4. อนาทริยสิกฺขาปทํ

[340] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา ฉนฺโน อนาจารํ อาจรติฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘‘มาวุโส ฉนฺน, เอวรูปํ อกาสิฯ เนตํ กปฺปตี’’ติฯ โส อนาทริยํ ปฏิจฺจ กโรติเยวฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา ฉนฺโน อนาทริยํ กริสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร ตฺวํ, ฉนฺน, อนาทริยํ กโรสีติ ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, อนาทริยํ กริสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[341] ‘‘อนาทริเย ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[342] อนาทริยํ นาม ทฺเว อนาทริยานิ – ปุคฺคลานาทริยญฺจ ธมฺมานาทริยญฺจฯ

ปุคฺคลานาทริยํ นาม อุปสมฺปนฺเนน ปญฺญตฺเตน วุจฺจมาโน – ‘‘อยํ อุกฺขิตฺตโก วา วมฺภิโต วา ครหิโต วา, อิมสฺส วจนํ อกตํ ภวิสฺสตี’’ติ อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

ธมฺมานาทริยํ นาม อุปสมฺปนฺเนน ปญฺญตฺเตน วุจฺจมาโน ‘‘กถายํ นสฺเสยฺย วา วินสฺเสยฺย วา อนฺตรธาเยยฺย วา’’, ตํ วา น สิกฺขิตุกาโม อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[343] อุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญี อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อุปสมฺปนฺเน เวมติโก อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญี อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อปญฺญตฺเตน วุจฺจมาโน – ‘‘อิทํ น สลฺเลขาย น ธุตตฺถาย น ปาสาทิกตาย น อปจยาย น วีริยารมฺภาย สํวตฺตตี’’ติ อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุปสมฺปนฺเนน ปญฺญตฺเตน วา อปญฺญตฺเตน วา วุจฺจมาโน – ‘‘อิทํ น สลฺเลขาย น ธุตตฺถาย น ปาสาทิกตาย น อปจยาย น วีริยารมฺภาย สํวตฺตตี’’ติ อนาทริยํ กโรติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

อนุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญี อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุปสมฺปนฺเน เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

[344] อนาปตฺติ – ‘‘เอวํ อมฺหากํ อาจริยานํ อุคฺคโห ปริปุจฺฉา’’ติ ภณติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

อนาทริยสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํฯ