‘‘เย เกจิเม วาทปถา ปุถุสฺสิตา,

ยํ นิสฺสิตา สมณพฺราหฺมณา จ;

ตถาคตํ ปตฺวา น เต ภวนฺติ,

วิสารทํ วาทปถาติวตฺตํ [วาทปถาภิวตฺตินํ (สี.), วาทปถาติ วุตฺตํ (ปี. ก.)]ฯ

‘‘โย ธมฺมจกฺกํ อภิภุยฺย เกวลี [เกวลํ (สฺยา.), เกวโล (ก.)],

ปวตฺตยี สพฺพภูตานุกมฺปี;

ตํ ตาทิสํ เทวมนุสฺสเสฏฺฐํ,

สตฺตา นมสฺสนฺติ ภวสฺส ปารคุ’’นฺติฯ อฏฺฐมํ;

9. ตณฺหุปฺปาทสุตฺตํ

[9] ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, ตณฺหุปฺปาทา ยตฺถ ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติฯ กตเม จตฺตาโร? จีวรเหตุ วา, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ; ปิณฺฑปาตเหตุ วา, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ; เสนาสนเหตุ วา, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ; อิติภวาภวเหตุ วา, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ตณฺหุปฺปาทา ยตฺถ ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชตี’’ติฯ

‘‘ตณฺหา ทุติโย ปุริโส, ทีฆมทฺธาน สํสรํ;

อิตฺถภาวญฺญถาภาวํ, สํสารํ นาติวตฺตติฯ

‘‘เอวมาทีนวํ ญตฺวา, ตณฺหํ ทุกฺขสฺส สมฺภวํ;

วีตตณฺโห อนาทาโน, สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเช’’ติ [อิติวุ. 15, 105]ฯ นวมํ;

10. โยคสุตฺตํ

[10] ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, โยคาฯ กตเม จตฺตาโร? กามโยโค, ภวโยโค, ทิฏฺฐิโยโค, อวิชฺชาโยโคฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, กามโยโค? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ กามานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ [อตฺถคมญฺจ (สี. ปี.)] อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ ตสฺส กามานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ อปฺปชานโต [นปฺปชานโต (สฺยา. กํ. ก.)] โย กาเมสุ กามราโค กามนนฺที [กามนนฺทิ (สี. สฺยา. กํ.)] กามสฺเนโห กามมุจฺฉา กามปิปาสา กามปริฬาโห กามชฺโฌสานํ กามตณฺหา สานุเสติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กามโยโคฯ อิติ กามโยโคฯ

‘‘ภวโยโค จ กถํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ภวานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ ตสฺส ภวานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ อปฺปชานโต โย ภเวสุ ภวราโค ภวนนฺที ภวสฺเนโห ภวมุจฺฉา ภวปิปาสา ภวปริฬาโห ภวชฺโฌสานํ ภวตณฺหา สานุเสติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภวโยโคฯ อิติ กามโยโค ภวโยโคฯ

‘‘ทิฏฺฐิโยโค จ กถํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ทิฏฺฐีนํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ ตสฺส ทิฏฺฐีนํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ อปฺปชานโต โย ทิฏฺฐีสุ ทิฏฺฐิราโค ทิฏฺฐินนฺที ทิฏฺฐิสฺเนโห ทิฏฺฐิมุจฺฉา ทิฏฺฐิปิปาสา ทิฏฺฐิปริฬาโห ทิฏฺฐิชฺโฌสานํ [ทิฏฺฐิอชฺโฌสานํ (สี. ปี.)] ทิฏฺฐิตณฺหา สานุเสติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ทิฏฺฐิโยโคฯ อิติ กามโยโค ภวโยโค ทิฏฺฐิโยโคฯ

‘‘อวิชฺชาโยโค จ กถํ โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ฉนฺนํ ผสฺสายตนานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ ตสฺส ฉนฺนํ ผสฺสายตนานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ อปฺปชานโต ยา ฉสุ ผสฺสายตเนสุ อวิชฺชา อญฺญาณํ สานุเสติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อวิชฺชาโยโคฯ อิติ กามโยโค ภวโยโค ทิฏฺฐิโยโค อวิชฺชาโยโค, สํยุตฺโต ปาปเกหิ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สํกิเลสิเกหิ โปโนภวิเกหิ [โปโน พฺภวิเกหิ (สฺยา. ก.)] สทเรหิ ทุกฺขวิปาเกหิ อายติํ ชาติชรามรณิเกหิฯ ตสฺมา อโยคกฺเขมีติ วุจฺจติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร โยคาฯ