‘‘ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โขมฺหิ สทฺโธ, สทฺทหามิ ตถาคตสฺส โพธิํ – อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ…เป.… สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พุทฺโธ ภควา’ติฯ ‘กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ อปฺปาพาโธ อปฺปาตงฺโก สมเวปากินิยา คหณิยา สมนฺนาคโต นาติสีตาย นาจฺจุณฺหาย มชฺฌิมาย ปธานกฺขมายฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ อสโฐ อมายาวี ยถาภูตํ อตฺตานํ อาวิกตฺตา สตฺถริ วา วิญฺญูสุ วา สพฺรหฺมจารีสุฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ อารทฺธวีริโย วิหรามิ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทาย, ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสุฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ ปญฺญวา อุทยตฺถคามินิยา ปญฺญาย สมนฺนาคโต อริยาย นิพฺเพธิกาย สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินิยาฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺย’นฺติ! อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาสวานํ ขยํ ปตฺเถตี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. ทุติยปตฺถนาสุตฺตํ

[136] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ ขตฺติยสฺส มุทฺธาวสิตฺตสฺส เชฏฺโฐ ปุตฺโต โอปรชฺชํ [อุปรชฺชํ (สฺยา. ปี. ก.)] ปตฺเถติฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ ขตฺติยสฺส มุทฺธาวสิตฺตสฺส เชฏฺโฐ ปุตฺโต อุภโต สุชาโต โหติ มาติโต จ ปิติโต จ, สํสุทฺธคหณิโก, ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกฺกุฏฺโฐ ชาติวาเทน; อภิรูโป โหติ ทสฺสนีโย ปาสาทิโก ปรมาย วณฺณโปกฺขรตาย สมนฺนาคโต; มาตาปิตูนํ ปิโย โหติ มนาโป, พลกายสฺส ปิโย โหติ มนาโป; ปณฺฑิโต โหติ วิยตฺโต เมธาวี ปฏิพโล อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺเน อตฺเถ จินฺเตตุํฯ

‘‘ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โขมฺหิ อุภโต สุชาโต มาติโต จ ปิติโต จ, สํสุทฺธคหณิโก, ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกฺกุฏฺโฐ ชาติวาเทนฯ กสฺมาหํ โอปรชฺชํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ อภิรูโป ทสฺสนีโย ปาสาทิโก ปรมาย วณฺณโปกฺขรตาย สมนฺนาคโตฯ

กสฺมาหํ โอปรชฺชํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ มาตาปิตูนํ ปิโย มนาโปฯ กสฺมาหํ โอปรชฺชํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ พลกายสฺส ปิโย มนาโปฯ กสฺมาหํ โอปรชฺชํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ปฏิพโล อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺเน อตฺเถ จินฺเตตุํฯ กสฺมาหํ โอปรชฺชํ น ปตฺเถยฺย’นฺติ! อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ ขตฺติยสฺส มุทฺธาวสิตฺตสฺส เชฏฺโฐ ปุตฺโต โอปรชฺชํ ปตฺเถติฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาสวานํ ขยํ ปตฺเถติฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สีลวา โหติ…เป.… สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ; พหุสฺสุโต โหติ…เป.… ทิฏฺฐิยา สุปฺปฏิวิทฺธา; จตูสุ สติปฏฺฐาเนสุ สุปฺปติฏฺฐิตจิตฺโต [สุปฏฺฐิตจิตฺโต (สี. สฺยา.), สูปฏฺฐิตจิตฺโต (ก.)] โหติ; อารทฺธวีริโย วิหรติ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทาย, ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสุ; ปญฺญวา โหติ, อุทยตฺถคามินิยา ปญฺญาย สมนฺนาคโต อริยาย นิพฺเพธิกาย สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินิยาฯ

‘‘ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โขมฺหิ สีลวา, ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต วิหรามิ อาจารโคจรสมฺปนฺโน อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี, สมาทาย สิกฺขามิ สิกฺขาปเทสุฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ พหุสฺสุโต สุตธโร สุตสนฺนิจโย, เย เต ธมฺมา อาทิกลฺยาณา มชฺเฌกลฺยาณา ปริโยสานกลฺยาณา สาตฺถํ สพฺยญฺชนํ [สตฺถา พฺยญฺชนา (สี.)] เกวลปริปุณฺณํ ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ อภิวทนฺติ, ตถารูปา เม ธมฺมา พหุสฺสุตา โหนฺติ ธาตา วจสา ปริจิตา มนสานุเปกฺขิตา ทิฏฺฐิยา สุปฺปฏิวิทฺธาฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ จตูสุ สติปฏฺฐาเนสุ สุปฺปติฏฺฐิตจิตฺโตฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ อารทฺธวีริโย วิหรามิ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทาย, ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสุฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺยํ! อหํ โขมฺหิ ปญฺญวา อุทยตฺถคามินิยา ปญฺญาย สมนฺนาคโต อริยาย นิพฺเพธิกาย สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินิยาฯ กสฺมาหํ อาสวานํ ขยํ น ปตฺเถยฺย’นฺติ! อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาสวานํ ขยํ ปตฺเถตี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. อปฺปํสุปติสุตฺตํ

[137] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, อปฺปํ รตฺติยา สุปนฺติ, พหุํ ชคฺคนฺติฯ กตเม ปญฺจ? อิตฺถี, ภิกฺขเว, ปุริสาธิปฺปายา อปฺปํ รตฺติยา สุปติ, พหุํ ชคฺคติฯ ปุริโส, ภิกฺขเว, อิตฺถาธิปฺปาโย อปฺปํ รตฺติยา สุปติ, พหุํ ชคฺคติฯ โจโร, ภิกฺขเว, อาทานาธิปฺปาโย อปฺปํ รตฺติยา สุปติ, พหุํ ชคฺคติฯ ราชา [ราชยุตฺโต (ปี. ก.)], ภิกฺขเว, ราชกรณีเยสุ ยุตฺโต อปฺปํ รตฺติยา สุปติ, พหุํ ชคฺคติฯ ภิกฺขุ, ภิกฺขเว, วิสํโยคาธิปฺปาโย อปฺปํ รตฺติยา สุปติ, พหุํ ชคฺคติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อปฺปํ รตฺติยา สุปนฺติ, พหุํ ชคฺคนฺตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. ภตฺตาทกสุตฺตํ

[138] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค ภตฺตาทโก จ โหติ โอกาสผรโณ จ ลณฺฑสารโณ จ สลากคฺคาหี จ รญฺโญ นาโคตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, รญฺโญ นาโค อกฺขโม โหติ รูปานํ, อกฺขโม สทฺทานํ, อกฺขโม คนฺธานํ, อกฺขโม รสานํ, อกฺขโม โผฏฺฐพฺพานํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต รญฺโญ นาโค ภตฺตาทโก จ โอกาสผรโณ จ ลณฺฑสารโณ จ สลากคฺคาหี จ, รญฺโญ นาโคตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภตฺตาทโก จ โหติ, โอกาสผรโณ จ มญฺจปีฐมทฺทโน [ปีฐมทฺทโน (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] จ สลากคฺคาหี จ, ภิกฺขุตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขโม โหติ รูปานํ, อกฺขโม สทฺทานํ, อกฺขโม คนฺธานํ, อกฺขโม รสานํ, อกฺขโม โผฏฺฐพฺพานํฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภตฺตาทโก จ โหติ โอกาสผรโณ จ มญฺจปีฐมทฺทโน จ สลากคฺคาหี จ, ภิกฺขุตฺเวว สงฺขํ คจฺฉตี’’ติฯ อฏฺฐมํฯ