สุชนกณฺฑ

[176]

สทฺธาสีลาทิธมฺเมหิ, สปฺปนฺโน เสฏฺฐมานุโส;

วุตฺโต พุทฺธาทิสนฺเตหิ, สาธุสปฺปุริโส อิติฯ

สทฺทาธนํ สีลธนํ, หิรีโอตฺตปฺปิยํ ธนํ;

สุตธนญฺจ จาโค จ, ปญฺญา เว สตฺตมํ ธนํฯ

ยสฺส เอเต ธนา อตฺถิ, อิตฺถิยา ปุริสสฺส วา;

อทลิทฺโทติ ตํ อาหุ, อโมฆํ ตสฺส ชีวิตํฯ

ตสฺมา สทฺธญฺจ สีลญฺจ, ปสาทํ ธมฺมทสฺสนํ;

อนุยุญฺเชถ เมธาวี, สรํ พุทฺธานสาสนํฯ

[177]

สพฺภิเรว สมาเสถ, สพฺภิ กุพฺเพถ สนฺถวํ;

สตํ สทฺธมฺมมญฺญาย, เสยฺโย โหติ น ปาปิโยฯ

[178]

จช ทุชฺชนสํสคฺคํ, ภช สาธุสมาคมํ;

กร ปุญฺญมโหรตฺตํ, สร นิจฺจมนิจฺจตํฯ

[179]

โย เว กตญฺญู กตเวที ธีโร,

กลฺยาณมิตฺโต ทฬฺหภตฺติ จ โหติ;

ทุกฺขิตสฺส สกฺกจฺจ กโรติ กิจฺจํ,

ตถาวิธํ สปฺปุริสํ วทนฺติฯ

[180]

มาตาเปตฺติภรํ ชนฺตุํ, กุเล เชฏฺฐาปจายินํ;

สณฺหํ สขิลสมฺภาสํ, เปสุเณยฺยปฺปหายินํฯ

[181]

มจฺเฉรวินเย ยุตฺตํ, สจฺจํ โกธาภิภุํ นรํ;

ตํ เว เทวา ตาวติํสา, อาหุ ‘‘สปฺปุริโส’’อิติฯ

[182]

กุลชาโต กุลปุตฺโต, กุลวํสสุรกฺขโต;

อตฺตนา ทุกฺขปฺปตฺโตปิ, หีนกมฺมํ น การเยฯ

[183]

อุเทยฺย ภาณุ ปจฺฉิเม, นเมยฺย เมรุอทฺทิปิ;

สีตลํ ยทิ นรคฺคิ, ปพฺพตคฺเค จ อุปฺปลํ;

วิกเส น วิปริตา, สาธุวาจา กุทาจนํฯ

[184]

สุขา รุกฺขสฺส ฉายาว, ตโต ญาติมาตาปิตุ;

ตโต อาเจรสฺส รญฺโญ, ตโต พุทฺธสฺสเนกธาฯ

[185]

ภมรา ปุปฺผมิจฺฉนฺติ, คุณมิจฺฉนฺติ สชฺชนา;

มกฺขิกา ปูติมิจฺฉนฺติ, โทสมิจฺฉนฺติ ทุชฺชนาฯ

[186]

มาตุหีโน ทุพฺภาโส หิ, ปิตุหีโน ทุกฺกิริโย;

อุโภ มาตุปิตุหีนา, ทุพฺภาสา จ ทุกฺกิริยาฯ

[187]

มาตุเสฏฺโฐ สุภาโส หิ, ปิตุเสฏฺโฐ สุกิริโย;

อุโภมาตุ ปิตุเสฏฺฐา, สุภาสา จ สุกิริยาฯ

[188]

สุนโข สุนขํ ทิสฺวา, ทนฺตํ ทสฺเสติ หิํสิตุํ;

ทุชฺชโน สุชนํ ทิสฺวา, โรสยํ หิํสมิจฺฉติฯ

[189]

น จ เวเคน กิจฺจานิ, กตฺตพฺพานิ กุทาจนํ;

สหสา การิตํ กมฺมํ, พาโล ปจฺฉานุตปฺปติฯ

[190]

โกธํ วธิตฺวา น กทาจิ โสจติ,

มกฺขปฺปหานํ อิสโย วณฺณยนฺติ;

