โส วตสฺสาหํ เอวรูปํ ปาปกมฺมํ น กเรยฺยํ คารยฺหํ ภสฺมปุฏ’นฺติฯ เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ยสฺส กสฺสจิ ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา เอวํ ติพฺพา ภยสญฺญา ปจฺจุปฏฺฐิตา โหติ ปาจิตฺติเยสุ ธมฺเมสุ , ตสฺเสตํ ปาฏิกงฺขํ – อนาปนฺโน วา ปาจิตฺติยํ ธมฺมํ น อาปชฺชิสฺสติ, อาปนฺโน วา ปาจิตฺติยํ ธมฺมํ ยถาธมฺมํ ปฏิกริสฺสติฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ปุริโส กาฬวตฺถํ ปริธาย เกเส ปกิริตฺวา มหาชนกายํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทยฺย – ‘อหํ, ภนฺเต, ปาปกมฺมํ อกาสิํ คารยฺหํ อุปวชฺชํฯ เยน เม อายสฺมนฺโต อตฺตมนา โหนฺติ ตํ กโรมี’ติฯ ตตฺรญฺญตรสฺส ถลฏฺฐสฺส ปุริสสฺส เอวมสฺส – ‘ปาปกํ วต, โภ, อยํ ปุริโส กมฺมํ อกาสิ คารยฺหํ อุปวชฺชํฯ ยตฺร หิ นาม กาฬวตฺถํ ปริธาย เกเส ปกิริตฺวา มหาชนกายํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วกฺขติ – อหํ, ภนฺเต, ปาปกมฺมํ อกาสิํ คารยฺหํ อุปวชฺชํ; เยน เม อายสฺมนฺโต อตฺตมนา โหนฺติ ตํ กโรมีติฯ โส วตสฺสาหํ เอวรูปํ ปาปกมฺมํ น กเรยฺยํ คารยฺหํ อุปวชฺช’นฺติฯ เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ยสฺส กสฺสจิ ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา เอวํ ติพฺพา ภยสญฺญา ปจฺจุปฏฺฐิตา โหติ ปาฏิเทสนีเยสุ ธมฺเมสุ, ตสฺเสตํ ปาฏิกงฺขํ – อนาปนฺโน วา ปาฏิเทสนียํ ธมฺมํ น อาปชฺชิสฺสติ, อาปนฺโน วา ปาฏิเทสนียํ ธมฺมํ ยถาธมฺมํ ปฏิกริสฺสติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ อาปตฺติภยานี’’ติฯ ทุติยํฯ

3. สิกฺขานิสํสสุตฺตํ

[245] ‘‘สิกฺขานิสํสมิทํ, ภิกฺขเว, พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ ปญฺญุตฺตรํ วิมุตฺติสารํ สตาธิปเตยฺยํฯ กถญฺจ, ภิกฺขเว, สิกฺขานิสํสํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ อาภิสมาจาริกา สิกฺขา ปญฺญตฺตา อปฺปสนฺนานํ ปสาทาย ปสนฺนานํ ภิยฺโยภาวายฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ อาภิสมาจาริกา สิกฺขา ปญฺญตฺตา อปฺปสนฺนานํ ปสาทาย ปสนฺนานํ ภิยฺโยภาวาย ตถา ตถา โส ตสฺสา สิกฺขาย อขณฺฑการี โหติ อจฺฉิทฺทการี อสพลการี อกมฺมาสการี, สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ อาทิพฺรหฺมจริยิกา สิกฺขา ปญฺญตฺตา สพฺพโส สมฺมา ทุกฺขกฺขยายฯ

