เมนู

จาริตฺต-นิทฺเทส

[100]

อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ,

โก หิ นาโถ ปโร สิยา;

อตฺตนา หิ สุทนฺเตน,

นาถํ ลภติ ทุลฺลภํฯ

[101]

อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺญา,

รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ;

ติณฺณมญฺญตรํ ยามํ,

ปฏิชคฺเคยฺย ปณฺฑิโตฯ

[102]

อตฺตนา กุรุเต ลกฺขิํ,

อ-ลกฺขิํ กุรุเตตฺตนา;

น หิ ลกฺขิํ อ-ลกฺขิํ วา,

อญฺโญ อญฺญสฺส การโกฯ

[103]

ปีฬิตา อตฺต-ทุกฺเขน ธีรา,

สุขปฺผลํ กมฺมํ ปริจฺจชนฺติ;

สมฺโมหิตาวาปิ สุเขน มตฺตา,

น ปาป-กมฺมญฺจ สมาจรนฺติฯ

[104]

โย เนว นินฺทํ นปฺปสํสํ,

อาทิยติ ครหํ โนปิ ปูชํ;

สิรีจ ลกฺขีจ อเปติ ตมฺหา,

อาโป สุวุฏฺฐีว ยถา ถลมฺหาฯ

[105]

สาธุ ธมฺมรุจิ ราชา,

สาธุ ปญฺญาณวา นโร;

สาธุ มิตฺตานม-ทฺทุพฺโภ,

ปาปสฺส อ-กรํ สุขํฯ

[106]

กลฺยาณการี กลฺยาณํ,

ปาปการี จ ปาปกํ;

ยาทิสํ วปตฺเต พีชํ,

ตาทิสํ วหเต ผลํฯ

[107]

ชีวํ ปญฺญาย รกฺเขยฺย,

ธนํ กมฺเมน รกฺขเย;

เอวํ หฺยโรโค สุขิโต,

โปราณก-วโจ อิทํฯ

[108]

อนุปุพฺเพน เมธาวี,

โถกํ โถกํ ขเณ ขเณ;

กมฺมาโร รชตสฺเสว,

นิทฺทเม มลมตฺตโนฯ

[109]

วาจานุรกฺขี มนสา สุสํวุโต,

กาเยน จ นากุสลํ กยิรา;

เอเตตโย กมฺมปเถวิโสธเย,

อาราธเย มคฺคมิสิ-ปฺปเวทิตํฯ

[110]

อ-สนฺเต โนปเสเวยฺย,

สนฺเต เสเวยฺย ปณฺฑิโต;

อ-สนฺโต นิรยํ ยนฺติ,

สนฺโต ปาเปนฺติ สุคฺคติํฯ

[111]

อ-กโรนฺโตปิ เจ ปาปํ,

กโรนฺตํ มุปเสวติ;

สงฺกิโย โหติ ปาปสฺมิํ,

อ-วณฺโณ จสฺส รูหติฯ

[112]

สงฺฆาคโต อนิฏฺเฐหิ,

อมฺโพปิ มธุรปฺผโล;

ติตฺตปุพฺโพว ปา เอว,

มนุสฺโส ตุ ส-ชีวโกฯ

[113]

นิหีน-เสวิโต โปโส,

นิหียติ จ สพฺพทา;

กทาจิ น จ หาเยถ,

ตุลฺยเสวีปิ อตฺตนาฯ

[114]

วณฺณ-คนฺธ-รโสเปโต ,

อมฺโพยํ อหุวา ปุเร;

ตเมว ปูชํ ลภมาโน;

เกนมฺโพ กฏุกปฺผโลฯ

[115]

ปุจิมนฺท-ปริวาโร ,

อมฺโพ เต ทธิวาหน;

มูลํ มูเลน สํสฏฺฐํ,

สาขา สาขํ นิเสวเร;

อสาตฺต-สนฺนิวาเสน,

เตนมฺโพ กฏุกปฺผโลฯ

[116]

ปาโมกฺข-ภชนํ ขิปฺปํ,

อตฺถ-กาโม สุ-วุฑฺฒิยํ;

ภเช อุตฺตริ อตฺตนา,

ตสฺมา อุเทติ ปณฺฑิโตฯ

[117]

กาโจ กญฺจน-สํสคฺคา,

ธตฺเต มาร-กติํ ชุติํ;

