อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อวิชฺชาโยควิสํโยโค ฯ อิติ กามโยควิสํโยโค ภวโยควิสํโยโค ทิฏฺฐิโยควิสํโยโค อวิชฺชาโยควิสํโยโค, วิสํยุตฺโต ปาปเกหิ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สํกิเลสิเกหิ โปโนภวิเกหิ สทเรหิ ทุกฺขวิปาเกหิ อายติํ ชาติชรามรณิเกหิฯ ตสฺมา โยคกฺเขมีติ วุจฺจติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร วิสํโยคา’’ติฯ

‘‘กามโยเคน สํยุตฺตา, ภวโยเคน จูภยํ;

ทิฏฺฐิโยเคน สํยุตฺตา, อวิชฺชาย ปุรกฺขตาฯ

‘‘สตฺตา คจฺฉนฺติ สํสารํ, ชาติมรณคามิโน;

เย จ กาเม ปริญฺญาย, ภวโยคญฺจ สพฺพโสฯ

‘‘ทิฏฺฐิโยคํ สมูหจฺจ, อวิชฺชญฺจ วิราชยํ;

สพฺพโยควิสํยุตฺตา, เต เว โยคาติคา มุนี’’ติฯ ทสมํ;

ภณฺฑคามวคฺโค ปฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อนุพุทฺธํ ปปติตํ ทฺเว, ขตา อนุโสตปญฺจมํ;

อปฺปสฺสุโต จ โสภนํ, เวสารชฺชํ ตณฺหาโยเคน เต ทสาติฯ

2. จรวคฺโค

1. จรสุตฺตํ

[11] [อิติวุ. 110] ‘‘จรโต เจปิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน อุปฺปชฺชติ กามวิตกฺโก วา พฺยาปาทวิตกฺโก วา วิหิํสาวิตกฺโก วาฯ ตํ เจ ภิกฺขุ อธิวาเสติ, นปฺปชหติ น วิโนเทติ น พฺยนฺตีกโรติ [พฺยนฺติกโรติ (ปี.), พฺยนฺติํ กโรติ (ก.)] น อนภาวํ คเมติ, จรมฺปิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํภูโต ‘อนาตาปี อโนตฺตาปี สตตํ สมิตํ กุสีโต หีนวีริโย’ติ วุจฺจติฯ