ตโต เตสํ วิปาเกน, กมฺมานํ วิปุลุตฺตมํ;

ลาภํ ลภามิ สพฺพตฺถ, วเน คาเม ชเล ถเลฯ

[40]

เรวตํ ทสฺสนตฺถาย, ยทา ยาติ วินายโก;

ติํสภิกฺขุสหสฺเสหิ, สห โลกคฺคนายโกฯ

[41]

ตทา เทโว ปนีเตหิ [ปณีเตหิ อิติสพฺพตฺถ], มมตฺถาย มหามติ;

ปจฺจเยหิ มหาวีโร, สสงฺโฆ โลกนายโกฯ

[42]

อุปฏฺฐิโต มยา พุทฺโธ, คนฺตฺวา เรวตมทฺทส;

ตโต เชตวนํ คนฺตฺวา, เอตทคฺเค ฐเปสิมํฯ

[43]

ลาภีนํ สีวลิ อคฺโค, มม สิสฺเสสุ ภิกฺขโว;

สพฺเพโลกหิโต สตฺถา, กิตฺตยี ปริสาสุมํฯ

[44]

กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ

[45]

สฺวาคตํ วต เม อาสิ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติกํ;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺโต, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[46]

ปฏิสมฺภิทา จตสฺโสปิ, วิโมกฺขา ปิจ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีวลิตฺเถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

[47]

สุตฺวาน เอตํ จริตํ มหพฺภุตํ,

ปุญฺญานุภาวญฺจ สิริํ สิรีมตํ;

หิตฺวา กุสีตํ กุสลํ กโรถ,

กามาตฺถ กามํ ภวโภคนิพฺพุติํฯ

สีวลิตฺเถรสฺส วตฺถุํ ทสมํฯ

ยกฺขวญฺจิตวคฺโค ตติโยฯ

มหาเสนวคฺโค

31. มหาเสนรญฺโญ วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา

ภควติ ปรินิพฺพุเต ปาฏลิปุตฺตนคเร มหาเสโน นาม ราชา รชฺชํ กาเรสิ ธมฺมิโก ธมฺมราชาฯ โส ปน ปิตุปิตามหาทีนํ ธนราสิํ โอโลเกตฺวา อิเม อิมํ สาปเตยฺยํ ปหาย มจฺจุโน มุขมุปคตาฯ อโห สํสาริกานํ อญฺญาณตาฯ ธนํ ฐเปตฺวา อตฺตโน วินาสญฺจ อตฺตานํ ฐเปตฺวา ธนวินาสญฺจ น ชานนฺตีติ สมฺปตฺติยา อธิคมญฺจ วินาสํ จาติ สพฺพํ จินฺเตตฺวา ธมฺมญฺจ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ทิวเส ทิวเส ทสสหสฺสานํ ภิกฺขูนํ มธุเรน อนฺนปาเนน สนฺตปฺเปนฺโต อเนกานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต เอกทิวสํ รโห ปฏิสลฺลิโน เอวํ จินฺเตสิฯ เอวํ ราชนิโยเคน ชนสฺส ปีฬนํ กตฺวา ทินฺนทานโต สหตฺเถน กมฺมํ กตฺวา ลทฺเธน ทินฺนทานํ มหปฺผลํ มหานิสํสํ ภวิสฺสติ, เอวํ มยา กาตพฺพนฺติ โส สุหทา มจฺจสฺส รชฺชํ นียฺยาเตตฺวา อตฺตโน กณิฏฺฐิกํ อาทาย กิญฺจิ อชานาเปตฺวา อญฺญตรเวเสน นครา นิกฺขมฺม อุตฺตรมธุรํ นาม นครํ อคมาสิ, ตตฺถ มหาวิภโว เอโก เสฏฺฐิ ปฏิวสติ, เต เสฏฺฐิโน สมีป มุปคมฺม ฐิตาฯ เตน กิมตฺถายาคตาติ วุตฺเต ราชา ตว เคเห ภติยา กมฺมํ กริสฺสามีติ วตฺวา เตนานุญฺญาโต ตีณิ วสฺสานิ กมฺม มกาสิ, ตโต เอกทิวสํ เสฏฺฐิ เต ทิสฺวา ปกฺโกสิตฺวา อตีว ตุมฺเห สุขุมาลตราฯ ตถาปิ อิมสฺมิํ เคเห กมฺมกรเณน จิรํ วสิตฺถ, เอตฺตกํ กาลํ กิสฺมิญฺจิ กมฺเมปิ กุสีตตฺตํ น ปญฺญายติฯ ปเคว อนาจารมฺปิ, ยาคุภตฺตํ ฐเปตฺวา อญฺญํ อุปการมฺปิ มม สนฺติกา นตฺถิ, เกนตฺเถน กมฺมํ กโรถาติ ปุจฺฉิฯ ราชา ตสฺส วจนํ สุตฺวา อิมสฺมิํ ชนปเท สาลิโน มนาปภาโว พหุโส สูยติฯ