ตถา สํสนฺนิธาเนน,

มูฬฺโห ยาติ ปวีณตํฯ

[118]

กีโฏปิ สุมโน-สงฺคา,

อาโรหติ สตํ สิโร;

อสฺมาปิ ยาติ เทวตฺวํ,

มหพฺภิ สุปฺปติฏฺฐิโตฯ

[119]

สพฺภิเรว สมาเสถ,

สพฺภิ กุพฺเพถ สนฺธวํ;

สตํ สทฺธมฺมมญฺญาย,

ปญฺญํ ลภติ นาญฺญโตฯ

[120]

สพฺภิเรว สมาเสถ,

สพฺภิ กุพฺเพถ สนฺธวํ;

สตํ สทฺธมฺมมญฺญาย,

สพฺพ-ทุกฺขา ปมุจฺจตฺติฯ

[121]

สกิํเทว กุลปุตฺต,

สพฺภิ โหติ สมาคโม;

สา นํ สงฺคติ ปาเลติ,

นาสพฺภิ พหุ สงฺคโมฯ

[122]

เสยฺโย อ-มิตฺโต เมธาวี,

ยญฺเจ พาลานุกมฺปโกฯ

[123]

สีลวนฺตํ ปญฺญวนฺตํ,

ทิวา นิสฺสย-ทายกํ;

พหุสฺสุตํ คเวสนฺโต,

ภเชยฺย อตฺถ-มามโกฯ

[124]

ปาป-มิตฺเต วิวชฺเชตฺวา,

ภเชยฺยุตฺตม-ปุคฺคลํ;

โอวาเท จสฺส ติฏฺเฐยฺย,

ปตฺเถนฺโต อ-จลํ สุขํฯ

[125]

ภเช ปาปเก มิตฺเต,

น ภเช ปุริสาธเม;

ภเชถ มิตฺเตฺต กลฺยาเณ,

ภเชถ ปุริสุตฺตเมฯ

[126]

อนวชฺชํ มุขมฺโพช,

มนวชฺชา จ ภารตี;

อลงฺกตาว โสภนฺเต,

กิํสุ เต นิรลงฺกตาฯ

[127]

หิ วณฺเณน สมฺปนฺนา,

มญฺชุกา ปิย-ทสฺสินา;

ขรา วาจา ปิยา โหติ,

อสฺมิํ โลเก ปรมฺหิ จฯ

[128]

นนุ ปสฺสสิมํ กาฬิํ,

ทุพฺพณฺณํ ติลกาหตํ;

โกลิลํ สณฺห-วาเจน,

พหูนํ ปาณินํ ปิยํฯ

[129]

ตสฺมา สขิล-วาจาย,

มนฺต-ภาณี อนุทฺธโต;

อตฺถํ ธมฺมญฺจ ทีเปติ,

มธุรํ ตสฺส ภาสิตํฯ

[130]

ตเมว วาจํ ภาเสยฺย,

ยา สตฺตานํ น ตาปเย;

ปเร จ น วิหิํเสยฺย,

สา เว วาจา สุภาสิตาฯ

[131]

ปิยํ วาจํว ภาเสยฺย,

ยา วาจา ปฏินนฺทิตา;

ยํ อนาทาย ปาปานิ;

ปเรสํ ภาสเต ปิยํฯ

[132]

สจฺจํ เว อมตา วาจา,

เอส ธมฺโม สนนฺตโน;

สจฺเจ อตฺเถ จ ธมฺเม จ,

อาหุ สนฺโต ปติฏฺฐิตาฯ

[133]

สุภาสิตญฺจ ธมฺมญฺจ,

ปิยญฺจ สจฺจเมว จ;

จตุ-องฺเคหิ สมฺปนฺนํ,

วาจํ ภาเสยฺย ปณฺฑิโตฯ

[134]

มนาปเมว ภาเสยฺย,

นามนาปํ กุทาจนํ;

มนาปํ ภาสมานสฺส,

สิทฺธํ ปิโยสธํ ภเวฯ

[135]

ยํ วเทยฺย ตํ กเรยฺย,

ยํ น วเท น ตํ กเร;

อ-กโรนฺตํ ภาสมานํ,

ปริชานนฺติ ปณฺฑิตาฯ

[136]

รโหวาทํ น ภาเสยฺย,

น สมฺมุขา ขิณํ ภเณ;

อ-ตรมาโนว ภเณยฺย,

ตรมาโนว โน ภเณฯ

[137]

