‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, ปพฺพชิตสฺส โรคาฯ กตเม จตฺตาโร? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มหิจฺโฉ โหติ วิฆาตวา อสนฺตุฏฺโฐ อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรนฯ โส มหิจฺโฉ สมาโน วิฆาตวา อสนฺตุฏฺโฐ อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรน ปาปิกํ อิจฺฉํ ปณิทหติ อนวญฺญปฺปฏิลาภาย ลาภสกฺการสิโลกปฺปฏิลาภายฯ โส อุฏฺฐหติ ฆฏติ วายมติ อนวญฺญปฺปฏิลาภาย ลาภสกฺการสิโลกปฺปฏิลาภายฯ โส สงฺขาย กุลานิ อุปสงฺกมติ, สงฺขาย นิสีทติ, สงฺขาย ธมฺมํ ภาสติ, สงฺขาย อุจฺจารปสฺสาวํ สนฺธาเรติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ปพฺพชิตสฺส โรคาฯ

‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘น มหิจฺฉา ภวิสฺสาม วิฆาตวนฺโต อสนฺตุฏฺฐา อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรน, น ปาปิกํ อิจฺฉํ ปณิทหิสฺสาม อนวญฺญปฺปฏิลาภาย ลาภสกฺการสิโลกปฺปฏิลาภาย, น อุฏฺฐหิสฺสาม น ฆเฏสฺสาม น วายมิสฺสาม อนวญฺญปฺปฏิลาภาย ลาภสกฺการสิโลกปฺปฏิลาภาย, ขมา ภวิสฺสาม สีตสฺส อุณฺหสฺส ชิฆจฺฉาย ปิปาสาย ฑํสมกสวาตาตปสรีสปสมฺผสฺสานํ ทุรุตฺตานํ ทุราคตานํ วจนปถานํ, อุปฺปนฺนานํ สารีริกานํ เวทนานํ ทุกฺขานํ ติพฺพานํ ขรานํ กฏุกานํ อสาตานํ อมนาปานํ ปาณหรานํ อธิวาสกชาติกา ภวิสฺสามา’ติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว , สิกฺขิตพฺพ’’นฺติฯ สตฺตมํฯ

8. ปริหานิสุตฺตํ

[158] ตตฺร โข อายสฺมา สาริปุตฺโต ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อาวุโส ภิกฺขเว’’ติ ฯ ‘‘อาวุโส’’ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ปจฺจสฺโสสุํฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ –

‘‘โย หิ โกจิ, อาวุโส, ภิกฺขุ วา ภิกฺขุนี วา จตฺตาโร ธมฺเม อตฺตนิ สมนุปสฺสติ, นิฏฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘ปริหายามิ กุสเลหิ ธมฺเมหิ’ฯ ปริหานเมตํ วุตฺตํ ภควตาฯ

กตเม จตฺตาโร? ราคเวปุลฺลตฺตํ [ราคเวปุลฺลตํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], โทสเวปุลฺลตฺตํ, โมหเวปุลฺลตฺตํ, คมฺภีเรสุ โข ปนสฺส ฐานาฐาเนสุ ปญฺญาจกฺขุ น กมติฯ โย หิ โกจิ, อาวุโส, ภิกฺขุ วา ภิกฺขุนี วา อิเม จตฺตาโร ธมฺเม อตฺตนิ สมนุปสฺสติ, นิฏฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘ปริหายามิ กุสเลหิ ธมฺเมหิ’ฯ ปริหานเมตํ วุตฺตํ ภควตาฯ

‘‘โย หิ โกจิ, อาวุโส, ภิกฺขุ วา ภิกฺขุนี วา จตฺตาโร ธมฺเม อตฺตนิ สมนุปสฺสติ, นิฏฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘น ปริหายามิ กุสเลหิ ธมฺเมหิ’ฯ อปริหานเมตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กตเม จตฺตาโร? ราคตนุตฺตํ [ราคตนุตฺตนํ (ก.)], โทสตนุตฺตํ, โมหตนุตฺตํ, คมฺภีเรสุ โข ปนสฺส ฐานาฐาเนสุ ปญฺญาจกฺขุ กมติฯ โย หิ โกจิ, อาวุโส, ภิกฺขุ วา ภิกฺขุนี วา อิเม จตฺตาโร ธมฺเม อตฺตนิ สมนุปสฺสติ, นิฏฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘น ปริหายามิ กุสเลหิ ธมฺเมหิ’ฯ อปริหานเมตํ วุตฺตํ ภควตา’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. ภิกฺขุนีสุตฺตํ

[159] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ อายสฺมา อานนฺโท โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเม ฯ อถ โข อญฺญตรา ภิกฺขุนี อญฺญตรํ ปุริสํ อามนฺเตสิ – ‘‘เอหิ ตฺวํ, อมฺโภ ปุริส, เยนยฺโย อานนฺโท เตนุปสงฺกม; อุปสงฺกมิตฺวา มม วจเนน อยฺยสฺส อานนฺทสฺส ปาเท สิรสา วนฺท – ‘อิตฺถนฺนามา, ภนฺเต, ภิกฺขุนี อาพาธิกินี ทุกฺขิตา พาฬฺหคิลานาฯ สา อยฺยสฺส อานนฺทสฺส ปาเท สิรสา วนฺทตี’ติฯ เอวญฺจ วเทหิ – ‘สาธุ กิร, ภนฺเต, อยฺโย อานนฺโท เยน ภิกฺขุนุปสฺสโย เยน สา ภิกฺขุนี เตนุปสงฺกมตุ อนุกมฺปํ อุปาทายา’’’ติ ฯ ‘‘เอวํ, อยฺเย’’ติ โข โส ปุริโส ตสฺสา ภิกฺขุนิยา ปฏิสฺสุตฺวา เยนายสฺมา อานนฺโท เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ปุริโส อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ เอตทโวจ –

‘‘อิตฺถนฺนามา, ภนฺเต, ภิกฺขุนี อาพาธิกินี ทุกฺขิตา พาฬฺหคิลานาฯ สา อายสฺมโต อานนฺทสฺส ปาเท สิรสา วนฺทติ, เอวญฺจ วเทติ – ‘สาธุ กิร, ภนฺเต, อายสฺมา อานนฺโท เยน ภิกฺขุนุปสฺสโย เยน สา ภิกฺขุนี เตนุปสงฺกมตุ อนุกมฺปํ อุปาทายา’’’ติฯ อธิวาเสสิ โข อายสฺมา อานนฺโท ตุณฺหีภาเวนฯ