ตตฺถ ปุถุชฺชโน ยาวตายุกํ ฐตฺวา ยาวตกํ เตสํ เทวานํ อายุปฺปมาณํ ตํ สพฺพํ เขเปตฺวา นิรยมฺปิ คจฺฉติ ติรจฺฉานโยนิมฺปิ คจฺฉติ เปตฺติวิสยมฺปิ คจฺฉติฯ ภควโต ปน สาวโก ตตฺถ ยาวตายุกํ ฐตฺวา ยาวตกํ เตสํ เทวานํ อายุปฺปมาณํ ตํ สพฺพํ เขเปตฺวา ตสฺมิํเยว ภเว ปรินิพฺพายติฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, วิเสโส อยํ อธิปฺปยาโส อิทํ นานากรณํ สุตวโต อริยสาวกสฺส อสฺสุตวตา ปุถุชฺชเนน, ยทิทํ คติยา อุปปตฺติยาฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘นตฺถิ กิญฺจี’ติ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ โส ตทสฺสาเทติ ตํ นิกาเมติ เตน จ วิตฺติํ อาปชฺชติ, ตตฺร ฐิโต ตทธิมุตฺโต ตพฺพหุลวิหารี อปริหีโน กาลํ กุรุมาโน อากิญฺจญฺญายตนูปคานํ เทวานํ สหพฺยตํ อุปปชฺชติฯ อากิญฺจญฺญายตนูปคานํ, ภิกฺขเว, เทวานํ สฏฺฐิ กปฺปสหสฺสานิ อายุปฺปมาณํฯ ตตฺถ ปุถุชฺชโน ยาวตายุกํ ฐตฺวา ยาวตกํ เตสํ เทวานํ อายุปฺปมาณํ ตํ สพฺพํ เขเปตฺวา นิรยมฺปิ คจฺฉติ ติรจฺฉานโยนิมฺปิ คจฺฉติ เปตฺติวิสยมฺปิ คจฺฉติฯ ภควโต ปน สาวโก ตตฺถ ยาวตายุกํ ฐตฺวา ยาวตกํ เตสํ เทวานํ อายุปฺปมาณํ ตํ สพฺพํ เขเปตฺวา ตสฺมิํเยว ภเว ปรินิพฺพายติฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, วิเสโส , อยํ อธิปฺปยาโส อิทํ นานากรณํ สุตวโต อริยสาวกสฺส อสฺสุตวตา ปุถุชฺชเนน, ยทิทํ คติยา อุปปตฺติยาฯ ‘อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิ’’’นฺติฯ จตุตฺถํฯ

5. วิปตฺติสมฺปทาสุตฺตํ

[118] ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, วิปตฺติโยฯ กตมา ติสฺโส? สีลวิปตฺติ, จิตฺตวิปตฺติ, ทิฏฺฐิวิปตฺติฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, สีลวิปตฺติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารี โหติ, มุสาวาที โหติ, ปิสุณวาโจ โหติ, ผรุสวาโจ โหติ, สมฺผปฺปลาปี โหติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สีลวิปตฺติฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, จิตฺตวิปตฺติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อภิชฺฌาลุ โหติ พฺยาปนฺนจิตฺโตฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, จิตฺตวิปตฺติฯ