนฺตา โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค คนฺตา โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค ยเมนํ หตฺถิทมฺมสารถิ ทิสํ เปเสติ – ยทิ วา คตปุพฺพํ ยทิ วา อคตปุพฺพํ – ตํ ขิปฺปเมว คนฺตา โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค คนฺตา โหติฯ

‘‘อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค ราชารโห โหติ ราชโภคฺโค, รญฺโญ องฺคํตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