ยถา ยถา, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ อาทิพฺรหฺมจริยิกา สิกฺขา ปญฺญตฺตา สพฺพโส สมฺมา ทุกฺขกฺขยาย ตถา ตถา โส ตสฺสา สิกฺขาย อขณฺฑการี โหติ อจฺฉิทฺทการี อสพลการี อกมฺมาสการี, สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, สิกฺขานิสํสํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปญฺญุตฺตรํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ ธมฺมา เทสิตา สพฺพโส สมฺมา ทุกฺขกฺขยายฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ ธมฺมา เทสิตา สพฺพโส สมฺมา ทุกฺขกฺขยาย ตถา ตถาสฺส เต ธมฺมา ปญฺญาย สมเวกฺขิตา โหนฺติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺญุตฺตรํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ , ภิกฺขเว, วิมุตฺติสารํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ ธมฺมา เทสิตา สพฺพโส สมฺมา ทุกฺขกฺขยายฯ ยถา ยถา, ภิกฺขเว, มยา สาวกานํ ธมฺมา เทสิตา สพฺพโส สมฺมา ทุกฺขกฺขยาย ตถา ตถาสฺส เต ธมฺมา วิมุตฺติยา ผุสิตา โหนฺติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, วิมุตฺติสารํ โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, สตาธิปเตยฺยํ โหติ? ‘อิติ อปริปูรํ วา อาภิสมาจาริกํ สิกฺขํ ปริปูเรสฺสามิ, ปริปูรํ วา อาภิสมาจาริกํ สิกฺขํ ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามี’ติ – อชฺฌตฺตํเยว สติ สูปฏฺฐิตา โหติฯ ‘อิติ อปริปูรํ วา อาทิพฺรหฺมจริยิกํ สิกฺขํ ปริปูเรสฺสามิ, ปริปูรํ วา อาทิพฺรหฺมจริยิกํ สิกฺขํ ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามี’ติ – อชฺฌตฺตํเยว สติ สูปฏฺฐิตา โหติฯ ‘อิติ อสมเวกฺขิตํ วา ธมฺมํ ปญฺญาย สมเวกฺขิสฺสามิ, สมเวกฺขิตํ วา ธมฺมํ ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามี’ติ – อชฺฌตฺตํเยว สติ สูปฏฺฐิตา โหติฯ ‘อิติ อผุสิตํ วา ธมฺมํ วิมุตฺติยา ผุสิสฺสามิ, ผุสิตํ วา ธมฺมํ ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามี’ติ – อชฺฌตฺตํเยว สติ สูปฏฺฐิตา โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, สตาธิปเตยฺยํ โหติฯ ‘สิกฺขานิสํสมิทํ, ภิกฺขเว, พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ ปญฺญุตฺตรํ วิมุตฺติสารํ สตาธิปเตยฺย’นฺติ, อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺต’’นฺติฯ ตติยํฯ

4. เสยฺยาสุตฺตํ

[246] ‘‘จตสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, เสยฺยาฯ กตมา จตสฺโส? เปตเสยฺยา, กามโภคิเสยฺยา , สีหเสยฺยา, ตถาคตเสยฺยาฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, เปตเสยฺยา? เยภุยฺเยน, ภิกฺขเว, เปตา อุตฺตานา เสนฺติ; อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, เปตเสยฺยาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, กามโภคิเสยฺยา? เยภุยฺเยน, ภิกฺขเว, กามโภคี วาเมน ปสฺเสน เสนฺติ; อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กามโภคิเสยฺยาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สีหเสยฺยา? สีโห , ภิกฺขเว, มิคราชา ทกฺขิเณน ปสฺเสน เสยฺยํ กปฺเปติ, ปาเท ปาทํ อจฺจาธาย, อนฺตรสตฺถิมฺหิ นงฺคุฏฺฐํ อนุปกฺขิปิตฺวาฯ โส ปฏิพุชฺฌิตฺวา ปุริมํ กายํ อพฺภุนฺนาเมตฺวา ปจฺฉิมํ กายํ อนุวิโลเกติฯ สเจ, ภิกฺขเว, สีโห มิคราชา กิญฺจิ ปสฺสติ กายสฺส วิกฺขิตฺตํ วา วิสฏํ วา, เตน, ภิกฺขเว, สีโห มิคราชา อนตฺตมโน โหติฯ สเจ ปน, ภิกฺขเว, สีโห มิคราชา น กิญฺจิ ปสฺสติ กายสฺส วิกฺขิตฺตํ วา วิสฏํ วา, เตน , ภิกฺขเว, สีโห มิคราชา อตฺตมโน โหติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สีหเสยฺยาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, ตถาคตเสยฺยา? อิธ, ภิกฺขเว, ตถาคโต วิวิจฺเจว กาเมหิ…เป.… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ตถาคตเสยฺยาฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, จตสฺโส เสยฺยา’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. ถูปารหสุตฺตํ

[247] ‘‘จตฺตาโรเม, ภิกฺขเว, ถูปารหาฯ กตเม จตฺตาโร? ตถาคโต อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ถูปารโห, ปจฺเจกพุทฺโธ ถูปารโห, ตถาคตสาวโก ถูปารโห, ราชา จกฺกวตฺตี ถูปารโห – อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ถูปารหา’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. ปญฺญาวุทฺธิสุตฺตํ

[248] ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, ธมฺมา ปญฺญาวุทฺธิยา สํวตฺตนฺติฯ กตเม จตฺตาโร? สปฺปุริสสํเสโว, สทฺธมฺมสวนํ, โยนิโสมนสิกาโร, ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปตฺติ – อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ธมฺมา ปญฺญาวุทฺธิยา สํวตฺตนฺตี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