‘‘เอวเมวํ มนุสฺเสสุ, โย โหติ เสฏฺฐสมฺมโต;

โส สเจ [โส เจว (สี. ปี.), โส เจ (สฺยา.)] ธมฺมํ จรติ, ปเคว อิตรา ปชา;

สพฺพํ รฏฺฐํ สุขํ เสติ, ราชา เจ โหติ ธมฺมิโก’’ติฯ ทสมํ;

ปตฺตกมฺมวคฺโค ทุติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ปตฺตกมฺมํ อานณฺยโก [อนณโก (สี. ปี.), อนณฺยโก (ก.)], สพฺรหฺมนิรยา รูเปน ปญฺจมํ;

สราคอหิราชา เทวทตฺโต, ปธานํ อธมฺมิเกน จาติฯ

(8) 3. อปณฺณกวคฺโค

1. ปธานสุตฺตํ

[71] ‘‘จตูหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อปณฺณกปฺปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายฯ กตเมหิ จตูหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สีลวา โหติ, พหุสฺสุโต โหติ, อารทฺธวีริโย โหติ, ปญฺญวา โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อปณฺณกปฺปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายา’’ติฯ ปฐมํฯ

2. สมฺมาทิฏฺฐิสุตฺตํ

[72] ‘‘จตูหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อปณฺณกปฺปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายฯ กตเมหิ จตูหิ? เนกฺขมฺมวิตกฺเกน, อพฺยาปาทวิตกฺเกน, อวิหิํสาวิตกฺเกน, สมฺมาทิฏฺฐิยา – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อปณฺณกปฺปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายา’’ติฯ ทุติยํฯ

3. สปฺปุริสสุตฺตํ

[73] ‘‘จตูหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต อสปฺปุริโส เวทิตพฺโพฯ กตเมหิ จตูหิ? อิธ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส โย โหติ ปรสฺส อวณฺโณ ตํ อปุฏฺโฐปิ ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท ปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต อหาเปตฺวา อลมฺพิตฺวา ปริปูรํ วิตฺถาเรน ปรสฺส อวณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส โย โหติ ปรสฺส วณฺโณ ตํ ปุฏฺโฐปิ น ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท อปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต หาเปตฺวา ลมฺพิตฺวา อปริปูรํ อวิตฺถาเรน ปรสฺส วณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส โย โหติ อตฺตโน อวณฺโณ ตํ ปุฏฺโฐปิ น ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท อปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต หาเปตฺวา ลมฺพิตฺวา อปริปูรํ อวิตฺถาเรน อตฺตโน อวณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส โย โหติ อตฺตโน วณฺโณ ตํ อปุฏฺโฐปิ ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท ปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต อหาเปตฺวา อลมฺพิตฺวา ปริปูรํ วิตฺถาเรน อตฺตโน วณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต อสปฺปุริโส เวทิตพฺโพฯ

‘‘จตูหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สปฺปุริโส เวทิตพฺโพฯ กตเมหิ จตูหิ? อิธ, ภิกฺขเว, สปฺปุริโส โย โหติ ปรสฺส อวณฺโณ ตํ ปุฏฺโฐปิ น ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท อปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต หาเปตฺวา ลมฺพิตฺวา อปริปูรํ อวิตฺถาเรน ปรสฺส อวณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, สปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