อนิมนฺติโต นาม อชฺชตนาย วา สฺวาตนาย วา อนิมนฺติโต, ฆรูปจารํ โอกฺกมนฺเต นิมนฺเตติ, เอโส อนิมนฺติโต นามฯ

นิมนฺติโต นาม อชฺชตนาย วา สฺวาตนาย วา นิมนฺติโต, ฆรูปจารํ อโนกฺกมนฺเต นิมนฺเตติ, เอโส นิมนฺติโต นามฯ

อคิลาโน นาม สกฺโกติ ปิณฺฑาย จริตุํฯ

คิลาโน นาม น สกฺโกติ ปิณฺฑาย จริตุํฯ

ขาทนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ ฐเปตฺวา อวเสสํ ขาทนียํ นามฯ

โภชนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – โอทโน, กุมฺมาโส, สตฺตุ, มจฺโฉ, มํสํฯ

อนิมนฺติโต อคิลาโน ‘‘ขาทิสฺสามิ ภุญฺชิสฺสามี’’ติ ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

[568] เสกฺขสมฺมเต เสกฺขสมฺมตสญฺญี อนิมนฺติโต อคิลาโน ขาทนียํ วา โภชนียํว สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ เสกฺขสมฺมเต เวมติโก…เป.… เสกฺขสมฺมเต อเสกฺขสมฺมตสญฺญี อนิมนฺติโต อคิลาโน ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อเสกฺขสมฺมเต เสกฺขสมฺมตสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อเสกฺขสมฺมเต เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อเสกฺขสมฺมเต อเสกฺขสมฺมตสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[569] อนาปตฺติ นิมนฺติตสฺส, คิลานสฺส, นิมนฺติตสฺส วา คิลานสฺส วา เสสกํ ภุญฺชติ , อญฺเญสํ ภิกฺขา ตตฺถ ปญฺญตฺตา โหติ, ฆรโต นีหริตฺวา เทนฺติ, นิจฺจภตฺเต, สลากภตฺเต, ปกฺขิเก, อุโปสถิเก, ปาฏิปทิเก, ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ – ‘‘สติ ปจฺจเย ปริภุญฺชา’’ติ เทติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

ตติยปาฏิเทสนียสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

4. จตุตฺถปาฏิเทสนียสิกฺขาปทํ

[570] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมิํ นิคฺโรธาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน สากิยทาสกา อวรุทฺธา โหนฺติฯ สากิยานิโย อิจฺฉนฺติ อารญฺญเกสุ เสนาสเนสุ ภตฺตํ กาตุํฯ อสฺโสสุํ โข สากิยทาสกา – ‘‘สากิยานิโย กิร อารญฺญเกสุ เสนาสเนสุ ภตฺตํ กตฺตุกามา’’ติฯ เต มคฺเค ปริยุฏฺฐิํสุฯ สากิยานิโย ปณีตํ ขาทนียํ โภชนียํ อาทาย อารญฺญกํ เสนาสนํ อคมํสุฯ สากิยทาสกา นิกฺขมิตฺวา สากิยานิโย อจฺฉินฺทิํสุ จ ทูเสสุญฺจฯ สากิยา นิกฺขมิตฺวา เต โจเร สภณฺเฑ [สห ภณฺเฑน (ก.)] คเหตฺวา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภทนฺตา อาราเม โจเร ปฏิวสนฺเต นาโรเจสฺสนฺตี’’ติ! อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู สากิยานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขิยฺยนฺตานํ วิปาเจนฺตานํฯ อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญเปสฺสามิ ทส อตฺถวเส ปฏิจฺจ – สงฺฆสุฏฺฐุตาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานิ เสนาสนานิ สาสงฺกสมฺมตานิ สปฺปฏิภยานิ, โย ปน ภิกฺขุ ตถารูเปสุ เสนาสเนสุ [เสนาสเนสุ วิหรนฺโต (สี. สฺยา.)] ปุพฺเพ อปฺปฏิสํวิทิตํ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อชฺฌาราเม สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาเทยฺย วา ภุญฺเชยฺย วา, ปฏิเทเสตพฺพํ เตน ภิกฺขุนา – ‘คารยฺหํ, อาวุโส, ธมฺมํ อาปชฺชิํ อสปฺปายํ ปาฏิเทสนียํ ตํ ปฏิเทเสมี’’’ติฯ

