‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ยทา ตถาคโต อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุชฺฌติ, อถ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ ยาปิ ตา โลกนฺตริกา อฆา อสํวุตา อนฺธการา อนฺธการติมิสา ยตฺถปิเมสํ จนฺทิมสูริยานํ เอวํมหิทฺธิกานํ เอวํมหานุภาวานํ อาภา นานุโภนฺติ, ตตฺถปิ อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ เยปิ ตตฺถ สตฺตา อุปปนฺนา เตปิ เตโนภาเสน อญฺญมญฺญํ สญฺชานนฺติ – ‘อญฺเญปิ กิร, โภ, สนฺติ สตฺตา อิธูปปนฺนา’ติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อยํ ตติโย อจฺฉริโย อพฺภุโต ธมฺโม ปาตุภวติฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ยทา ตถาคโต อนุตฺตรํ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ, อถ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ ยาปิ ตา โลกนฺตริกา อฆา อสํวุตา อนฺธการา อนฺธการติมิสา ยตฺถปิเมสํ จนฺทิมสูริยานํ เอวํมหิทฺธิกานํ เอวํมหานุภาวานํ อาภา นานุโภนฺติ, ตตฺถปิ อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ เยปิ ตตฺถ สตฺตา อุปปนฺนา เตปิ เตโนภาเสน อญฺญมญฺญํ สญฺชานนฺติ – ‘อญฺเญปิ กิร, โภ, สนฺติ สตฺตา อิธูปปนฺนา’ติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อยํ จตุตฺโถ อจฺฉริโย อพฺภุโต ธมฺโม ปาตุภวติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อิเม จตฺตาโร อจฺฉริยา อพฺภุตา ธมฺมา ปาตุภวนฺตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. ทุติยตถาคตอจฺฉริยสุตฺตํ

[128] ‘‘ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา จตฺตาโร อจฺฉริยา อพฺภุตา ธมฺมา ปาตุภวนฺติฯ กตเม จตฺตาโร? อาลยารามา [อาลยรามา (อญฺญสุตฺเตสุ)], ภิกฺขเว, ปชา อาลยรตา อาลยสมฺมุทิตา; สา ตถาคเตน อนาลเย ธมฺเม เทสิยมาเน สุสฺสูสติ โสตํ โอทหติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปติ ฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อยํ ปฐโม อจฺฉริโย อพฺภุโต ธมฺโม ปาตุภวติฯ

‘‘มานารามา , ภิกฺขเว, ปชา มานรตา มานสมฺมุทิตาฯ สา ตถาคเตน มานวินเย ธมฺเม เทสิยมาเน สุสฺสูสติ โสตํ โอทหติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อยํ ทุติโย อจฺฉริโย อพฺภุโต ธมฺโม ปาตุภวติฯ

‘‘อนุปสมารามา, ภิกฺขเว, ปชา อนุปสมรตา อนุปสมสมฺมุทิตาฯ สา ตถาคเตน โอปสมิเก ธมฺเม เทสิยมาเน สุสฺสูสติ โสตํ โอทหติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปติฯ ตถาคตสฺส , ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อยํ ตติโย อจฺฉริโย อพฺภุโต ธมฺโม ปาตุภวติฯ

‘‘อวิชฺชาคตา, ภิกฺขเว, ปชา อณฺฑภูตา ปริโยนทฺธาฯ สา ตถาคเตน อวิชฺชาวินเย ธมฺเม เทสิยมาเน สุสฺสูสติ โสตํ โอทหติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อยํ จตุตฺโถ อจฺฉริโย อพฺภุโต ธมฺโม ปาตุภวติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาตุภาวา อิเม จตฺตาโร อจฺฉริยา อพฺภุตา ธมฺมา ปาตุภวนฺตี’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. อานนฺทอจฺฉริยสุตฺตํ

[129] ‘‘จตฺตาโรเม, ภิกฺขเว, อจฺฉริยา อพฺภุตา ธมฺมา อานนฺเทฯ กตเม จตฺตาโร? สเจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุปริสา อานนฺทํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมติ, ทสฺสเนนปิ สา อตฺตมนา โหติฯ ตตฺร เจ อานนฺโท ธมฺมํ ภาสติ, ภาสิเตนปิ สา อตฺตมนา โหติฯ อติตฺตาว, ภิกฺขเว, ภิกฺขุปริสา โหติ, อถ อานนฺโท ตุณฺหี ภวติฯ

‘‘สเจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิปริสา อานนฺทํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมติ, ทสฺสเนนปิ สา อตฺตมนา โหติฯ ตตฺถ เจ อานนฺโท ธมฺมํ ภาสติ, ภาสิเตนปิ สา อตฺตมนา โหติฯ อติตฺตาว, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิปริสา โหติ, อถ อานนฺโท ตุณฺหี ภวติฯ

‘‘สเจ, ภิกฺขเว, อุปาสกปริสา อานนฺทํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมติ, ทสฺสเนนปิ สา อตฺตมนา โหติฯ