‘‘อิทํ กุสลนฺติ โข, อุปก, มยา ปญฺญตฺตํฯ ตตฺถ อปริมาณา ปทา อปริมาณา พฺยญฺชนา อปริมาณา ตถาคตสฺส ธมฺมเทสนา – อิติปิทํ กุสลนฺติฯ ตํ โข ปนิทํ กุสลํ ภาเวตพฺพนฺติ โข, อุปก, มยา ปญฺญตฺตํฯ ตตฺถ อปริมาณา ปทา อปริมาณา พฺยญฺชนา อปริมาณา ตถาคตสฺส ธมฺมเทสนา – อิติปิทํ กุสลํ ภาเวตพฺพ’’นฺติฯ

อถ โข อุปโก มณฺฑิกาปุตฺโต ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา เยน ราชา มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ยาวตโก อโหสิ ภควตา สทฺธิํ กถาสลฺลาโป ตํ สพฺพํ รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อาโรเจสิฯ

เอวํ วุตฺเต ราชา มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต กุปิโต อนตฺตมโน อุปกํ มณฺฑิกาปุตฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ยาว ธํสี วตายํ โลณการทารโก ยาว มุขโร ยาว ปคพฺโพ ยตฺร หิ นาม ตํ ภควนฺตํ อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ อาสาเทตพฺพํ มญฺญิสฺสติ; อเปหิ ตฺวํ, อุปก, วินสฺส, มา ตํ อทฺทส’’นฺติฯ อฏฺฐมํฯ

9. สจฺฉิกรณียสุตฺตํ

[189] ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, สจฺฉิกรณียา ธมฺมาฯ กตเม จตฺตาโร? อตฺถิ , ภิกฺขเว, ธมฺมา กาเยน สจฺฉิกรณียา; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ธมฺมา สติยา สจฺฉิกรณียา; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ธมฺมา จกฺขุนา สจฺฉิกรณียา; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ธมฺมา ปญฺญาย สจฺฉิกรณียาฯ กตเม จ, ภิกฺขเว, ธมฺมา กาเยน สจฺฉิกรณียา? อฏฺฐ วิโมกฺขา, ภิกฺขเว, กาเยน สจฺฉิกรณียาฯ

‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, ธมฺมา สติยา สจฺฉิกรณียา? ปุพฺเพนิวาโส, ภิกฺขเว, สติยา สจฺฉิกรณีโยฯ

‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, ธมฺมา จกฺขุนา สจฺฉิกรณียา? สตฺตานํ จุตูปปาโต, ภิกฺขเว, จกฺขุนา สจฺฉิกรณีโยฯ

‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, ธมฺมา ปญฺญาย สจฺฉิกรณียา? อาสวานํ ขโย, ภิกฺขเว, ปญฺญาย สจฺฉิกรณีโยฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร สจฺฉิกรณียา ธมฺมา’’ติฯ นวมํฯ

10. อุโปสถสุตฺตํ

[190] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ ปุพฺพาราเม มิคารมาตุปาสาเทฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา ตทหุโปสเถ ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต นิสินฺโน โหติฯ อถ โข ภควา ตุณฺหีภูตํ ตุณฺหีภูตํ ภิกฺขุสงฺฆํ อนุวิโลเกตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ –

‘‘อปลาปายํ, ภิกฺขเว, ปริสา นิปฺปลาปายํ, ภิกฺขเว, ปริสา สุทฺธา สาเร ปติฏฺฐิตาฯ ตถารูโป อยํ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุสงฺโฆ, ตถารูปายํ, ภิกฺขเว, ปริสาฯ ยถารูปา ปริสา ทุลฺลภา ทสฺสนายปิ โลกสฺมิํ, ตถารูโป อยํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสงฺโฆ, ตถารูปายํ, ภิกฺขเว, ปริสาฯ ยถารูปา ปริสา อาหุเนยฺยา ปาหุเนยฺยา ทกฺขิเณยฺยา อญฺชลิกรณียา อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺส, ตถารูโป อยํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสงฺโฆ, ตถารูปายํ, ภิกฺขเว, ปริสา ฯ ยถารูปาย ปริสาย อปฺปํ ทินฺนํ พหุ โหติ พหุ ทินฺนํ พหุตรํ, ตถารูโป อยํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสงฺโฆ, ตถารูปายํ, ภิกฺขเว, ปริสาฯ ยถารูปํ ปริสํ อลํ โยชนคณนานิปิ ทสฺสนาย คนฺตุํ อปิ ปุโฏเสนาปิ, ตถารูโป อยํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสงฺโฆ, (ตถารูปายํ, ภิกฺขเว, ปริสา) [( ) สี. สฺยา. กํ. ปี. โปตฺถเกสุ นตฺถิ]ฯ

‘‘สนฺติ , ภิกฺขเว, ภิกฺขู อิมสฺมิํ ภิกฺขุสงฺเฆ เทวปฺปตฺตา วิหรนฺติ; สนฺติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขู อิมสฺมิํ ภิกฺขุสงฺเฆ พฺรหฺมปฺปตฺตา วิหรนฺติ; สนฺติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขู อิมสฺมิํ ภิกฺขุสงฺเฆ อาเนญฺชปฺปตฺตา วิหรนฺติ; สนฺติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขู อิมสฺมิํ ภิกฺขุสงฺเฆ อริยปฺปตฺตา วิหรนฺติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เทวปฺปตฺโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหิ…เป.… ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ; วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา…เป.… ทุติยํ ฌานํ…เป.… ตติยํ ฌานํ…เป.… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เทวปฺปตฺโต โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ พฺรหฺมปฺปตฺโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ ตถา ตติยํ ตถา จตุตฺถํฯ อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ เมตฺตาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเชน ผริตฺวา วิหรติฯ