มาโวจ ผรุสํ กิญฺจิ,

วุตฺตา ปฏิวเทยฺยุํ ตํ;

ทุกฺขา หิ สารมฺภกถา,

ปฏิทณฺฑา ผุเสยฺยุํ ตํฯ

[138]

สก-ยุตฺตํ กเร กมฺมํ,

สก-ยุตฺตํ วจิํ ภเณ;

อ-ยุตฺตเก ธนํ นฏฺฐํ,

อ-ยุตฺเต ชีวิตํ ขเยฯ

[139]

เย วุฑฺฒมปจายนฺติ,

นรา ธมฺมสฺส ธกาวิทา;

ทิฏฺเฐ ธมฺเมว ปาสํสา,

สมฺปราเย จ สุคฺคติํฯ

[140]

โปรี-กถํ-ว ภาเสยฺย,

ยุตฺตา กถา หิ ปูริโน;

ภาติ-มตฺตญฺจ ภาตาติ,

ปิตุ-มตฺตํ ปิตา อิติฯ

[141]

ทานญฺจ ปิย-วชฺชญฺจ,

อตฺถ-จริยา จ ยา อิธ;

สมานตฺตตา ธมฺเมส,

ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํฯ

[142]

สกิํ วทนฺติ ราชาโน,

สกิํํ สมณ-พฺราหฺมณา;

สกิํว ปุริสา โลเก,

เอสธมฺโม สนนฺตโนฯ

[143]

เอก-วาจํว ทฺเววาจํ,

ภเณยฺย อนุกมฺปโก;

ตทุตฺตริ น ภาเสยฺย,

ทาโสวยฺยสฺส สนฺติเกฯ

[144]

ตสฺเสว เตน ปาปิโย,

โย กุทฺธํ ปฏิกุชฺฌตฺติ;

กุทฺธํ อ-ปฏิกุชฺฌนฺโต,

สงฺคามํ เชติ ทุชฺชยํฯ

[145]

อุภินฺนมตฺถํ จรติ,

อตฺตโน จ ปรสฺส จ;

ปรํ สํกุปิตํ ญตฺวา,

โย สโต อุปสมฺมติฯ

อตฺตานํ รกฺขนฺโต ปรํ รกฺขติ,

ปรํ รกฺขนฺโต อตฺตานํ รกฺขติฯ

[146]

สีล-สมาธิ-ปญฺญานํ ,

ขนฺตี ปธาน-การณํ;

สพฺเพปิ กุสลา ธมฺมา,

ขนฺตฺยายตฺตาว วฑฺฒเรฯ

[147]

ขมา-ขคฺค-กเรตสฺส ,

ทุชฺชโน กิํ กริสฺสติ;

อ-ติเณ ปติโต วหฺนิ,

สยเมวูปสมฺมติฯ

[148]

สุสฺสุสา สวณญฺเจว,

คหณํ ธารณํ ตถา;

อุหาโปหตฺถวิญฺญาณํ,

ตตฺว-ญฺญาณญฺจธีคุณํฯ

[149]

ยสฺเสเต จตุโร ธมฺมา,

อตฺถิ โปเสสุ ปณฺฑิต;

สจฺจํ ธมฺโม ธีติ จาโค,

ทิฏฺฐํ โส อติวตฺตติฯ

[150]

เวชฺโช ปุโรหิโต มนฺตี,

เวทญฺโญตฺร จตุตฺถโก;

ปภาต-กาเล ทฏฺฐพฺพา,

นิจฺจํ สฺว-สีริมิจฺฉตาฯ

[151]

มิตฺตานํ สนฺติกํ คจฺเฉ,

กาเล น รตฺติยํ กิสํ;

เจ พหุํ ภิชฺเช จินิตฺวา,

ตํ มิตฺเตสุ สมากเรฯ

[152]

ปเรสํ วิโลมานิ,

น ปเรสํ กตากตํ;

อตฺตโนว อเวกฺเขยฺย,

กตานิ อ-กตานิ จฯ

[153]

เทส-ชาติ-ปุพฺเพ-จรา ,

อนุ-จรา ชโน กเร;

ปเรสํ เวธกํ มายํ,

ตํ ชานิตฺวา สขํ กเรฯ

[154]

ปริตฺตํ ทารุมารุยฺห,

ยถา สีเท มหณฺณเว;

