‘‘นอมฺหี’’ติ อมฺหิ นิเสโธฯ ปสฺเสถ ตํ, อชินิ มํฯ

‘‘วา ตติเย เจ’’ติ ตติเยกวจเน เต เม วา โหนฺติฯ กตํ เต ตยา วาฯ กตํ เม มยา วาฯ

‘‘พหุวจเนสุ โวโน’’ติ ตติยาพหุวจเนสุ โว โน โหนฺติฯ พหุวจเน ปฐเม โยมฺหิ จฯ กตํ โว, กตํ โน, คามํ โว คจฺเฉยฺยาถ, คามํ โน คจฺเฉยฺยามฯ

สงฺขฺยา

[172] สงฺขฺยา วุจฺจเตฯ

เอกสทฺโท สพฺพนาเมสุ วุตฺโตฯ

[173] ทฺวาทโย อฏฺฐารสนฺตา พหุวจนนฺตาฯ

สวิภตฺติสฺส, อิตฺถิปุมนปุํสกสงฺขฺยนฺติ จาธิกาโรฯ

‘‘โยสุ ทฺวินฺนํ ทฺเว เจ’’ติ ทฺวิสฺส ทฺเว โหติฯ ทฺเว, ทฺเว, ทฺวีภิ, ทฺวีหิฯ

โน จ ทฺวาทิโต นมฺหิฯ

นมฺหิ ทฺวาทิโต นการาคโม โหติฯ ทฺวินฺนํ, ทฺวีสุ, ลิงฺคตฺตเย สมํฯ

[174] ติจตุนฺนํ ติสฺโส จตสฺโส ตโย จตฺตาโร ตีณิ จตฺตาริฯ

โยสุ อิตฺถิปุมนปุํสเกสุ สวิภตฺตีนํ ติจตุนฺนํ ติสฺโส จตสฺโส อาทโย โหนฺติฯ ตโย, ตโย, ตีภิ, ตีหิ, ตินฺนํฯ

‘‘อิณฺณมิณฺณนฺนํ ตีหิ สงฺขฺยาหี’’ติ ติสทฺทโต นํอิจฺจสฺส อิณฺณํ อิณฺณนฺนํ จฯ ติณฺณํ, ติณฺณนฺนํ, ตีสุฯ

[175] อิตฺถิยํ-ติสฺโส , ติสฺโส, ตีภิ, ตีหิฯ

‘‘โน จา’’โท จกาเรน นมฺหิ สฺสํอาคโม, วคฺคนฺเตติสฺสนํ, ตีสุฯ

[176] นปุํสเก-ตีณิ, ตีณิ, ตีหิฯ

[177] จตฺตาโรฯ

‘‘โอสเร เจ’’ตีห จกาเรน โยสุ อุสฺส อุโรฯ ‘‘ตโต โยนโมตู’’ตีห ตุกาเรน โยนํ โอฯ จตุโรฯ เอวํ ทุติยาฯ จตูหิ, จตุนฺนํ, จตูสุฯ

[178] อิตฺถิยํ , จตสฺโส, จตสฺโส, จตูหิฯ ปุพฺเพว สฺสํอาคโมฯ ยทาทินา อุสฺส อตฺตํฯ จตสฺสนฺนํ, จตูสุฯ

[179] นปุํสเก, จตฺตาริ, จตฺตาริฯ

[180] ‘‘ปญฺจาทีน มกาโร’’ติ โยสุ สวิภตฺติสฺส ปญฺจาทฺยนฺตสฺส อตฺตํฯ ปญฺจ, ปญฺจฯ

‘‘ปญฺจาทีน มตฺตํ’’ติ สุนํหิสุ ปญฺจาทฺยนฺตสฺส อตฺตํฯ เอทีฆานมปวาโทยํฯ ปญฺจหิ, ปญฺจนฺนํ, ปญฺจสุฯ ลิงฺคตฺตเย สมํฯ

[181] เอวํ ฉ สตฺต อฏฺฐ นว ทสาทโย อฏฺฐารสนฺตาฯ

[182] วีสตฺยาทโย อานวุติยา อิตฺถิลิงฺคา เอกวจนนฺตา, วีสติ รตฺตีวฯ เอวํ ติํสติฯ

จตฺตาลีสํ ปญฺญาสํ สทฺเทหิ ปราสํ สพฺพาสํ วิภตฺตีนํ ‘‘สพฺพาสมา’’โทตีห อาทิสทฺเทน โลโป, สฏฺฐิ วีสตี วฯ เอวํ สตฺตติ อสีติ นวุติฯ

สตํ นปุํสกเมกวจนนฺตํฯ เอวํ สหสฺสาทิฯ

โกฏิ วีสตีวฯ

[183] ราสิเภเท ตุ สพฺพตฺถ พหุวจนมฺปิฯ ยถา-ทฺเววีสติโย พุทฺธทนฺตาฯ ติสฺโส วีสติโย ทินฆฏิกาฯ เอวมญฺญตฺรฯ

เอเสโส เอตนฺติปฺปสิทฺธิ, โลกสฺส โหติ ยตฺถตฺเถสุฯ

ถีปุมนปุํสกานิตฺยุจฺจนฺเต, ตานิมานิ โลเกนาตฺถาฯ

อลิงฺค

[184] อลิงฺคา วุจฺจนฺเตฯ

กฺวจิ โต ปญฺจมฺยตฺเถฯ

ลิงฺคโต ปญฺจมฺยตฺเถ กฺวจิ โตปฺปจฺจโย โหติฯ

‘‘ตฺวาทโย วิภตฺติสญฺญาโย’’ติ โตปฺปภุติทานฺยนฺตานํ วิภตฺติสญฺญาฯ ตสฺมา ตทนฺตานมฺปิ วิภตฺยนฺตตฺตา ปทตฺตํ สิทฺธนฺติ น ปุน วิภตฺติฯ โจรสฺมา โจรโตฯ เอวํ ปิติโต, เอตฺถ ‘‘ปิตาทีน มสิมฺหิ’’ ตฺยตฺราสิมฺหิคฺคหเณน โตมฺหิ ปิตาทีนํ อุสฺส อิฯ

อิมสฺสิ ถนฺทานิหโตเธสุ จฯ

ถํอาทีสุ ปเรสุ อิมสฺส อิ โหติฯ อิโตฯ

‘‘สพฺพสฺเสตสฺสากาโร วา’’ติ โตเถสฺเวตสฺส อตฺตํ วา, อโต, เอตฺโตฯ ปกฺเข- ‘‘สรโลปา’’ทินา อการโลโปฯ