เอวญฺจิทํ ภควตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ โหติฯ

[571] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อารญฺญเกสุ เสนาสเนสุ คิลาโน โหติ ฯ มนุสฺสา ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อาทาย อารญฺญกํ เสนาสนํ อคมํสุฯ อถ โข เต มนุสฺสา ตํ ภิกฺขุํ เอตทโวจุํ – ‘‘ภุญฺชถ, ภนฺเต’’ติฯ

อถ โข โส ภิกฺขุ – ‘‘ภควตา ปฏิกฺขิตฺตํ อารญฺญเกสุ เสนาสเนสุ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทิตุํ ภุญฺชิตุ’’นฺติ กุกฺกุจฺจายนฺโต น ปฏิคฺคเหสิ, นาสกฺขิ ปิณฺฑาย จริตุํ [ปวิสิตุํ (ก.)], ฉินฺนภตฺโต อโหสิฯ อถ โข โส ภิกฺขุ ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คิลาเนน ภิกฺขุนา อารญฺญเกสุ เสนาสเนสุ ปุพฺเพ อปฺปฏิสํวิทิตํ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทิตุํ ภุญฺชิตุํฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[572] ‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานิ เสนาสนานิ สาสงฺกสมฺมตานิ สปฺปฏิภยานิ, โย ปน ภิกฺขุ ตถารูเปสุ เสนาสเนสุ ปุพฺเพ อปฺปฏิสํวิทิตํ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อชฺฌาราเม สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา อคิลาโน ขาเทยฺย วา ภุญฺเชยฺย วา, ปฏิเทเสตพฺพํ เตน ภิกฺขุนา – ‘คารยฺหํ, อาวุโส, ธมฺมํ อาปชฺชิํ อสปฺปายํ ปาฏิเทสนียํ, ตํ ปฏิเทเสมี’’’ติฯ

[573] ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานิ เสนาสนานีติ อารญฺญกํ นาม เสนาสนํ ปญฺจธนุสติกํ ปจฺฉิมํฯ

สาสงฺกํ นาม อาราเม อารามูปจาเร โจรานํ นิวิฏฺโฐกาโส ทิสฺสติ, ภุตฺโตกาโส ทิสฺสติ, ฐิโตกาโส ทิสฺสติ, นิสินฺโนกาโส ทิสฺสติ, นิปนฺโนกาโส ทิสฺสติฯ

สปฺปฏิภยํ นาม อาราเม อารามูปจาเร โจเรหิ มนุสฺสา หตา ทิสฺสนฺติ, วิลุตฺตา ทิสฺสนฺติ, อาโกฏิตา ทิสฺสนฺติฯ

โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

ตถารูเปสุ เสนาสเนสูติ เอวรูเปสุ เสนาสเนสุฯ

อปฺปฏิสํวิทิตํ นาม ปญฺจนฺนํ ปฏิสํวิทิตํ, เอตํ อปฺปฏิสํวิทิตํ นามฯ อารามํ อารามูปจารํ ฐเปตฺวา ปฏิสํวิทิตํ, เอตํ [เอตมฺปิ (สี.)] อปฺปฏิสํวิทิตํ นามฯ

ปฏิสํวิทิตํ นาม โย โกจิ อิตฺถี วา ปุริโส วา อารามํ อารามูปจารํ อาคนฺตฺวา อาโรเจติ – ‘‘อิตฺถนฺนามสฺส, ภนฺเต, ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อาหริสฺสนฺตี’’ติฯ สเจ สาสงฺกํ โหติ, สาสงฺกนฺติ อาจิกฺขิตพฺพํ; สเจ สปฺปฏิภยํ โหติ, สปฺปฏิภยนฺติ อาจิกฺขิตพฺพํ; สเจ – ‘‘โหตุ, ภนฺเต, อาหริยิสฺสตี’’ติ ภณติ, โจรา วตฺตพฺพา – ‘‘มนุสฺสา อิธูปจรนฺติ อปสกฺกถา’’ติฯ ยาคุยา ปฏิสํวิทิเต ตสฺสา ปริวาโร อาหริยฺยติ, เอตํ ปฏิสํวิทิตํ นามฯ ภตฺเตน ปฏิสํวิทิเต ตสฺส ปริวาโร อาหริยฺยติ, เอตํ ปฏิสํวิทิตํ นาม ฯ ขาทนีเยน ปฏิสํวิทิเต ตสฺส ปริวาโร อาหริยฺยติ, เอตํ ปฏิสํวิทิตํ นามฯ กุเลน ปฏิสํวิทิเต โย ตสฺมิํ กุเล มนุสฺโส ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อาหรติ, เอตํ ปฏิสํวิทิตํ นามฯ คาเมน ปฏิสํวิทิเต โย ตสฺมิํ คาเม มนุสฺโส ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อาหรติ, เอตํ ปฏิสํวิทิตํ นามฯ ปูเคน ปฏิสํวิทิเต โย ตสฺมิํ ปูเค มนุสฺโส ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อาหรติ, เอตํ ปฏิสํวิทิตํ นามฯ

ขาทนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ ฐเปตฺวา อวเสสํ ขาทนียํ นามฯ

โภชนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – โอทโน, กุมฺมาโส, สตฺตุ, มจฺโฉ, มํสํฯ

อชฺฌาราโม นาม ปริกฺขิตฺตสฺส อารามสฺส อนฺโตอาราโมฯ อปริกฺขิตฺตสฺส อุปจาโรฯ

อคิลาโน นาม สกฺโกติ ปิณฺฑาย จริตุํ [คนฺตุํ (ก.)]ฯ

คิลาโน นาม น สกฺโกติ ปิณฺฑาย จริตุํ [คนฺตุํ (ก.)]ฯ

อปฺปฏิสํวิทิตํ อคิลาโน ‘‘ขาทิสฺสามิ ภุญฺชิสฺสามี’’ติ ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

[574] อปฺปฏิสํวิทิเต อปฺปฏิสํวิทิตสญฺญี ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อชฺฌาราเม สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา อคิลาโน ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

อปฺปฏิสํวิทิเต เวมติโก ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อชฺฌาราเม สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา อคิลาโน ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ อปฺปฏิสํวิทิเต ปฏิสํวิทิตสญฺญี ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อชฺฌาราเม สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา อคิลาโน ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปฏิสํวิทิเต อปฺปฏิสํวิทิตสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปฏิสํวิทิเต เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปฏิสํวิทิเต ปฏิสํวิทิตสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[575] อนาปตฺติ ปฏิสํวิทิเต, คิลานสฺส, ปฏิสํวิทิเต วา คิลานสฺส วา เสสกํ ภุญฺชติ, พหาราเม ปฏิคฺคเหตฺวา อนฺโตอาราเม ภุญฺชติ, ตตฺถ ชาตกํ มูลํ วา ตจํ วา ปตฺตํ วา ปุปฺผํ วา ผลํ วา ภุญฺชติ, ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ สติ ปจฺจเย ปริภุญฺชติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

จตุตฺถปาฏิเทสนียสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

อุทฺทิฏฺฐา โข, อายสฺมนฺโต, จตฺตาโร ปาฏิเทสนียา ธมฺมาฯ ตตฺถายสฺมนฺเต ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ทุติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ตติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ปริสุทฺเธตฺถายสฺมนฺโต, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามีติฯ

ปาฏิเทสนียกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

7. เสขิยกณฺฑํ

1. ปริมณฺฑลวคฺโค

อิเม โข ปนายสฺมนฺโต เสขิยา

ธมฺมา อุทฺเทสํ อาคจฺฉนฺติฯ