เมนู

1. อนฺเตปุรสิกฺขาปทํ

[494] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ราชา ปเสนทิ โกสโล อุยฺยานปาลํ อาณาเปสิ – ‘‘คจฺฉ, ภเณ, อุยฺยานํ โสเธหิฯ อุยฺยานํ คมิสฺสามา’’ติฯ ‘‘เอวํ, เทวา’’ติ โข โส อุยฺยานปาโล รญฺโญ ปเสนทิสฺส โกสลสฺส ปฏิสฺสุตฺวา อุยฺยานํ โสเธนฺโต อทฺทส ภควนฺตํ อญฺญตรสฺมิํ รุกฺขมูเล นิสินฺนํฯ ทิสฺวาน เยน ราชา ปเสนทิ โกสโล เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ เอตทโวจ – ‘‘สุทฺธํ, เทว, อุยฺยานํฯ อปิจ, ภควา ตตฺถ นิสินฺโน’’ติฯ ‘‘โหตุ, ภเณ! มยํ ภควนฺตํ ปยิรุปาสิสฺสามา’’ติฯ อถ โข ราชา ปเสนทิ โกสโล อุยฺยานํ คนฺตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร อุปาสโก ภควนฺตํ ปยิรุปาสนฺโต นิสินฺโน โหติฯ อทฺทสา โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ตํ อุปาสกํ ภควนฺตํ ปยิรุปาสนฺตํ นิสินฺนํฯ ทิสฺวาน ภีโต อฏฺฐาสิฯ อถ โข รญฺโญ ปเสนทิสฺส โกสลสฺส เอตทโหสิ – ‘‘นารหตายํ ปุริโส ปาโป โหตุํ , ยถา ภควนฺตํ ปยิรุปาสตี’’ติฯ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ อถ โข โส อุปาสโก ภควโต คารเวน ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ เนว อภิวาเทสิ น ปจฺจุฏฺฐาสิฯ อถ โข ราชา ปเสนทิ โกสโล อนตฺตมโน อโหสิ – ‘‘กถญฺหิ นามายํ ปุริโส มยิ อาคเต เนว อภิวาเทสฺสติ น ปจฺจุฏฺเฐสฺสตี’’ติ! อถ โข ภควา ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ อนตฺตมนํ วิทิตฺวา ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ เอตทโวจ – ‘‘เอโส โข, มหาราช, อุปาสโก พหุสฺสุโต อาคตาคโม กาเมสุ วีตราโค’’ติฯ อถ โข รญฺโญ ปเสนทิสฺส โกสลสฺส เอตทโหสิ – ‘‘นารหตายํ อุปาสโก โอรโก โหตุํ, ภควาปิ อิมสฺส วณฺณํ ภาสตี’’ติฯ ตํ อุปาสกํ เอตทโวจ – ‘‘วเทยฺยาสิ, อุปาสก, เยน อตฺโถ’’ติฯ ‘‘สุฏฺฐุ, เทวา’’ติฯ อถ โข ภควา ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิฯ อถ โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ภควตา ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺสิโต สมาทปิโต สมุตฺเตชิโต สมฺปหํสิโต อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ

[495] เตน โข ปน สมเยน ราชา ปเสนทิ โกสโล อุปริปาสาทวรคโต โหติฯ อทฺทสา โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ตํ อุปาสกํ รถิกาย [รถิยาย (อิติปิ)] ฉตฺตปาณิํ คจฺฉนฺตํฯ ทิสฺวาน ปกฺโกสาเปตฺวา เอตทโวจ – ‘‘ตฺวํ กิร, อุปาสก, พหุสฺสุโต อาคตาคโมฯ สาธุ, อุปาสก, อมฺหากํ อิตฺถาคารํ ธมฺมํ วาเจหี’’ติฯ ‘‘ยมหํ [ยมฺปาหํ (สี.)], เทว, ชานามิ อยฺยานํ วาหสา, อยฺยาว เทวสฺส อิตฺถาคารํ ธมฺมํ วาเจสฺสนฺตี’’ติฯ อถ โข ราชา ปเสนทิ โกสโล – ‘‘สจฺจํ โข อุปาสโก อาหา’’ติ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘สาธุ, ภนฺเต, ภควา เอกํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุ โย อมฺหากํ อิตฺถาคารํ ธมฺมํ วาเจสฺสตี’’ติฯ อถ โข ภควา ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ…เป.… ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ – ‘‘เตนหานนฺท, รญฺโญ อิตฺถาคารํ ธมฺมํ วาเจหี’’ติฯ