เอวํ กุสีตมาคมฺม,

สาธุ-ชีวีปิ สีทติ;

ตสฺมา ตํ ปริวชฺเชยฺย,

กุสีตํ หีน-วีริยํฯ

[155]

อลสญฺจ ปมาโท จ,

อนุฏฺฐานํ อ-สํยโม;

นิทฺทา ตนฺทิ จ เต ฉิทฺเท,

สพฺพโส ตํ วิวชฺชเยฯ

[156]

จเชยฺย ทุมฺมิตฺตํ พาลํ,

อาสีวิสํว มาณโว;

ภญฺเชยฺย ปาปกํ กมฺมํ,

นฬาคารํว กุญฺชโรฯ

[157]

หิ อญฺญญฺญ-จิตฺตานํ,

อิตฺถีนํ ปุริสาน วา;

นานาวีกตฺวา สํสคฺคํ,

ตาทิสํ ปิจ นาสฺมเสฯ

[158]

นาสฺมเส กต-ปาปมฺหิ,

นาสฺมเส อลิก-วาทิเน;

นาสฺมเต อตฺตตฺถปญฺญมฺหิ,

อตฺต-สนฺเตปิ นาสฺมเตฯ

[159]

ฆตาสนํ กุญฺชรํ กณฺห-สปฺปํ,

มุทฺธา-ภิสิตฺตํ ปมทา จ สพฺพา;

เอเต นโร นิจฺจสโต ภเชถ,

เตสํ หเว ทุพฺพิทู สพฺพ-ภาโวฯ

[160]

อิตฺถีนํ ทุชฺชนาน-ญฺจ,

วิสฺสาโส โน-ป ปชฺชเต;

วิเส สิงฺคิมฺหิ นทิยํ,

โรเค ราช-กุลมฺหิ จฯ

[161]

อิตฺถิ-ธุตฺโต สุรา-ธุตฺโต,

อกฺข-ธุตฺโต จ โย นโร;

ลทฺธํ ลทฺธํ วินาเสติ,

ตํ ปราภวโต มุขํฯ

[162]

ปาป-มิตฺโต ปาป-สโข,

ปาป-อาจาร โคจโร;

อสฺมา โลกา ปรมฺหา จ,

อุภยา ธํสเต นโรฯ

[163]

มจฺเฉเรน ยสํ หตํ,

กุปฺปเนน คุโณ หโต;

กูเฏน นสฺสเต สจฺจํ,

ขุทฺเทน ธมฺม-รกฺขนํฯ

[164]

อกฺข-เทวี ธนานิ จ,

วินาโส โหติ อาปทา;

ฐิติ หตา ปมาโท จ,

ทฺวิชํ ภิกฺขุญฺจ นสฺสติฯ

[165]

เปสุญฺเญน กุลํ หตํ,

มาเนน หิตมตฺตโน;

ทุจฺจริเตน มานุโส,

ทลิทฺทายาทโร หโตฯ

[166]

อ-มานนา ยตฺถ สิยา,

สนฺตานํปิ วิมานนา;

หีน-สมฺมานนาวาปิ,

น ตตฺถ วสติํ วเสฯ

[167]

ยตฺถาลโส จ ทกฺโข จ,

สูโร ภีรุ จ ปูชิยา;

น ตตฺถ สนฺโต วสนฺติ,

อ-วิเสส-กเร นเรฯ

[168]

โน เจ อสฺส สกา-พุทฺธิ,

วินโย วา สุ-สิกฺขิโต;

วเน อนฺธ-มหิํโสว,

จเรยฺย พหุโก ชโนฯ

[169]

ผลํ เว กทลิํ หนฺติ,

ผลํ เวฬุํ ผลํ นฬํ;

สกฺกาโร กา-ปุริสํ หนฺติ,

คพฺโภ อสฺสตริํ ยถาฯ

[170]

วชฺชญฺจ วชฺชโต ญตฺวา,

อ-วชฺชญฺจ อ-วชฺชโต;

สมฺมาทิฏฺฐิ-สมาทานา,

สตฺตา คจฺฉนฺตฺติ สุคฺคติํฯ

ฆราวาส-นิทฺเทส

[171]

ทุกฺขํ คหพฺพตํ สาธุ,

สํวิภชฺชญฺจ โภชนํ;

อ-หาโส อตฺถ-โลเภสุ,

อตฺถ-พฺยาปตฺติ อพฺยโถฯ

[172]