[268] อนาปตฺติ อุทกทนฺตโปเน, จตฺตาริ มหาวิกตานิ สติ ปจฺจเย อสติ กปฺปิยการเก สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

ทนฺตโปนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ทสมํฯ

โภชนวคฺโค จตุตฺโถฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ปิณฺโฑ คณํ ปรํ ปูวํ, ทฺเว จ วุตฺตา ปวารณา;

วิกาเล สนฺนิธี ขีรํ, ทนฺตโปเนน เต ทสาติฯ

5. อเจลกวคฺโค

1. อเจลกสิกฺขาปทํ

[269] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํฯ เตน โข ปน สมเยน สงฺฆสฺส ขาทนียํ อุสฺสนฺนํ โหติฯ อถ โข อายสฺมา อานนฺโท ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ‘‘เตนหานนฺท, วิฆาสาทานํ ปูวํ เทหี’’ติฯ ‘‘เอวํ ภนฺเต’’ติ โข อายสฺมา อานนฺโท ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา วิฆาสาเท ปฏิปาฏิยา นิสีทาเปตฺวา เอเกกํ ปูวํ เทนฺโต อญฺญตริสฺสา ปริพฺพาชิกาย เอกํ มญฺญมาโน ทฺเว ปูเว อทาสิฯ สามนฺตา ปริพฺพาชิกาโย ตํ ปริพฺพาชิกํ เอตทโวจุํ – ‘‘ชาโร เต เอโส สมโณ’’ติฯ ‘‘น เม โส สมโณ ชาโร, เอกํ มญฺญมาโน ทฺเว ปูเว อทาสี’’ติฯ ทุติยมฺปิ โข…เป.… ตติยมฺปิ โข อายสฺมา อานนฺโท เอเกกํ ปูวํ เทนฺโต ตสฺสาเยว ปริพฺพาชิกาย เอกํ มญฺญมาโน ทฺเว ปูเว อทาสิฯ สามนฺตา ปริพฺพาชิกาโย ตํ ปริพฺพาชิกํ เอตทโวจุํ – ‘‘ชาโร เต เอโส สมโณ’’ติฯ ‘‘น เม โส สมโณ ชาโร, เอกํ มญฺญมาโน ทฺเว ปูเว อทาสี’’ติฯ ‘‘ชาโร น ชาโร’’ติ ภณฺฑิํสุฯ อญฺญตโรปิ อาชีวโก ปริเวสนํ อคมาสิฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ ปหูเตน สปฺปินา โอทนํ มทฺทิตฺวา ตสฺส อาชีวกสฺส มหนฺตํ ปิณฺฑํ อทาสิฯ อถ โข โส อาชีวโก ตํ ปิณฺฑํ อาทาย อคมาสิฯ อญฺญตโร อาชีวโก ตํ อาชีวกํ เอตทโวจ – ‘‘กุโต ตยา, อาวุโส, ปิณฺโฑ ลทฺโธ’’ติ? ‘‘ตสฺสาวุโส, สมณสฺส โคตมสฺส มุณฺฑคหปติกสฺส ปริเวสนาย ลทฺโธ’’ติฯ

อสฺโสสุํ โข อุปาสกา เตสํ อาชีวกานํ อิมํ กถาสลฺลาปํฯ อถ โข เต อุปาสกา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต อุปาสกา ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘อิเม, ภนฺเต, ติตฺถิยา อวณฺณกามา พุทฺธสฺส อวณฺณกามา ธมฺมสฺส อวณฺณกามา สงฺฆสฺสฯ สาธุ, ภนฺเต, อยฺยา ติตฺถิยานํ สหตฺถา น ทเทยฺยุ’’นฺติฯ อถ โข ภควา เต อุปาสเก ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิฯ อถ โข เต อุปาสกา ภควตา ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺสิตา สมาทปิตา สมุตฺเตชิตา สมฺปหํสิตา อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกมิํสุฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญเปสฺสามิ ทส อตฺถวเส ปฏิจฺจ – สงฺฆสุฏฺฐุตาย, สงฺฆผาสุตาย …เป.… สทฺธมฺมฏฺฐิติยา, วินยานุคฺคหายฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[270] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ อเจลกสฺส วา ปริพฺพาชกสฺส วา ปริพฺพาชิกาย วา สหตฺถา ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ทเทยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[271] โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

อเจลโก นาม โย โกจิ ปริพฺพาชกสมาปนฺโน นคฺโคฯ

ปริพฺพาชโก นาม ภิกฺขุญฺจ สามเณรญฺจ ฐเปตฺวา โย โกจิ ปริพฺพาชกสมาปนฺโนฯ

ปริพฺพาชิกา นาม ภิกฺขุนิญฺจ สิกฺขมานญฺจ สามเณริญฺจ ฐเปตฺวา ยา กาจิ ปริพฺพาชิกสมาปนฺนาฯ

ขาทนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – อุทกทนฺตโปนํ ฐเปตฺวา อวเสสํ ขาทนียํ นามฯ