เสยฺยถาปิ โส, ภิกฺขเว, วลาหโก เนว คชฺชิตา [เนว คชฺชิตา โหติ (ก.)], โน วสฺสิตา; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล คชฺชิตา จ โหติ วสฺสิตา จ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุคฺคโล ภาสิตา จ โหติ กตฺตา จฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล คชฺชิตา จ โหติ วสฺสิตา จฯ เสยฺยถาปิ โส, ภิกฺขเว, วลาหโก คชฺชิตา จ [คชฺชิตา จ โหติ (ก.)] วสฺสิตา จ; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร วลาหกูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิ’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยวลาหกสุตฺตํ

[102] ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, วลาหกาฯ กตเม จตฺตาโร? คชฺชิตา โน วสฺสิตา, วสฺสิตา โน คชฺชิตา, เนว คชฺชิตา โน วสฺสิตา คชฺชิตา จ วสฺสิตา จฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร วลาหกาฯ เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร วลาหกูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ กตเม จตฺตาโร? คชฺชิตา โน วสฺสิตา, วสฺสิตา โน คชฺชิตา, เนว คชฺชิตา โน วสฺสิตา, คชฺชิตา จ วสฺสิตา จฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล คชฺชิตา โหติ, โน วสฺสิตา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุคฺคโล ธมฺมํ ปริยาปุณาติ – สุตฺตํ, เคยฺยํ, เวยฺยากรณํ, คาถํ, อุทานํ, อิติวุตฺตกํ, ชาตกํ, อพฺภุตธมฺมํ, เวทลฺลํฯ โส ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ‘อยํ ทุกฺขสมุทโย’ติ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล คชฺชิตา โหติ, โน วสฺสิตาฯ เสยฺยถาปิ โส, ภิกฺขเว, วลาหโก คชฺชิตา, โน วสฺสิตา; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล วสฺสิตา โหติ, โน คชฺชิตา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุคฺคโล ธมฺมํ น ปริยาปุณาติ – สุตฺตํ, เคยฺยํ, เวยฺยากรณํ, คาถํ, อุทานํ, อิติวุตฺตกํ, ชาตกํ, อพฺภุตธมฺมํ, เวทลฺลํฯ