2. ปญฺหพฺยากรณสุตฺตํ

[42] ‘‘จตฺตาริมานิ , ภิกฺขเว, ปญฺหพฺยากรณานิ [ปญฺหาพฺยากรณานิ (ก.)]ฯ กตมานิ จตฺตาริ? อตฺถิ, ภิกฺขเว, ปญฺโห เอกํสพฺยากรณีโย; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ปญฺโห วิภชฺชพฺยากรณีโย; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ปญฺโห ปฏิปุจฺฉาพฺยากรณีโย; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ปญฺโห ฐปนีโยฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ ปญฺหพฺยากรณานี’’ติฯ

‘‘เอกํสวจนํ เอกํ, วิภชฺชวจนาปรํ;

ตติยํ ปฏิปุจฺเฉยฺย, จตุตฺถํ ปน ฐาปเยฯ

‘‘โย จ เตสํ [เนสํ (สี. สฺยา. กํ.)] ตตฺถ ตตฺถ, ชานาติ อนุธมฺมตํ;

จตุปญฺหสฺส กุสโล, อาหุ ภิกฺขุํ ตถาวิธํฯ

‘‘ทุราสโท ทุปฺปสโห, คมฺภีโร ทุปฺปธํสิโย;

อโถ อตฺเถ อนตฺเถ จ, อุภยสฺส โหติ โกวิโท [อุภยตฺถสฺส โกวิโท (สฺยา. กํ.)]ฯ

‘‘อนตฺถํ ปริวชฺเชติ, อตฺถํ คณฺหาติ ปณฺฑิโต;

อตฺถาภิสมยา ธีโร, ปณฺฑิโตติ ปวุจฺจตี’’ติฯ ทุติยํ;

3. ปฐมโกธครุสุตฺตํ

[43] ‘‘จตฺตาโรเม, ภิกฺขเว, ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ กตเม จตฺตาโร? โกธครุ น สทฺธมฺมครุ, มกฺขครุ น สทฺธมฺมครุ, ลาภครุ น สทฺธมฺมครุ, สกฺการครุ น สทฺธมฺมครุฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ

‘‘จตฺตาโรเม, ภิกฺขเว, ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ กตเม จตฺตาโร? สทฺธมฺมครุ น โกธครุ, สทฺธมฺมครุ น มกฺขครุ, สทฺธมฺมครุ น ลาภครุ , สทฺธมฺมครุ น สกฺการครุฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิ’’นฺติฯ

‘‘โกธมกฺขครู ภิกฺขู, ลาภสกฺการคารวา;

น เต ธมฺเม วิรูหนฺติ, สมฺมาสมฺพุทฺธเทสิเตฯ