สพฺเพสํ วุตฺตํ ผรุสํ ขเมถ,

เอตํ ขนฺติํ อุตฺตมมาหุ สนฺโตฯ

[191]

ทุกฺโข นิวาโส สมฺพาเธ, ฐาเน อสุจีสงฺกเต;

ตโต อริมฺหิ อปฺปิเย, ตโตปิ อกตญฺญุนาฯ

[192]

โอวเทยฺยา’นุสาเสยฺย , อสพฺภา จ นิวารเย;

สตญฺหิ โส ปิโย โหติ, อสตํ โหติอปฺปิโยฯ

[193]

อุตฺตมตฺตนิวาเตน, กกฺขฬํ มุทุนา ชเย;

นีจํ อปฺปกทาเนน, วายาเมน สมํ ชเยฯ

[194]

น วิสํ วิสมิจฺจาห, ธนํ สงฺฆสฺส อุจฺจเต;

วิสํ เอกํว หนติ, หนติ สงฺฆสฺส สพฺพํฯ

[195]

ธนมปฺปมฺปิ สาธูนํ, กูเป วาริว นิสฺสโย;

พหุํอปิ อสาธูนํ, น จ วาริว อณฺณเวฯ

[196]

อปตฺเถยฺยํ น ปตฺเถยฺย, อจินฺเตยฺยํ น จินฺตเย;

ธมฺมเมว สุจินฺเตยฺย, กาลํ โมฆํ น อิจฺฉเยฯ

[197]

อจินฺติตมฺปิ ภวติ, จินฺติตมฺปิ วินสฺสติ;

น หิ จินฺตามยา โภคา, อิตฺถิยา ปุริสสฺส วาฯ

[198]

อสนฺตสฺส ปิโย โหติ, สนฺเต น กุรุเต ปิยํ;

อสตํ ธมฺมํ โรเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํฯ

[199]

คุณา กุพฺพนฺติ ทูตตฺตํ, ทูเรปิ วสตํ สตํ;

เกตเก คนฺธํ ฆายิตฺวา, คจฺฉนฺติ ภมรา สยํฯ

[200]

ปุพฺพชาติกตํ กมฺมํ, ตํ กมฺมมีติ กถฺยเต;

ตสฺมา ปุริสากาเรนํ, ยตํ กเร อตนฺทิโตฯ

[201]

มตฺติกปิณฺฑโต กตฺตา, กุรุเต ยํ ยทิจฺฉติ;

เอวมตฺตกตํ กมฺมํ, มาณโว ปฏิปชฺชเตฯ

[202]

อุฏฺฐาโยฏฺฐาย โพเธยฺยํ, มหพฺภย มุปฏฺฐิตํ;

มรณพฺยาธิโสกานํ, กิมชฺช นิปติสฺสติฯ

[203]

ปาณา ยถาตฺตโนภิฏฺฐา, ภูตานมปิ เต ตถา;

อตฺโตปเมน ภูเตสุ, ทยํ กุพฺพนฺติ สาธโวฯ

สพฺเพ ตสนฺติ ทณฺฑสฺส, สพฺเพ ภายนฺติ มจฺจุโน;

อตฺตานํ อุปมํ กตฺวา, น หเนยฺย น ฆาตเยฯ

[204]

พาโล วา ยทิ วา วุทฺโธ, ยุวา วา เคหมาคโต;

ตสฺส ปูชา วิธาตพฺพา, สพฺพสฺสาภฺยาคโต ครุฯ

[205]

อากิณฺโณปิ อสนฺเตหิ, อสํสฏฺโฐว ภทฺทโก;

พหุนา สนฺนชาเตน, คจฺเฉน อุพฺพตฺเตนิธฯ

พาลทุชฺชนกณฺฑ

[206]

กายทุจฺจริตาทีหิ , สมฺปนฺโน ปาปมานุโช;

พาโลติ โลกนาเถน, กิตฺติโต ธมฺมสามินาฯ

[207]

ทุจินฺติตจินฺตี เจว, ทุพฺภาสิตภาสีปิ จ;

ทุกฺกฏกมฺมการี จ, ปาปโก พาลมานุโชฯ

[208]