ตสฺมา สาลีนมตฺถาย อิธา คตมฺหาติ อาห, ตํ สุตฺวา เตสํ ตุฏฺโฐ เสฏฺฐิ สาลีนํ สกฏสหสฺสํ อทาสิ, ราชา สาลิํลภิตฺวา เสฏฺฐิโน เอวมาห, โภ อิมํ อมฺหากํ นครํ ปาเปถาติ, ตํ สุตฺวา เสฏฺฐิ สาธูติ วตฺวา สาลิปริปุณฺณสกฏสหสฺสํ รญฺโญ นครํ ปาเปสิ, ราชา นครํ คนฺตฺวา เสฏฺฐิสฺส นานาวณฺณวตฺถหิรญฺญสุวณฺณาทีหิ สกเฏ ปูเรตฺวา ปฏิเปเสตฺวา เมตฺติํ ถิรํ กตฺวา อาภตวีหโย ราชเคเห สนฺนิจยมกาสิ, อถ ราชา กติปาหจฺจเยน มุสลํ ปคฺคยฺห สหตฺเถเนว วีหิํ โกฏฺเฏติ, โกฏฺฏิตโกฏฺฏิตํ กณิฏฺฐิกา ปปฺโผเฏติฯ เอวํ อุโภปิ ตณฺฑุลานํ มหนฺตํ ราสิํ กตฺวา ทารูทกาทโย อาหริตฺวา อมฺพิลภตฺตํ ปจิตฺวา ราชเคเห ปญฺจสตอาสนานิ ปญฺญาเปตฺวา กาลํ อุคฺโฆเสสุํ, อาคจฺฉนฺตุ อยฺยา อนุกมฺปํ อุปาทาย มม เคเห ภุญฺชนฺตูติฯ ตํ สุตฺวา ปญฺจสตา ภิกฺขู อากาเสน อาคมิํสุ, ราชา เต ยาวทตฺถํ ปริวิสิ, ตโต เตสํ อนฺตเร ปิยํคุทีปวาสี เอโก มหาสิวตฺเถโร นาม ภตฺตํ คเหตฺวา เอเต มํ ปสฺสนฺตูติ อธิฏฺฐหิตฺวา อากาเสน ปิยํคุทีปํ คนฺตฺวา ภตฺตํ ปญฺจสตานํ ภิกฺขูนํ ทตฺวา ปริภุญฺจิฯ ตํ ตสฺสานุภาเวน สพฺเพสํ ยาวทตฺถํ อโหสิฯ เอวํ อปฺปเกนาปิ เทยฺยธมฺเมน สปฺปุริสา ทายกานํ มนํ ปสาเทตฺวา ปติฏฺฐํ กโรนฺตีติฯ วุตฺตญฺหิฯ

[1]

อปฺปเกนปิ เมธาวี, ทายกานํ มนํ ปติ;

สทฺธํ วฑฺเฒนฺติ จนฺโทว, รํสินา ขีรสาครํฯ

[2]

อฏฺฐาเน น นิโยเชนฺตา, กโรนฺตา เนว สนฺนิธิํ;

ปริโภค มกตฺวาน, เนว นาเสนฺติ ปจฺจยํฯ

[3]

น ปาเปนฺตาจ เถยฺยสฺส, น กโรนฺตา ตเถวิณํ;

วิภชนฺติ สุสีเลสุ, สยํ ภุตฺวาน สีลวาติฯ

อถ ราชา กณิฏฺฐิกาย สทฺธิํ ถตฺเถว ฐิโต ปิยํคุทีเป ปริภุญฺชนฺเต ปญฺจสตภิกฺขู ทิสฺวา หฏฺโฐ อุทคฺโค อโหสิฯ

อถ เต อปรภาเค อตฺตนา กตํ ทานวรํ อนุสฺสรนฺตา น จิเรเนว อุโภปิ โสตาปนฺนา อเหสุํติฯ

[4]

น คเณนฺตาตฺตโน ทุกฺขํ, วิหาย มหติํ สิริํ;

อายติํภวมิจฺฉนฺตา, สุชเนวํ สุเภ รตาฯ

[5]

อายาเสน กตํ ปุญฺญํ, มหนฺตผลทายกํ;

อิติ มนฺตฺวาน เมธาวี, สหตฺเถเนว ตํ กเรติฯ

มหาเสนรญฺโญ วตฺถุํ ปถมํฯ

32. สุวณฺณติลกาย วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา

ลงฺกาทีเป กิร อนุราธปุรนคเร เอโก มาตุคาโม [เอกามาตุคามาติวา เอกามาตุคาโมติวา กตฺถจิ] สทฺธาสมฺปนฺนา นิจฺจํ อภยุตฺตรเจติเย ปุปฺผปูชํ กโรติ, อเถกทิวสํ สา อตฺตโน ธีตุยา สทฺธิํ ตสฺมิํ เจติเย ปุปฺผปูชนตฺถาย [ปุปฺผปูชตฺถาย อิติกตฺถจิ] คนฺตฺวา ปุปฺผาสนสาลาย อุทกํ อปสฺสนฺตี ธีตุ หตฺเถ ปุปฺผจงฺโคฏกํ ฐเปตฺวา ฆฏ มาทาย โปกฺขรณิํ อคมาสิ, ตโต สา ทาริกา มาตริ อนาคตายเยว [อนาคเตเยว อิติสพฺพตฺถ] อโธตาสเน ปุปฺผมุฏฺฐิํคเหตฺวา มณฺฑลํ กตฺวา ปูเชตฺวา เอวํ ปตฺถนมกาสิฯ ตถา หิฯ

[1]

มหาวีรสฺส ธีรสฺส, สยมฺภุสฺส มเหสิโน;

ติโลกคฺคสฺส นาถสฺส, ภควนฺตสฺส สตฺถุโนฯ

[2]

ย มหํ ปูชยิํ ปุปฺผํ, ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา;

รูปีนํ ปวรา เหสฺสํ, อาโรหปริณาหวาฯ

[3]