(11) 1. สมฺโพธวคฺโค

1. ปุพฺเพวสมฺโพธสุตฺตํ

[104] ‘‘ปุพฺเพว เม, ภิกฺขเว, สมฺโพธา อนภิสมฺพุทฺธสฺส โพธิสตฺตสฺเสว สโต เอตทโหสิ – ‘โก นุ โข โลเก อสฺสาโท, โก อาทีนโว, กิํ นิสฺสรณ’นฺติ? ตสฺส มยฺหํ, ภิกฺขเว, เอตทโหสิ – ‘ยํ โข โลกํ [โลเก (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ โลเก อสฺสาโทฯ ยํ โลโก [โลเก (ปี. ก.)] อนิจฺโจ ทุกฺโข วิปริณามธมฺโม, อยํ โลเก อาทีนโวฯ โย โลเก ฉนฺทราควินโย ฉนฺทราคปฺปหานํ, อิทํ โลเก นิสฺสรณ’นฺติ [โลกนิสฺสรณํ (อฏฺฐ.) ‘‘โลเก นิสฺสรณ’’นฺติ ปเทน สํสนฺทิตพฺพํ]ฯ ยาวกีวญฺจาหํ, ภิกฺขเว, เอวํ โลกสฺส อสฺสาทญฺจ อสฺสาทโต อาทีนวญฺจ อาทีนวโต นิสฺสรณญฺจ นิสฺสรณโต ยถาภูตํ นาพฺภญฺญาสิํ, เนว ตาวาหํ, ภิกฺขเว, สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย ‘อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุทฺโธ’ติ [อภิสมฺพุทฺโธ (สี. สฺยา. กํ. ก.)] ปจฺจญฺญาสิํฯ ยโต จ ขฺวาหํ [โข อหํ (สี. ปี.), โขหํ (สฺยา. กํ. ก.)], ภิกฺขเว, เอวํ โลกสฺส อสฺสาทญฺจ อสฺสาทโต อาทีนวญฺจ อาทีนวโต นิสฺสรณญฺจ นิสฺสรณโต ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสิํ, อถาหํ, ภิกฺขเว, สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย ‘อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุทฺโธ’ติ ปจฺจญฺญาสิํฯ ญาณญฺจ ปน เม ทสฺสนํ อุทปาทิ – ‘อกุปฺปา เม วิมุตฺติ [เจโตวิมุตฺติ (สี. ปี. ก.)], อยมนฺติมา ชาติ, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว’’’ติฯ ปฐมํฯ

2. ปฐมอสฺสาทสุตฺตํ

[105] ‘‘โลกสฺสาหํ , ภิกฺขเว, อสฺสาทปริเยสนํ อจริํฯ โย โลเก อสฺสาโท ตทชฺฌคมํฯ ยาวตโก โลเก อสฺสาโท, ปญฺญาย เม โส สุทิฏฺโฐฯ โลกสฺสาหํ, ภิกฺขเว, อาทีนวปริเยสนํ อจริํ ฯ โย โลเก อาทีนโว ตทชฺฌคมํฯ ยาวตโก โลเก อาทีนโว, ปญฺญาย เม โส สุทิฏฺโฐฯ โลกสฺสาหํ, ภิกฺขเว, นิสฺสรณปริเยสนํ อจริํฯ ยํ โลเก นิสฺสรณํ ตทชฺฌคมํฯ ยาวตกํ โลเก นิสฺสรณํ, ปญฺญาย เม ตํ สุทิฏฺฐํฯ ยาวกีวญฺจาหํ, ภิกฺขเว, โลกสฺส อสฺสาทญฺจ อสฺสาทโต อาทีนวญฺจ อาทีนวโต นิสฺสรณญฺจ นิสฺสรณโต ยถาภูตํ นาพฺภญฺญาสิํ, เนว ตาวาหํ, ภิกฺขเว, สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย ‘อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุทฺโธ’ติ ปจฺจญฺญาสิํฯ ยโต จ ขฺวาหํ, ภิกฺขเว, โลกสฺส อสฺสาทญฺจ อสฺสาทโต อาทีนวญฺจ อาทีนวโต นิสฺสรณญฺจ นิสฺสรณโต ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสิํ, อถาหํ, ภิกฺขเว, สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย ‘อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธิํ อภิสมฺพุทฺโธ’ติ ปจฺจญฺญาสิํฯ ญาณญฺจ ปน เม ทสฺสนํ อุทปาทิ – ‘อกุปฺปา เม วิมุตฺติ, อยมนฺติมา ชาติ, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว’’’ติฯ ทุติยํฯ